Determination of Suitable Sowing Time for Winter Rapeseed in Ankara Conditions

Yıl 2015, Cilt: 24 Sayı: 2, 96 - 102, 22.01.2016

Mehtap Gürsoy , Farzad Nofouzı Dilek Başalma

https://doi.org/10.21566/tbmaed.48359

Cited By: 2

Öz

This research was conducted to find out the effects of different sowing time on yield and yield components for winter rape during growing seasons of 2012 and 2013 (September 2012 – June 2013). The experiment was designed in randomized complete block design with 3 replications and carried out in the experimental plots of Field Crops Department of Agricultural Faculty of Ankara University. Winter rape variety Capitol was sown in five different sowing time (September 2, September 16, September 30, October 14 and October 28). Observations and measurements for plant height, lateral stem number, capsule number on main stem, seed number per capsule, thousand seed weight, seed yield, oil ratio and oil yield were made. According to the results of the study; the differences were statistically important for all characters in the experiment. The longest plant stem height (158.2 cm), the highest lateral branch number (6.73), capsule number in main stem (47.53), number of seed per capsule (29.03), thousand seed weight (2.85 g), seed yield (246.70 kg da^-1) were determined in at the earliest sowing time. The highest oil ratio (45.0 %) and oil yield (107.20 kg da^-1) were similarly obtained in the earliest sowing date (September 2). Delayed sowing resulted in decreasing of oil ratio. The best sowing time for winter rapeseed was at the beginning of September under Ankara conditions.

Anahtar Kelimeler

Rapeseed, Brassica napus ssp. oleifera L., sowing time, seed yield, oil ratio

Ankara Koşullarında Kışlık Kolzada Uygun Ekim Zamanının Belirlenmesi

Öz

Bu araştırma, 2012 - 2013 yetiştirme sezonunda (2012 Eylül–2013 Haziran) Ankara koşullarında kışlık kolzada farklı ekim zamanlarının verim ve verim unsurları üzerine etkilerini belirlemek amacıyla Tesadüf Blokları Deneme desenine göre üç tekerrürlü olarak Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarla Bitkileri Bölümü deneme arazisinde yürütülmüştür. Kışlık kolza çeşidi olarak Capitol kullanılmış olup, 5 farklı ekim zamanında (2 Eylül, 16 Eylül, 30 Eylül, 14 Ekim, 28 Ekim) ekimler yapılmıştır. Araştırmada; bitki boyu, ana sapa bağlı yan dal sayısı, ana saptaki kapsül sayısı, kapsülde tohum sayısı, bin tane ağırlığı, tohum verimi, yağ oranı ve yağ verimine ait gözlemler yapılmıştır. Araştırma sonucunda ele alınan özelliklerin tamamında ekim zamanları arasındaki farklılıklar istatistiki açıdan önemli bulunmuştur. Ortalama değerlere bakıldığında; en yüksek bitki boyu (158.2 cm), en fazla yan dal sayısı (6.73), en fazla ana saptaki kapsül sayısı (47.53), kapsülde tohum sayısı (29.03), bin tane ağırlığı (2.85 g), tohum verimi (246.70 kg da^-1) ile en yüksek yağ oranı (% 45.0) ve en yüksek yağ verimi (107.20 kg da^-1) de en erken ekimden (2 Eylül) elde edilmiştir. Geciken ekimler tohumdaki yağ oranının azalmasına neden olmuştur. Araştırma sonucunda; Ankara koşullarında kışlık kolza için en uygun ekim zamanının eylül ayı başı olması gerektiği belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Kolza, Brassica napus ssp. oleifera L., ekim zamanı, tohum verimi, yağ oranı

