Research Article
BibTex RIS Cite

Dostoyevski’nin Yeraltından Notlar’ında Zorunluluk Bilinci

Year 2019, Issue: 33, 24 - 33, 26.10.2020

Abstract

Özgür istemeyi bir illüzyona dönüştüren deterministik öğelere sahip olan bir ideoloji içerisinde insan varoluşunun anlamsız ve saçma bir nitelik arz edeceğini düşünen Dostoyevski, Yeraltından Notlar’da kurguladığı yeraltı adamı karakteri aracılığıyla, doğa yasalarını temel alan ve Çernişevski gibi materyalist düşünürler tarafından savunulan toplumsal mühendislik fikrinin hiçbir şekilde uygulamaya konulmayacağını göstermek ister. Bunu gerçekleştirmek için dolaylı bir yol izleyen ve yeraltı adamı aracılığıyla determinist bir ideolojinin penceresinden dünyaya bakan bir karakter yaratan Dostoyevski, bu karakterin bakışından hareketle tüm insani edimlerin zorunlu bir nedensellik tarafından belirlendiğini idrak eden bilincin verdiği irrasyonel, çelişkili ve bir anlamda saçma tepkileri gün yüzüne çıkarır. Karşıt olduğu öğretinin perspektifinden bir anlatı ortaya koyan Dostoyevski böylece materyalist bir determinizm ileri süren ideolojiyi adeta içeriden çürütmeye çalışır. Bu makalenin amacı Dostoyevski’nin Yeraltından Notlar’ını takip ederek, istemelerini, arzularını ve seçimlerini özgürce hayata geçiremeyeceğinin bilincine varan yeraltı adamının düştüğü çelişkili varoluşu irdelemek ve böylece determinist öğretilerin kabul edilmesi güç olan pratik sonuçlarını anlaşılır kılmaktır.

References

  • Barstow, Jane. “Dostoevsky's "Notes from Underground" versus Chernyshevsky’s “What Is to Be Done?”, College Literature, Vol. 5, No. 1, pp. 24-33, 1978.
  • Çernişevski, Nikolay. Nasıl Yapmalı? çev. Celal Öner, İstanbul: Oda Yayınları, 2010.
  • Dostoyevski, Fyodor. Yeraltından Notlar, çev. Nihal Yalaza Taluy, İstanbul: İş Bankası Kültür Yayınları, 2013.
  • Esenyel, Zeynep Zafer. “A Crystal World and Underground: A Philosophical Reading of Dostoevsky and Chernyshevsky” Third Internatonal Philosophy Congress, Tradition, Democracy and Philosophy, Bursa: Bursa Kültür A.Ş., ss. 534-538, 2015,
  • Frank, Joseph. Dostoyevski: Çağının Bir Yazarı, çev. Ülker İnce, İstanbul: Everest Yayınları, 2016.
  • Kant, Immanuel. Kritik der praktischen Vernunft, Hamburg: Felix Meiner Verlag, 2003.
  • La Mettrie, Julien Offray, Die Maschine Mensch, Übersetz von Claudia Becker, Hamburg: Felix Meiner Verlag, 2009.
  • Rouesseau, Jean-Jacques. İnsanlar Arasındaki Eşitsizliğin Kaynağı ve Temelleri Hakkında Nutuk, çev. Atakan Altınörs, İstanbul: Bilge Kültür Sanat, 2019.
  • Scanlan, James P. “The Case against Rational Egoism in Dostoevsky’s Notes from Underground”, Journal of the History of Ideas, Vol. 60, No. 3, pp. 549-56, 1999.
Year 2019, Issue: 33, 24 - 33, 26.10.2020

Abstract

References

  • Barstow, Jane. “Dostoevsky's "Notes from Underground" versus Chernyshevsky’s “What Is to Be Done?”, College Literature, Vol. 5, No. 1, pp. 24-33, 1978.
  • Çernişevski, Nikolay. Nasıl Yapmalı? çev. Celal Öner, İstanbul: Oda Yayınları, 2010.
  • Dostoyevski, Fyodor. Yeraltından Notlar, çev. Nihal Yalaza Taluy, İstanbul: İş Bankası Kültür Yayınları, 2013.
  • Esenyel, Zeynep Zafer. “A Crystal World and Underground: A Philosophical Reading of Dostoevsky and Chernyshevsky” Third Internatonal Philosophy Congress, Tradition, Democracy and Philosophy, Bursa: Bursa Kültür A.Ş., ss. 534-538, 2015,
  • Frank, Joseph. Dostoyevski: Çağının Bir Yazarı, çev. Ülker İnce, İstanbul: Everest Yayınları, 2016.
  • Kant, Immanuel. Kritik der praktischen Vernunft, Hamburg: Felix Meiner Verlag, 2003.
  • La Mettrie, Julien Offray, Die Maschine Mensch, Übersetz von Claudia Becker, Hamburg: Felix Meiner Verlag, 2009.
  • Rouesseau, Jean-Jacques. İnsanlar Arasındaki Eşitsizliğin Kaynağı ve Temelleri Hakkında Nutuk, çev. Atakan Altınörs, İstanbul: Bilge Kültür Sanat, 2019.
  • Scanlan, James P. “The Case against Rational Egoism in Dostoevsky’s Notes from Underground”, Journal of the History of Ideas, Vol. 60, No. 3, pp. 549-56, 1999.
There are 9 citations in total.

Details

Primary Language Turkish
Journal Section Makaleler
Authors

Adnan Esenyel

Publication Date October 26, 2020
Published in Issue Year 2019 Issue: 33

Cite

APA Esenyel, A. (2020). Dostoyevski’nin Yeraltından Notlar’ında Zorunluluk Bilinci. Tabula Rasa: Felsefe Ve Teoloji(33), 24-33.
AMA Esenyel A. Dostoyevski’nin Yeraltından Notlar’ında Zorunluluk Bilinci. Tabula Rasa: Felsefe ve Teoloji. October 2020;(33):24-33.
Chicago Esenyel, Adnan. “Dostoyevski’nin Yeraltından Notlar’ında Zorunluluk Bilinci”. Tabula Rasa: Felsefe Ve Teoloji, no. 33 (October 2020): 24-33.
EndNote Esenyel A (October 1, 2020) Dostoyevski’nin Yeraltından Notlar’ında Zorunluluk Bilinci. Tabula Rasa: Felsefe ve Teoloji 33 24–33.
IEEE A. Esenyel, “Dostoyevski’nin Yeraltından Notlar’ında Zorunluluk Bilinci”, Tabula Rasa: Felsefe ve Teoloji, no. 33, pp. 24–33, October 2020.
ISNAD Esenyel, Adnan. “Dostoyevski’nin Yeraltından Notlar’ında Zorunluluk Bilinci”. Tabula Rasa: Felsefe ve Teoloji 33 (October 2020), 24-33.
JAMA Esenyel A. Dostoyevski’nin Yeraltından Notlar’ında Zorunluluk Bilinci. Tabula Rasa: Felsefe ve Teoloji. 2020;:24–33.
MLA Esenyel, Adnan. “Dostoyevski’nin Yeraltından Notlar’ında Zorunluluk Bilinci”. Tabula Rasa: Felsefe Ve Teoloji, no. 33, 2020, pp. 24-33.
Vancouver Esenyel A. Dostoyevski’nin Yeraltından Notlar’ında Zorunluluk Bilinci. Tabula Rasa: Felsefe ve Teoloji. 2020(33):24-33.