TÜRKİYE 2021 TEMMUZ-AĞUSTOS ORMAN YANGINLARINDA YAŞANAN AFET LOJİSTİĞİ PROBLEMLERİNİN NİTEL OLARAK ARAŞTIRILMASI

Year 2025, Volume: 5 Issue: 2, 106 - 125, 28.10.2025

Sultan Yörük , Arzum Büyükkeklik

Abstract

Doğa kaynaklı afetler arasında yer alan orman yangınları, küresel ısınmanın etkilerinin artmasıyla her yıl daha sık yaşanmaktadır. Orman yangınlarının önlenmesi ve yangın anındaki müdahalelerde lojistik faaliyetlerin ve planlamanın önemi büyüktür. Bu çalışma, Türkiye’de orman yangınlarında dönüm noktası olan 2021 yılı Temmuz-Ağustos aylarında geniş bir alanı etkileyen orman yangınlarını ele almaktadır. Amaç, söndürme çalışmalarına katılan itfaiye personelinin bakış açısıyla müdahale aşamasında karşılaşılan lojistik sorunları belirlemek ve çözüm önerileri sunmaktır. Araştırma nitel yöntemle yürütülmüştür. 2021 orman yangınlarına katılan 14 itfaiye eri ile amaçlı örnekleme kullanılarak, yarı yapılandırılmış soru formları üzerinden yüz yüze görüşmeler yapılmış ve ses kayıtları alınmıştır. İçerik analizi sonucunda müdahale aşamasındaki temel sorunlar; farklı kurumlardan ekiplerin müdahale stratejilerindeki farklılıklar, ekipman uyumsuzlukları, yetersiz bilgi akışı, koordinasyon problemleri, gönüllülerin bazı noktalarda müdahaleyi zorlaştırması, yiyecek yardımlarının dağıtımındaki aksaklıklar ve israflar ile teknolojik eksiklikler olarak tespit edilmiştir. Sonuçların, gelecekte olası orman yangınlarında afet lojistiği planlamaları ve uygulamaları açısından faydalı olması ve sahadaki deneyimlerin yansımalarıyla afet lojistiği literatürünü insanî yönüyle de zenginleştirmesi beklenmektedir.

Keywords

Afet Müdahale Lojistiği , Orman Yangınları , Orman Yangınları Acil Durum Yönetimi , İçerik Analizi , MAXQDA.

Ethical Statement

Araştırmaya ilişkin NÖHÜ Etik Kurulundan 20.12.2023 tarihli ve 2023/21-16 sayılı karar ile etik izni alınmıştır (Sayı: E-86837521-050.99-455729).

Qualitative Research on Disaster Logistics Problems Experienced in the July-August 2021 Wildfires in Türkiye

Abstract

Wildfires, classified as natural disasters, are increasing each year due to the escalating effects of global warming. Effective logistics planning and management are crucial both for preventing wildfires and during firefighting interventions. This study focuses on the wildfires that occurred in July-August 2021 in Türkiye, which marked a turning point and affected an extensive region. The aim is to identify logistics problems encountered during the intervention phase from the perspective of firefighters involved in the efforts and to propose possible solutions. A qualitative research design was employed. Data were collected through face-to-face semi-structured interviews with 14 firefighters who participated in the 2021 wildfires, selected via purposive sampling. Audio recordings were made during the interviews. Content analysis revealed key problems during the intervention phase, including differences in intervention strategies among teams from various institutions, equipment incompatibilities, insufficient information flow, coordination difficulties, challenges caused by volunteers in some areas, disruptions and inefficiencies in food aid distribution, and technological shortcomings. The findings are anticipated to contribute to the planning and implementation of disaster logistics in potential future wildfires and to enhance literature by integrating field-based insights and highlighting its humanitarian dimension.