Kaynakça

• Alagöz, N., ve Kara, Ş., M. 2015. Bazı Kışlık Kolza Çeşitlerinin Verim, Verim Öğeleri ve Yağ Oranlarının Belirlenmesi. 11. Tarla Bitkileri Kongresi 7-10 Eylül 2015. Bildiri Özetleri s: 328 Çanakkale (Basılmamış).
• Anonim 2015, TÜİK 2015 yılı verileri (Erişim tarihi: 08/10/2015).
• Arslan, M., Üremiş, İ., Çalışkan, S., Çalışkan, M. E. 2007, Bazı Kanola (Brassica napus oleifera L.) Çeşitlerinin Amik Ovası Koşullarında Yetiştirilebilme Olanaklarının Belirlenmesi. Türkiye 7. Tarla Bitkileri Kongresi 25–27 Haziran 2007. Erzurum, 597-599.
• Başalma, D. 1999. Azotlu Gübrelemenin Kolzanın Verim ve Verim Öğelerine Etkisi. Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü Dergisi (8) 1-2: 37-46.
• Başalma, D. 2004. Kışlık Kolza (Brassica napus ssp, oleifera L.) Çeşitlerinin Ankara Koşullarında Verim ve Verim Öğeleri Yönünden Karşılaştırılması. Tarım Bilimleri Dergisi, 10 (2): 211-217.
• Baydar, H., 2005. Isparta Koşullarında Kanola (Brassica napus L.) Çeşitlerinin Verim ve Kalite Özellikleri, Süleyman Demirel Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 9(3):1-6.
• Beğbağa, M., ve Öztürk, Ö. 2008. Ege Bölgesi Koşullarında Bazı Kışlık Kolza Çeşitlerinde Farklı Ekim Zamanı Uygulamalarının Verim, Verim Unsurları ve Kalite Üzerine Etkileri. Selçuk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 22 (44): 82-96.
• Cesur, C., Çokkızgın, A., Eryılmaz, T., Yeşilyurt, M.K. 2013. Türkiye’deki Yağ Bitkileri Üretimi ile Üretim Potansiyeli ve Ürün Bazında Tüketiminin İncelenmesi. 10.Tarla Bitkileri Kongresi. 129-137,10-13 Eylül 2013. Konya.
• Coşgun, B., ve Öztürk, Ö. 2015. Konya Koşullarında Bazı Kışlık Kolza Çeşitlerinde Tohum Verimi ve Verim Unsurlarının Belirlenmesi. 11. Tarla Bitkileri Kongresi 7-10 Eylül 2015. Bildiri Özetleri s:329 Çanakkale (Basılmamış).
• Düzgüneş O., Kesici T., Kavuncu O. ve Gürbüz F., 1987. Araştırma ve Deneme Metotları (İstatistik Metotları II).Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları:1021. 295 s. Ankara.
• Gizlenci, Ş., Acar, M., Karaca, E. 2013. Bazı Kolza (Brassica napus ssp, oleifera L.) Hat ve Çeşitlerinin Amasya Koşullarında Performanslarının Belirlenmesi.10. Tarla Bitkileri Kongresi. 221-225,10-13 Eylül 2013. Konya.
• Gür, A., Özgüven, M., 1992. Çukurova Koşullarında Farklı Gübre (Azot) Dozu ve Tohumluk Miktarının Kolzada Verim ve Kaliteye Etkisi. Fen ve Mühendislik Bilimleri Dergisi, 6 (1): 69-78, Adana.
• Gürsoy, M., Nofouzı, F., Başalma, D., 2015a.Humik Asit Uygulama Zamanı ve Dozlarının Kışlık Kolzada Verim ve Verim Öğelerine Etkileri. 11. Tarla Bitkileri Kongresi 7-10 Eylül 2015. Bildiri Özetleri s:84 Çanakkale (Basılmamış).
• Gürsoy, M., Nofouzı, F., Başalma, D., 2015b. Kışlık Çeşitlerinin Ankara Koşullarında Verim ve Verim Öğeleri Yönünden Karşılaştırılması. UNIKOP 2015 III. Uluslararası KOP Bölgesel Kalkınma Sempozyumu. 22-24 Ekim 2015, Bildiri Özetleri s:37, Aksaray (Basılmamış).
• Karaaslan, D. 1999. Diyarbakır Koşullarında Yetiştirilebilecek Kolza Çeşitlerinin Saptanması Üzerine Bir Araştırma. 3. Ulusal Tarla Bitkileri Kongresi 15-18 Kasım. (1999), Adana. Cilt II. Endüstri Bitkileri, 328-333.
• Karabaş., H. 2013. Kışlık Kanola (Brassica napus ssp, oleifera L.) Çeşitlerinden Californium’dan Üretilen Biyodizelin Diesel Motorlarda Kullanıma Uygunluğunun İncelenmesi. Toprak Su Dergisi. Cilt 2. Sayı:146-52.
