BEYAZ ENERJİ HAKKI

Yıl 2021, Sayı: 48, 439 - 472, 01.10.2021

Güven Süslü

https://doi.org/10.54049/taad.1009423

Öz

Enerjinin çevre ile ilişkisi gün geçtikte daha yakından anlaşılmaktadır. Çevrenin enerji faaliyetlerinden etkilenmesi karşısında çevreyi kirletmeyen enerjiye yönelmek kaçınılmaz hale gelmiştir. Keza çevresel etkilerin sınır ve zaman tanımazlığı durumun önemini daha da artırmaktadır. Ancak yenilenebilir enerji kavramı ile temiz enerji kavramı aynı anlamı ifade etmemektedir. Bu anlam farklılığı, temiz olmayı esas alan yeni bir kavramı gerektirmektedir. Bu doğrultuda çalışmamızda öncelikle yenilenebilir enerji ve temiz enerji kavram ayrımına değinilecektir. Yenilenebilir enerji, enerji kaynağının tükenmemesi ölçütünü temel almaktadır. Beyaz enerji ise enerjinin temizliğini, yani çevresel etkilerini esas almaktadır. Beyaz enerjinin bir hak olup olmadığının da belirlenmesi gerekmektedir. Beyaz enerji hakkı önce anayasal boyutta değerlendirilecektir. Bu konuda mahkeme kararları ile yargı organlarının yaklaşımı ele alınacaktır. Akabinde beyaz enerjinin yasal boyutu irdelenecek, bu hakkın içeriği ortaya konulacak ve son olarak da başka ülke uygulamalarından örnekler verilecektir.

Anahtar Kelimeler

Beyaz, Enerji, Çevre, Yeşil, Yenilenebilir, Hak

The Right to White Energy

Öz

The relationship between energy and the environment is understood more and more every day. In the face of the environment being affected by energy activities, it has become inevitable to turn to energy that does not pollute the environment. Likewise, the fact that environmental effects know no boundaries and time increases the importance of the situation even more. However, the concept of renewable energy and the concept of clean energy do not mean the same thing. This difference in meaning requires a new concept based on being clean. In this direction, in our study, first of all, the distinction between renewable energy and clean energy will be discussed. Renewable energy is based on the criterion of not running out of energy source. White energy, on the other hand, is based on the cleanliness of energy, that is, its environmental effects. It is also necessary to determine whether white energy is a right or not. The right to white energy will first be evaluated on a constitutional level. In this regard, the approach of court decisions and judicial bodies will be discussed. Then, the legal dimension of white energy will be examined, the content of this right will be revealed, and finally, examples from other countries will be given.

