The Need for Legal Regulation in Divorce due to de Facto Separation in Accordance with the Annulment Decision of The Constitutional Court

Year 2024, Issue: 59, 387 - 406, 12.07.2024

Gamze Turan Başara

https://doi.org/10.54049/taad.1515074

Abstract

Divorce due to de facto separation, which was first regulated in the Turkish Civil Code in 1988, is based on the principle that the matrimonial breakdown. If the conditions stipulated in the law are fulfilled, it is accepted that the marriage matrimonially breakdown and divorce is granted upon the request of one of the spouses. With the annulment of Article 166/IV of the Turkish Civil Code, which regulates divorce due to de facto separation, by the Constitutional Court on 22.2.2024, the need to make a new arrangement in the aforementioned provision has emerged. In its annulment decision, the Constitutional Court gave a term of nine months starting from publication of the decision in the Official Gazette to the Legislator to regulate the time condition stipulated in the provision in a way to allow the spouses to obtain a divorce decision within a reasonable time. In this article, firstly the annulment decision of the Constitutional Court is evaluated. After analysing the legal regulations in comparative law regarding divorce based on de facto separation, the issues arising in the doctrine and practice in Turkish law are discussed. Finally, taking into consideration the grounds for annulation stated in the decision of the Constitutional Court, a legal regulation on divorce based on de facto separation is proposed.

Keywords

Divorce, de facto separation, absolute divorce reason

Ethical Statement

This article is not subject to Ethics Committee permission.

ANAYASA MAHKEMESİ’NİN İPTAL KARARI DOĞRULTUSUNDA FİİLİ AYRILIK NEDENİYLE BOŞANMADA YASAL DÜZENLEME İHTİYACI

Abstract

İlk defa 1988 yılında Türk Medeni Kanunu’nda düzenleme alanı bulan fiili ayrılık nedeniyle boşanma, evlilik birliğinin temelinden sarsıldığı esasına dayanmaktadır. Kanunda öngörülen koşulların gerçekleşmesi halinde evlilik birliği temelinden sarsılmış sayılır ve eşlerden birinin talebi halinde boşanmaya karar verilir. Fiili ayrılık nedeniyle boşanmanın düzenlendiği Türk Medeni Kanunu’nun 166/IV. maddesinin Anayasa Mahkemesi tarafından 22.2.2024 tarihinde iptal edilmesiyle birlikte anılan hükümde yeni bir düzenleme yapılması ihtiyacı ortaya çıkmıştır. Anayasa Mahkemesi iptal kararında, hükümde öngörülen süre koşulunu, eşlerin makul bir sürede boşanma kararı elde etmelerine olanak tanıyacak şekilde düzenlemek üzere Yasama organına, kararın Resmi Gazete’de yayımlanmasından başlayarak dokuz aylık bir süre vermiştir. Bu çalışmada öncelikle Anayasa Mahkemesi’nin söz konusu iptal kararı değerlendirilmiştir. Devamında fiili ayrılığa dayanan boşanmaya ilişkin karşılaştırmalı hukuktaki yasal düzenlemeler incelendikten sonra konuya ilişkin Türk hukukunda öğreti ve uygulamada ortaya çıkan meseleler üzerinde durulmuştur. Son olarak Anayasa Mahkemesi’nin kararında belirtilen iptal gerekçeleri de dikkate alınarak fiili ayrılığa dayanan boşanma hakkında yasal düzenleme önerisinde bulunulmuştur.

Keywords

Kelimeler: Boşanma, fiili ayrılık, mutlak boşanma nedeni

Ethical Statement

Bu makale Etik Kurul iznine tabi değildir.