Keywords

Disaster Response Logistics , Wildfires , Wildfire Disaster Management , Content Analysis , MAXQDAX

References

• Abbasoğlu, E. (2019). Deprem riskinin afet lojistiği depo yerleşimine etkisi: Bursa ili örneği. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Bursa Uludağ Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Bursa.
• Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı. (2020). Afet ve Acil Durum Eğitim Merkezi. https://www.afad.gov.tr/afadem/dogal-afetler adresinden alınmıştır.
• Aslan, R. ve Köçer, M. S. (2023). Gönüllü arama kurtarma ekiplerinin orman yangınlarındaki tahliye deneyimleri: 2021 Orman yangınları. Afet ve Risk Dergisi, 6(3), 829-851.
• Aydın, N. (2018). Nitel araştırma yöntemler: Etnoloji. Uluslararası Beşerî ve Sosyal Bilimler İnceleme Dergisi, 2(2), 60-71.
• Bal, M. (2020). Afet lojistiğinde araç rotalama problemi ve geliştirilen iki aşamalı bir optimizasyon yöntemi ile uygulama. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). İstanbul Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Bilgili, E. (2022). 2021'de orman yangınları. S. S. Kesgin ve A. Durmuş (Ed.), Türkiye insani çalışmalar yıllığı 2021 içinde 24–30. Türk Kızılay, Ankara.
• Bilici, G.ve Pekküçükşen, Ş. (2023). Afet lojistiği ve afet yönetiminde karşılaşılan lojistik sorunlar. Uluslararası Akademik Birikim Dergisi, 6(5), 920-932.
• Bozok, M., ve Bozok, N. (2022). Ormanlara, Sıcaklara ve Yangınlara Dair: 2021 Köyceğiz Orman Yangınlarının Sosyolojik İzdüşümleri. ViraVerita E-Dergi: Disiplinlerarası Karşılaşmalar (15), 77-104.
• Coşkun, R., Altunışık, R., ve Yıldırım, E. (2019). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri: SPSS Uygulamalı (Genişletilmiş 10. Baskı). Sakarya Yayıncılık.
• Çanakçıoğlu, H. (1979). Türkiye orman yangın istatistiklerinin temeline ilişkin tartışmalar. İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 29(2), 1-11.
• Doğan, M. (2015). İl bazında afet lojistiği: Kocaeli örneği. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Bahçeşehir Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Doğan, S. (2019). Coğrafi bilgi sistemler (CBS) temelli afet lojistiği çalışmaları (Adapazarı ilçesi, Yağcılar mahallesi örneği). (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Fakültesi, Sakarya.
• Dömbekçi, H. A., ve Erişen, M. A. (2022). Nitel araştırmalarda görüşme tekniği. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 22(2), 141-160.
• Duman, Y. (2023). Afet lojistiği yönetim sistemleri kapsamında PTT A.Ş ve AFAD koordinasyonu: Erzurum ili Palandöken ilçesinde bir uygulama. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Giresun Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Giresun.
• Emiroğlu, A. B., ve Kocyiğit, N. (2022). Ağustos ayı orman yangınlarının sosyal medyada yansımalarının risk yönetimi açısından değerlendirilmesi. Afet ve Risk Dergisi, 5(1), 46-60.
• Güler, E., Avcı, S., ve Aladağ, Z. (2022). DEMATEL-SWARA yöntemleri ile geçici barınma alanlarının seçimine etki eden kriterlerin değerlendirilmesi. Uluslararası Batı Karadeniz Mühendislik ve Fen Bilimleri Dergisi, 4(2), 57–74.
• Gülner, B. (2016). Afet lojistiği yönetim sürecinde lojistik merkezlerin teşkili ve yer seçimi için örnek uygulama. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). İstanbul Kemerburgaz Üniversitesi, İstanbul.
• Kılavuz, E. (2019). Spor salonlarının afet lojistiği uygulamalarına uygunluğu: Yalova ili örneği. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Yalova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yalova.
• Kobak, K., ve Soğukdere, Ş. (2021). Sosyal medyadaki dezenformasyon: 2021 Türkiye orman yangınları örneği. Uluslararası Medya ve İletişim Araştırmaları Hakemli Dergisi, 4(2), 167–189.
• Koç, M. (2023). Afet lojistiğinde dağıtım yerlerinin en büyük kapsama metodu ile belirlenmesi. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Konya Gıda Tarım Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Konya.
• Kovács, G., & Tatham, P. (2010). What is special about a humanitarian logistician? A survey of logistic skills and performance. Supply Chain Forum: An International Journal, 3(11), 32–41.
