Kentler, nüfus çeşitliliği ile eşitsizliklerin belirginleştiği yerleşmelerdir. Eşitsiz yaşam koşulları içerisinde, kentin ötekileri olarak tanımlayabileceğimiz “öteki” bireyler günlük yaşamda çeşitli var olma taktikleri ile hayatta kalırlar. Bu var olma biçimlerinden biri de kentte bıraktıkları izlerdir. Bu izlerin en belirgin biçimleri ise “ben de varım” demenin bir aracı olan graffitilerdir. Bu bağlamda graffitiler eşitsizliğin belirgin mekânsal temsilleridir. Bu temsillerin eşitsizlik ile ilişkisini anlamak amacıyla bu çalışmada kentin nisbeten zengin ve yoksul olan iki mahallesindeki graffitiler incelenmiştir. İncelenecek mahallelerin seçiminde konut kira bedelleri üzerinden bir inceleme yapılmış ve bu inceleme sonucunda Bahçelievler Mahallesi ile Gümüşçeşme Mahallesi çalışma sahası olarak belirlenmiştir. Çalışma sahasında graffitilerin, uygulandıkları yüzeyler, uygulama biçimleri, anlam ve içerikleri bakımından iki mahalle arasındaki farkların mekânsal temsilleri olduğu anlaşılmıştır. Çalışma sahasında nisbeten orta-üst sınıftan kişilerin yaşadığı mahallede marka adları, cix, kral gibi sınıfsal söylemler, sloganlar, aşk ve sanatsal uygulamalara karşın nisbeten alt sınıftan kimselerin yaşadığı mahallede arabesk söylemler, suç-şiddet söylemleri, duygu ve dayanışma söylemleri ile artan hegemonik erkeklik temsilleri iki mahalle arasındaki farkların graffitilerdeki temsilleridir. İki mahalle arasındaki sosyo-ekonomik farklar mekânsal pratiklerde etkili olup üretilen mekân bir tarafta üst sınıf pratikleri gündelik yaşamın bir parçası yaparken diğer tarafta alt sınıf pratiklerin yeniden üretimine karşılık gelmiştir.
Akıncı, D., & Dursun, N. (2021). Sokakların protest ifade yöntemi:
Graffiti sanatı. Journal of Social and Humanities Sciences Research,
8(72), 1721-1738.
Aral, H. (2021). Kültürel bir pratik olarak graffiti ve sokak sanatı: Atina
örneği. Millî Folklor, (129), 217-228.
Aydın, F. A. (2020). Şehir markalaşması ve graffiti: Örnekler üzerinden
bir değerlendirme. KİLAD- Kocaeli üniversitesi İletişim Fakültesi
Araştırma Dergisi, (16), 233-258.
Ayhan, A. (2021). Kent mekânında bir çeviri biçimi olarak sokak sanatı.
Çeviribilim ve Uygulamaları Dergisi, (31), 91-107.
Ayral, R. (2014). Duvarların dili: graffiti/sokak sanatı. İçinde Bahar T.,
Çolakoğlu F., Ataç A. & Soley U. (Ed.), (M.Şeyhun-Çalışlar, A.Düzkan
& O. Türkay, Çev.). Duvarların dili graffiti/sokak sanatı (ss.
9-16). Pera Müzesi Yay.
Bağış, R.C. (2019). Bir alt kültür grubu olarak Denizli graffiti gençliği.
Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 18(4), 1287-1309.
Balkır, N., Kuru, A.Ş. (2016). Sokak sanatı ve graffitinin pedagojik bir
yöntem olarak işlerliği, İdil, 5(26), 1645-1658.
Başer, D., Kırlıoğlu, M., & Aktaş, A. M. (2014). Ergenlikte kendini ifade
etme biçimi olarak duvar yazıları: sosyal hizmet perspektifinden
nitel bir çalışma. Toplum ve Sosyal Hizmet, 25(1), 7-20.
Bülbül, H. (2017). Sanatta özgürleşme ve yeni ideoloji olarak grafitti.