References

• Akıntürk T ve Ateş D, Türk Medeni Hukuku, Aile Hukuku, 23. bs., İstanbul: Beta Yayıncılık (2021).
• Burcuoğlu H, “Alman Hukukunda Yeni Boşanma Sistemi ve Bu Sistem Işığında Türk Boşanma Hukukuna İlişkin Bazı Öneriler”, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, C. 48, S. 1-4, (2011) 113-140.
• Çakın A, Evlilik Birliğinin Temelinden Sarsılması Nedeniyle Boşanma, Ankara: Bilge Yayınevi (2007).
• Dural M, Öğüz T and Gümüş M A, Türk Özel Hukuku, C. III: Aile Hukuku, 17. bs, İstanbul: Filiz Kitabevi (2022).
• Erdrich R, Praxishandbuch Familienrecht, Kleffmann, N., Scholz, H. (Hrsg.), 40. Aufl., München: C.H.Beck (2021).
• Fankhauser R, Familienkommentar (FammKomm) Scheidung, Band I: ZGB, Schwenzer, I., Fankhauser, R. (Hrsg.), 3. Aufl., Bern: Stämpfli Verlag (2017).
• Ferrand F, “Die französische Scheidungsreform (Gesetz Nr. 2004-439 vom 26. Mai 2004 relative au divorce)”, Perspektiven des Familienrechts Festschrift für Dieter Schwab zum 70. Geburtstag, Gieseking Verlag (2005) 1317-1331.
• Füllemann D, Verschulden und Zerrüttung in rechtsvergleichender Sicht, Bern: Stämpfli Verlag (1982).
• Gençcan ÖU, Boşanma Hukuku, 11. bs., Ankara: Yetkin Yayınları (2022).
• Hatemi H, Aile Hukuku, 8. bs., İstanbul: On İki Levha Yayıncılık (2020).
• Hausheer H, “Yeni İsviçre Boşanma Hukuku’nun Önemli Yenilikleri”, İsviçre Medeni Kanunu ve Borçlar Kanunu’nun Alınışının 80. Yılı, Çivi, A., Unkan, D. (Çev.), (2007) 29-52.
• Jungo A, CHK - Handkommentar zum Schweizer Privatrecht, Personen- und Familienrecht - Partnerschaftsgesetz Art. 1-456 ZGB - PartG, Breitschmid P., Jungo A. (Hrsg.), 3. Aufl., Zürich: Schulthess Verlag (2016).
• Kappler A, Familienrecht (Scheidung, Unterhalt, Verfahren) Kommentar, Johannsen, K. H., Henrich, D., Althammer, C. (Hrsg.), 7. Aufl. Müchen: C. H.Beck (2020).
• Kaesling K, Nacheheliche Verantwortung in Frankreich und Deutschland: Eine rechtsvergleichende Untersuchung zu Grund und Grenzen zeitgemäßen Unterhalts, Bern: Stämpfli Verlag (2017).
• Kılıçoğlu A M, Aile Hukuku, 5. bs., Ankara: Turhan Kitabevi (2020).
• Neumann R, BeckOK BGB, Wolfang Hau, W., Poseck R. (Hrsg.), 57. Aufl. München: C. H. Beck (2021).
• Oktay Özdemir S, “Türk Hukukunda Boşanma Sisteminde Revizyon İhtiyacı”, Milletlerarası Hukuk ve Milletlerarası Özel Hukuk Bülteni, C. 35, S. 1, (2015) 29-46.
• Özgül M E, “Ortak Hayatın Kurulamaması (Fiili Ayrılık) Sebebiyle Boşanma Davası”, Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 29, S. 3, (2021) 2347-2385.
• Öztan B, Aile Hukuku, 6. bs., Ankara: Turhan Kitabevi (2015).
• Schwander I, ZGB Kommentar Schweizerisches Zivilgesetzbuch, Kostiıewic, J. K., Wolf, S., Amstutz, M., Fankhauser, R. (Hrsg.), 3. überarbeitete Aufl., Zürich: Orell Füssli (2016).
• Schwenzer I and Keller T, “Recent Developments in Swiss Family Law”, Milletlerarası Hukuk ve Milletlerarası Özel Hukuk Bülteni, C. 31, S. 1, (2015) 1-28.
• Steck D, “Die Praxisentwicklung zu den Scheidungsgründen”, Die Praxis des Familienrechts, (2004) 206-228.
• Sutter T and Freiburghaus D, Kommentar zum neuen Scheidungsrecht, Zürich: Schulthess Verlag (1999).
• Şahin Şengül E, Fiili Ayrılık Nedeniyle Boşanma (TMK m. 166/IV), İstanbul: On İki Levha Yayıncılık (2022).
• Ünal A, “Fiili Ayrılık Nedeniyle Boşanma”, Erciyes Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. II, S. 1-2, (2007) 291-311.
• Ünlütepe M, Evlilik Birliğinin Temelinden Sarsılması Sebebine Dayalı Boşanma (TMK m. 166/I-II), Ankara: Seçkin Yayıncılık (2019).
• Weber A, Münchener Kommentar zum Bürgerlichen Gesetzbuch (MüKoBGB), Säcker, F. J., Rixecker, R., Oetker, H., Limperg, B. (Hrsg.), 8. Aufl., München: C. H. Beck (2019).
• Yalçınkaya N and Kaleli Ş, Yeni Boşanma Hukuku C. II, 3444 sayılı Kanunla Yapılan Değişikliklerle Birlikte İlaveli 2. bs., Ankara: Türk Hava Kurumu Basımevi (1988).
• Yücel Ö, Boşanma Hukukunda Kusur İlkesinden Kusurdan Bağımsızlığa Geçiş, Ankara: Seçkin Yayıncılık (2023).