• Kunt, T. N. (2024). Afet lojistiği kapsamında depo yeri seçimi için BOCR tabanlı ANP yöntemi ile bir uygulama. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Hitit Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Çorum.
• Orman Genel Müdürlüğü. (1995). 285 sayılı Orman Yangınlarının Önlenmesi ve Söndürülmesinde Uygulama Esasları Tebliği. https://www.ogm.gov.tr/tr/e-kutuphane-sitesi/mevzuat-sitesi/Tebligler/.pdf adresinden alınmıştır.
• Önsüz, M., ve Atalay, B. (2015). Afet lojistiği. Osmangazi Tıp Dergisi, 37(3), 1-6.
• Özçelik, S. (2021). Afet lojistiği ağ tasarımı optimizasyonu: Tuzla ilçesi örneği. (Yayınlanmamış doktora tezi). İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Öztürkel, M. (2021). Afet yönetimi, afet lojistiği ve insani yardım lojistiği alanında yapılan tez çalışmalarının bibliyometrik analizi. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Tarsus Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Mersin.
• Peker, İ., Korucuk, S., Ulutaş, Ş., Sayın, B. O., ve Yaşar, F. (2016). Afet lojistiği kapsamında en uygun dağıtım merkez yerinin AHS-VIKOR bütünleşik yöntemi ile belirlenmesi: Erzincan ili örneği. Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 14(1), 82–103.
• Pektaş, T. (2012). İlçe bazında afet lojistiği: Başakşehir uygulaması. (Yayınlanmamış doktora tezi). Bahçeşehir Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Polat, A. (2022). Nitel araştırmalarda yarı-yapılandırılmış görüşme soruları: Soru form ve türleri, nitelikler ve sıralama. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 22(2), 161–182.
• Sarıkaya, M. (2023). Afet lojistiğinde Türk Kızılay’ının rolü: Deprem felaketleri örneği. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Atılım Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Uluslararası Ticaret ve Lojistik Ana Bilim Dalı, Ankara.
• Schreier, M. (2012). Qualitative Content Analysis in Practice. London: Sage
• Senir, G., ve Atlı, H. F. (2024). Afet yönetiminde karşılaşılan lojistik sorunların belirlenmesi. Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6(2), 204–222.
• Sheu, J.-B. (2007). Challenges of emergency logistics management. Transportation Research Part E: Logistics and Transportation Review, 43(6), 655–659.
• Soyöz, H. (2024). Afet lojistiğinde, beş seviyeli, çok dönemli ve çok ürünlü, tamsayılı bir model önerisi ve vaka çalışması. (Yayınlanmamış doktora tezi). Gazi Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Süngü, C. (2022). AKUT Arama Kurtarma Derneği gönüllüleri bakış açısıyla afet lojistiği sorunları ve dijital çözüm önerileri. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Çanakkale.
• Tanyaş, M., Günalay, Y., Aksoy, L. ve Küçük, B. (2013). İstanbul ili afet lojistik planı kılavuzu (s. 1–173). İstanbul Kalkınma Ajansı.
• Temur, G. T., Yelda, T., Yılmaz, A., Arslan, Ş., ve Camcı, A. (2019). Deprem sonrası planlamaya yönelik lojistik ağ tasarımı: Ümraniye bölgesinde farklı deprem senaryoları için bir uygulama. Pamukkale Üniversitesi Mühendislik Bilimleri Dergisi, 25(1), 98–105.
• Tutar, H. (2022). Nitel araştırmalarda geçerlilik ve güvenilirlik: Bir model önerisi. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 22(2), 117–140.
• United Nations Office for Disaster Risk Reduction. (2007). Birleşmiş Milletler Afet Risklerinin Azaltılması Uluslararası Strateji Ofisi web sitesi. https://www.undrr.org/search?text=disaster&items_per_page=10 adresinden alınmıştır.
• Yaprak, Ü. (2015). Afet lojistiğinde stok kontrolüne yönelik veri analizi. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Gümüşhane.
• Yazar, F. (2023). 2021 yılında Akdeniz ve Ege bölgesinde gerçekleşen orman yangınlarının afet kriz iletişimi yönetimi bağlamında incelenmesi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (50), 251–272.
• Yeşilli, Z. (2023). Sürdürülebilir afet lojistiğine yönelik uygun depo seçimi. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Çanakkale.
• Yıldırımlı, H. (2015). Afet yönetiminde afet lojistiği sorunları: Van depremi örneği. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Okan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Zelzele, B. K. (2024). Afet lojistiği kapsamında CBS ile depo yeri belirlenme: Kilis ili örneği. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Giresun Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Giresun.