Türkiye Ekmeklik Buğday Genotiplerinde Tescil Yılı ile Bitki Boyu, Çim Kını Uzunluğu ve Tane Verimi Arasındaki İlişkiler

Year 2017, Volume: 26, 7 - 14, 30.11.2017

Sinan Bayram , Ali Öztürk Murat Aydın

https://doi.org/10.21566/tarbitderg.358993

Abstract

Bu araştırma, 2009–2011 döneminde Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi
deneme alanı ve Tarla Bitkileri Bölümü bitki büyütme odalarında yürütülmüş,
bitki materyali olarak 64 ekmeklik buğday genotipi kullanılmıştır. Genotipler
tescil yıllarına göre gruplandırılmış (yerel genotipler, 1929–1968, 1970–1979,
1988– 1994, 1995–1999 ve 2000–2006 dönemleri); dört farklı test ortamındaki çim
kını uzunlukları ile bitki boyu ve tane verimi arasındaki ilişkiler
incelenmiştir. Tescil yılı ile bitki boyu, toprak-karanlık çim kını uzunluğu,
toprak-aydınlık çim kını uzunluğu ve kâğıt-karanlık çim kını uzunluğu arasında
olumsuz ve önemli, tescil yılı ile tane verimi arasında ise olumlu ve önemli
ilişki olduğu belirlenmiştir. Grupların incelenen karakterler ile olan
ilişkileri biplot analiz yöntemi ile incelenmiş, biplot grafiğinde yerel
genotiplerin bitki boyu ve çim kını uzunluklarına çok yakın, tane verimine ise
uzak olduğu, tescil yılı arttıkça grupların bitki boyu ve çim kını uzunluğundan
uzaklaşıp tane verimine yaklaştığı görülmüştür. 2000–2006 döneminde tescil
edilen çeşitlerin oluşturduğu VI. grubun çim kını uzunluğu ve bitki boyuna en
uzak, tane verimine ise en yakın olduğu belirlenmiştir. Islah çalışmalarının
Türk ekmeklik buğday çeşitlerinde bitki boyu ile birlikte çim kınını da
kısalttığı, tane verimini ise arttırdığı belirlenmiştir.

Keywords

Ekmeklik buğday, tescil yılı, bitki boyu, çim kını uzunluğu

References

• Anonim, 2017. http://www.tuik.gov.tr (Erişim tarihi: 10.07.2017)
• Austin R.B., 1998. Yield of wheat in the United Kingdom: recent advances and prospects. Crop Science, 39:1604-1610. doi:10.2135/ cropsci1999.3961604x
• Aydın M., Öztürk A., Çağlar O. ve Bayram S., 2011. Ekmeklik buğdayda SPAD değerleri ile verim ve verim unsurları arasındaki ilişkiler. Türkiye IX. Tarla Bitkileri Kongresi. Bildiriler (I): 12-15 Eylül, Bursa, s. 268-271
• Bayram S., Öztürk A ve Aydın M., 2017. Ekmeklik buğday genotiplerinin Erzurum koşullarında verim unsurları ve tane verimi yönünden değerlendirilmesi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Tarım Bilimleri Dergisi (Basımda)
• Bodega J.L. and Andrade F.H., 1996. The effect of genetic improvement and hybridization on grain and biomass yield of bread wheat. Cereal Research Communications. 24(2):171-177
• Brancourt-Hulmel M., Doussinault G., Lecomte C., Berard P., Le Buanec B. and Trottet M., 2003. Genetic improvement of agronomic traits of winter wheat cultivars released in France from 1946 to 1992. Crop Science, 43:37-45. doi:10.2135/cropsci2003.3700
• Ergene A., 1993. Toprak Biliminin Esasları. Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları: 267. Ders Kitapları Serisi No: 42, 560 s, Erzurum Murphy K.M., Dawson J.C. and Jones S.S., 2008. Relationship among phenotypic growth traits, yield and weed suppression in spring wheat landraces and modern cultivars. Field Crops Research, 105:107-115
• Ozturk A., Bayram S., Haliloglu K., Aydin M., Caglar O. and Bulut S., 2014. Characterization for drought resistance at early stages of wheat genotypes based on survival, coleoptile length, and seedling vigor. Turkish Journal of Agriculture and Forestry, 38:824-837. doi: 10.3906/tar-1402-57
• Rebetzke G.J., Richards R.A., Fischer V.M. and Mickelson B.J., 1999. Breeding long coleoptile, reduced height wheats. Euphytica, 106:159-168
• Rebetzke G.J., Appels R., Morrison A.D., Richards R.A., McDonald G., Ellis M.H., Spielmeyer W. and Bonnett D.G., 2001. Quantitative trait loci on chromosome 4b for coleoptile length and early vigour in wheat (Triticum aestivum L.). Australian Journal of Agricultural Research, 52:1221-1234. doi: 10.1071/AR01042
• Rebetzke G.J., Ellis M.H., Bonnett D.G., Mickelson B.J., Condon A.G. and Richards R.A., 2012. Height reduction and agronomic performance for selected gibberellin-responsive dwarfing genes in bread wheat (Triticum aestivum L.). Field Crops Research, 126:87-96
• Richards R.A., 1992. The effect of dwarfing genes in spring wheat in dry environments. II. Growth, water use and water use efficiency. Australian Journal of Agricultural Research, 43:529-539
• Schillinger W.F., Donaldson E., Allan R.E. and Jones S.S., 1998. Winter wheat seedling emergence from deep sowing depths. Published in Agronomy Journal, 90:582-586
• Siddique K.H.M., Perry M.W., Kirby E.J.M, 1989. Ear: Stem Ratio in Old and Modern Wheat Varieties; Relationship with Improvement in Number of Grains Per Ear and Yield. Field Crops Research, 21(1): 59-78
• Tang N., Jiang Y., He B. and Hu Y., 2009. The effects of dwarfing genes (Rht-B1b, Rht-D1b, and Rht8) with different sensitivity to GA3 on the coleoptile length and plant height of wheat. Agricultural Sciences in China, 8(9):1028-1038. doi: 10.1016/S1671-2927(08)60310-7
• Tosun O., 1987. Türkiye’nin tahıl yetiştirme sorunları ve bunların çözüm yolları. TÜBİTAK Türkiye Tahıl Sempozyumu. Bildiriler: 6-9 Ekim, Bursa, s. 3-7