Anahtar Kelimeler

White, Energy, Environment, Green, Renewable, Right

Kaynakça

• Alvin L, Dong L and Fuqiang Y, How China Can Help Lead A Global Transition to Clean Energy, Policy Brief, (2015) 6, Fixing Climate Governance Series, 1-8
• Aydın Aksakal P, İnsan Hakları Açısından Enerjiye Erişim Kavramı, (Birinci Baskı, Oniki Levha Yayıncılık, 2020)
• Camadan E, Tedarikçi Seçme Özgürlüğü ve Hukuki Ayrıştırmanın Düzenlenen Elektrik Piyasası Fiyatları Üzerindeki Etkileri, (2014) 3(1), Enerji Hukuku Dergisi, 135-150
• Can Mustafa E, Alman Yenilenebilir Enerji Düzenlemeleri ve Teşvik Sistemi, (2014) 3(1), Enerji Hukuku Dergisi, 3-21
• Çakmak M, İdare Hukuku Açısından Yenilenebilir Enerji, (Birinci Baskı, Seçkin Yayıncılık, 2018) Turgut N, Çevre Hukuku, (Birinci Baskı, Savaş Yayınevi, 1998)
• Dewar J and de Cintre K, The Renewable Energy Review, Chapter 15 United Kingdom, (2018, Law Business Research Ltd.)
• Duymaz E, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin Çevrenin Korunmasına Katkısı, (2012) 47, İstanbul Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, 121-160
• EEBR France: Energy & Environment Business Report, Renewables, (www.eds.a.ebscohost.com) http://eds.a.ebscohost.com/eds/pdfviewer/pdfviewer?vid=0&sid=0a454d76-c746-4fd4-b226-447d7c8f68cd%40sdc-v-sessmgr02 Erişim Tarihi: 28.06.2021
• Elliot D, Renewable Energy in the UK, Past, Present and Future (Energy, Climate and the Environment), (First Edition, Palgrave Macmillan, 2019)
• Eltimur Yüzer D, AİHM ve Anayasa Mahkemesi İçtihatları Işığında Çevrenin Korunmasında Devletin Pozitif Yükümlülükleri, (2018) 13(145), Terazi Hukuk Dergisi, 93-114
• Energy Access Outlook 2017 From Poverty to Prosperity, (www.iea.org) https://iea.blob.core.windows.net/assets/9a67c2fc-b605-4994-8eb5-29a0ac219499/WEO2017SpecialReport_EnergyAccessOutlook.pdf Erişim Tarihi: 28.06.2021
• Eren F, Borçlar Hukuku Genel Hükümler, (Yirminci Baskı, Yetkin Yayınları, 2016)
• Ergün Çağdaş E, Avrupa Birliği Enerji Hukuku, (Birinci Baskı, Çakmak Yayınevi, 2007)
• Ergün Çağdaş E, Elektrik Piyasasında Kamu Hizmeti, (Birinci Baskı, Çakmak Yayınevi, 2010)
• Feng W, Yin H and Li S, China’s Renewable Energy Policy: Commitments and Challenges, (2010) 38(4), Energy Policy, 1872-1878
• Gözler K, Yorum İlkeleri, Kamu Hukukçuları Platformu Anayasa Hukukunda Yorum ve Norm Somutlaşması, Türkiye Barolar Birliği, 29-30 Eylül 2012, (Birinci Baskı, TBB Yayınları, 2013)
• Gözler K, İnsan Hakları Hukukuna Giriş, (Birinci Baskı, Ekin Yayıncılık, 2017)
• Green A, Consumer Options For Choosing Renewable Energy, (www.judithcurry.com), https://judithcurry.com/2011/08/30/consumer-options-for-choosing-renewable-energy/ Erişim Tarihi:28.06.2021
• Güveyi Ü, 1982 Anayasası Kapsamında Çevre Hakkının Karşılaştırmalı Kısa Bir Tahlili, (2018) 24(2), Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi, 633-659
• Karahanoğulları O, Kamu Hizmeti, (Birinci Baskı, Turhan Kitabevi, 2015)
• Lampert S, The Renewable Energy Review, Chapter 2 Austria, (2018, Law Business Research Ltd.)
• Lo K, A Critical Review of China’s Rapidly Developing Renewable Energy and Energy Efficiency Policies, (2014) 29, Renewable and Sustainable Energy Reviews, 508-516
• Memiş E, Çevre ve Çevre İdare Hukuku, (İkinci Baskı, Filiz Kitabevi, 2015)
• Mowbray A, Cases and Materials on the European Convention on Human Rights, (2nd edn, Oxford University Press, 2007)
• Narin A, Su Hakkı ve Bir Müdahale Aracı Olarak Suyun Özelleştirilmesi, (2016) 7(27), TAA Dergisi, 729-755
• National Renewable Energy Action Plan for the United Kingdom Article 4 of the Renewable Energy Directive 2009/28/EC (www.assets.publishing.service.gov.uk) https://assets.publishing.service.gov.uk/government/uploads/system/uploads/attachment_data/file/47871/25-nat-ren-energy-action-plan.pdf Erişim Tarihi: 28.06.2021
• Oder Emrah B, Anayasa Yargısında Temel Hak Ve Özgürlüklerin Yorumu: Düzenleme Biçimleri, Kanıtlama Ve Somutlaştırma Sorunları-2001 Anayasa Değişiklikleri Sonrasına İlişkin Gözlemler, Kamu Hukukçuları Platformu Anayasa Hukukunda Yorum Ve Norm Somutlaşması, 29-30 Eylül 2012, (Birinci Baskı, TBB Yayınları, 2013)
• Olgun H and Işık V, Bir İnsan Hakkı Olarak Çevre Hakkı ve Türk Hukukundaki Yeri, (2017) 3(1), Uluslararası Politik Araştırmalar Dergisi, 33-51
• Öğünç O, Nükleer Çöplük mü? Temiz Enerji mi? (1999) 404, Türkiye Mühendislik Haberleri, 12-19
• Özay Han İ, Günışığında Yönetim, (Üçüncü Baskı, Filiz Kitabevi, 2017)
• Özcan A, Sürdürülebilirlik Ekseninde “Yeni Çevresel Haklar Deneyimi” Ve Eko-Politik Bir Analiz: “Güneş Ve Rüzgâr Hakları, (2016) 8(1), Alternatif Politika, 34-66
• Resolution Adopted By The General Assembly On 25 September 2015, Transforming Our World: The 2030 Agenda For Sustainable Development, (www.un.org)https://www.un.org/en/development/desa/population/migration/generalassembly/docs/globalcompact/A_RES_70_1_E.pdf Erişim Tarihi:22.03.2021
• Resolution Adopted By The General Assembly On 6 July 2017, 71/313. Work Of The Statistical Commission Pertaining To The 2030 Agenda For Sustainable Development. (www.undocs.org), https://undocs.org/A/RES/71/313 Erişim Tarihi: 28.06.2021
• Sar C, Birleşmiş Milletler Genel Kurul Kararlarının Hukuki Değeri, (1966) 21(4), AÜSBF Dergisi, 227-274
• Semiz Y, 2016, Çevre Hakkı Kavramı ve Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin Çevre Hakkına Yaklaşımı, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Galatasaray Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü
• Sommer Konuk B, Türk Hukukunda Çevre Hakkının Bireysel Başvuru Yoluyla Korunması, (2019) 4(2), Yıldırım Beyazıt Hukuk Fakültesi Dergisi, 169-188
• Technology Assessment of Clean Coal Technologies for China: Environmental and Energy Efficiency Improvements for Non-Power Uses of Coal, Volume II, Esmap And Easeg Technıcal Paper, Esmap Publications, May 2001
• Tortop N, İnsan Hakları Avrupa Mahkemesi Kararları, (2006), 62, TBB Dergisi, 449-468
• Ulusoy D. A, Çevre Kirlenmesinin Oluşmasından Sonraki Aşamada Medeni Hukuk, Ceza Hukuku ve İdare Hukuku Çözümlerine Genel Bir Bakış, (1993) 43(1), AÜHF Dergisi, 125-142
• What’s New In Germany’s Renewable Energy Act 2021(www.cleanenergywire.org) https://www.cleanenergywire.org/factsheets/whats-new-germanys-renewable-energy-act-2021 Erişim Tarihi: 28.06.2021
• Yeni O, Sürdürülebilirlik Ve Sürdürülebilir Kalkınma: Bir Yazın Taraması, (2014) 16(3), Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 181, 185