Alevîlerin Osmanlı’da Oluşturdukları İtikadî Literatür

Year 2017, Volume: 15 Issue: 29, 153 - 177, 01.02.2019

Doğan Kaplan

Abstract

Kökenleri XV-XVI. yüzyılda Osmanlılarla Safeviler arasında yaşanan siyasî mücadeleye dayanan Alevîlik ya da o zamanki ismiyle Kızılbaşlık, bu mücadelede
kaybeden tarafta yer aldığı için o dönemin koşulları içerisinde kaybedenlerin yaşadığı tüm olumsuzlukları yaşamış, ne siyaseten ne sosyo-kültürel açıdan rakibi
kadar şanslı olabilmiştir. Kendi yağında kavrulmak zorunda olan Alevîlik, varlığını sözlü gelenek üzerinden ve sözlü geleneğin araçlarıyla devam ettirmiştir.
“Alevîlerin Osmanlı’da Oluşturdukları İtikadi Literatür” başlıklı bu çalışmamızda Alevîliğin tarihsel serüvenine kısaca değinilerek adeta şifahî kültüre çakılı bir halde
varlığını devam ettiren bu yapının, oluşturduğu yazılı literatür itikadî konuları ele alması yönüyle incelenmiştir. Müstakil bir itikadî literatüre sahip olmayan Alevîliğin temel yazılı literatürü Türkiye Diyanet Vakfı tarafından Alevî-Bektaşî Dizisi adıyla yayımlanan eserler üzerinden değerlendirilmiştir. Öncelikle bu
eserlerin Alevîler nezdindeki değerleri ortaya konmuş, eserlerin içeriklerinden kısaca bahsedildikten sonra mevcut eserler itikadî konuları ele almaları yönüyle
incelenmiştir. Bu seri dışında yine Alevîlerin muteber saydıkları birkaç eser daha çalışmamızda kritik edilmiştir.

Keywords

alevilik, osmanlı

References

• Rıza Yıldırım, “Geleneksel Alevîlikten Modern Alevîliğe: Tarihsel Bir Dönüşümün Ana Eksenleri”, Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Veli Araştırma Dergisi, sy. 62, 2012.