• Kolsarıcı, Ö., Er, C.1988. Amasya İlinde Kolza Tarımında En Uygun Ekim Zamanı, Çeşit ve Bitki Sıklığının Tespiti Üzerine Araştırmalar. Doğa Tarım ve Ormancılık Dergisi, 12 (2): 163-177.
• Kolsarıcı, Ö,, Başalma, D, 1988, Yabancı Kökenli Yazlık Çeşitlerinin Tohum Verimi ile Bin Tohum Ağırlığının Saptanması, Ankara Üniv, Zir, Fak, Yıllığı:39 (1-2): 255-265,
• Kolsarıcı, Ö. 2006, Hammadde Olarak Biyodizel Üretiminde Kullanılabilecek Yağlı Tohumlu Bitkilerin Potansiyeli ve Biyodizele Uygunlukları. Enerji Bitkileri ve Yeşil Yakıtlar Sempozyumu15–32, 14–15 Aralık, İzmir.
• Kural, A. ve Özgüven, M. 1996. Güneydoğu Anadolu Bölgesi Koşullarına Uygun Kolza Brassica napus L.) Çeşitleri ve Ekim Zamanının Saptanması Üzerine Bir Çalışma. Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü Dergisi (5)1:33-42.
• Oplinger, E.S., L.L. Hardman, E.T. Gritton, J.D. Doll, K.A. Kelling, 1989.Canola (Rapeseed). Alternative Field Crops Manual.7 pp, Un. Of
• Wisconsin, Extension, Cooperative Extension, Madison, WI 53706,
• Öğütçü, Z., Kolsarıcı, Ö. 1978. Ankara İklim Koşullarında Yetiştirilen Yabancı Kökenli
• Yazlık Kolza (Brassica napus ssp. oleifera L.) Çeşitlerinin Verim Komponentleri Üzerine Araştırmalar. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yıllığı 28 (2):521-536.
• Öğütçü, Z. ve Ö, Kolsarıcı, 1979. Kolza (Brassica napus spp, oleifera)’nın Yetiştirme Tekniği ve Islahı, Ankara, 44 s.
• Öz, M. 2002. Bursa Mustafakemalpaşa Koşullarında Farklı Ekim Zamanlarının Kışlık Kolza Çeşitlerinde Verim ve Bazı Verim Unsurları Üzerine Olan Etkileri. Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi (2002)16:1-13.
• Özgüven, M., Kırıcı, S., Tansı, S., Gür, M.A. 1992. Güneydoğu Anadolu Bölgesine Uygun Kolza Çeşitlerinin Saptanması. Ç.Ü. Z.F. Genel Yayın No: 36, Gap Yayınları No: 65, Adana.
• Öztürk, Ö. Akınerdem, F. 2007. Bazı Kışlık Kolza (Brassica napus ssp. oleifera L.)Çeşitlerinde Farklı Ekim Zamanlarının Verim ve Morfolojik Özellikler Arasındaki İlişkilerin İncelenmesi. Türkiye 7. Tarla Bitkileri Kongresi 25-27 Haziran. 432-436. Erzurum.
• Öztürk, Ö., Ada, R., Akınerdem, F. 2008. Konya Koşullarında Yazlık Kolza (Brassica napus ssp. oleifera L.) Çeşitlerinde Uygun Ekim Zamanının Belirlenmesi. Selçuk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi. 22(46):6-17.
• Öztürk, Ö., Akınerdem, F. 2012. Türkiye’de Tarım ve Çevre Boyutuyla Biyodizel. Ekoloji Sempozyumu, Kilis 7 Aralık Üniversitesi 3–5 Mayıs.Bildiri Özetleri Kitabı:295.s.
• Sağlam, C. ve Arslanoğlu, F.,1999. Kışlık Kolza Çeşitlerinde Ekim Sıklıklarının Verim ve Verim Unsurlarına Etkisi. Türkiye 3. Ulusal Tarla Bitkileri Kongresi. Cilt II. Endüstri Bitkileri. 15-18 Kasım. 1999. Adana. s:88-91.
• Tarman, D., Kolsarıcı, Ö., 1986. Yağ Kalitesi Yüksek Yazlık Kolza (Brassica napus ssp. oleifera L.) Çeşitlerinde Farklı Ekim ve Bitki Sıklığının Tohum Verimi ve Yağ Oranına Etkisi. Ankara Üniv. Zir. Fak. Yıllığı. 94-109.
• Tunçtürk, M. 2008. Yazlık Kolza (Brassica napus ssp. oleifera L.) Çeşitlerinde Fosforlu Gübrelemenin Verim ve Verim Öğelerine Etkileri. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Bilimleri Dergisi. 14 (39):259-266.
• Üstüner, N.D. Kolsarıcı, Ö. ve Kaya, M.D. 2008. Farklı Gelişme Dönemlerinde Uygulanan Azotlu Gübre Formlarının Kışlık Kolza (Brassica napus ssp. oleifera L.)’nın Verim ve Verim Öğelerine Etkileri. Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü Dergisi 2008. 17 (1-2):13-19.