İçinde N. Elmas, F. Uslucan, S. Özbek, A. Özbek, A. Keskin (Ed.),
1. Uluslararası Dil Sanat ve İktidar Sempozyumu Bildiriler Kitabı
(s. 333-342). https://www.academia.edu/35516640/I_Uluslararas%
C4%B1_Dil_Sanat_ve_%C4%B0ktidar_Sempozyumu_Bildirileri_
Kitab%C4%B1
Cresswell, T. (1996). In place/out of place. Geography, Ideology, and
Transgression. University of Minnesota Press.
Çoban, F. (2013). “Riot Is Not Diet”: Berlin örnek alanında kadın graffiticiler.
Fe Dergi, 5(1), 75-87.
Davies, S. (2019). The Art of Getting Even: Exploring gender equality
in the graffiti subculture. UXUC, 1(2), 34-49. 27.09.2022 tarihinde
erişildi. https://journals.ap2.pt/index.php/UXUC/article/
view/200/159
De Certau, M. (2008). Gündelik hayatın keşfi I. Eylem, Uygulama,
Üretim Sanatları. (L. Arslan-Özcan, Çev.) Dost Kitabevi Yay. (Orijinal
çalışma 1990’da yayınlandı).
Dener, A., & Özmen, İ. (2009). Şehir yüzeylerindeki kötü sözler. Çevrimiçi
Tematik Türkoloji Dergisi, 1(2), 68-90.
Emecan, N. (2007). Duvar yazıları ne diyor?. Journal of Turkish Linguistics,
1(1), 157- 167.
Erdoğan, G. (2017). Kamusal mekânda iletişim aracı olarak graffiti:
Beyoğlu Yüksek Kaldırım Sokağı örneği. Journal of Human Sciences,
14(1), 50-62.
Evcil, A. N., & Yalçın-Usal, S. S. (2020). Sağır duvarları sanatla kazanmak:
duvar resimleri. Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi
Edebiyat Fakültesi Dergisi, 3(2), 273-287.
Evgin, N. Ş. (2022). Dört duvar arasında hapsolan graffiti. ART/icle:
Sanat ve Tasarım Dergisi, 2(1), 1-21.
Foucault, M. (1986). Of other spaces. (J. Miskowiec, Çev. ). Diacritics,
(16), 22-27.
Fransberg, M. (2019). Performing gendered distinctions: young women
painting illicit street art and graffiti in Helsinki, Journal of
Youth Studies, 2(4), 489-504.
Gadsby, J. M. (1995). Looking at the writing on the wall: A critical
review and taxonomy of graffiti texts.. http://www.graffiti.org/
faq/critical.review.html
Gemci, A. G. & Erinsel-Önder, D. (2020). Graffitinin yer oluşturucu etkisi:
İstanbul Karaköy Alt Geçit örneği. Megaron. 15(3), 350-368.
Gökova, H. (2020). Sokak sanatında üsluba dair yorumlar ve muhalif
boyut. YEDİ, (23), 97-107. https://doi.org/10.17484/
yedi.620033
Green, J. A. (2003). The writing on the stall: gender and graffiti. Journal
of Language and Social Psychology, 22(3), 282-296. https://
doi.org/10.1177/0261927X03255380
Harvey, D. (2014). Postmodernliğin durumu. (S. Savran, Çev.). 7. Baskı.
Metis Yay. (Orijinal çalışma 1990’da yayınlandı).
Heyd, T., & Karnatz, A. (2020). Handstyle as social meaning: Graphic
variation, graffiti and gender. Ampersand. (7),1-12.
Kalaycıoğlu-Kırlıoğlu, H. İ.,Kırlıoğlu, M., & Başer, D. (2016). Hegemonik
erkekliğin inşasında duvar yazıları. Selçuk Üniversitesi Sosyal
Bilimler Meslek Yüksek Okulu Dergisi, 19(1), 221-238.
Karakaş, R. (2018). Duvar yazılarına biçembilim ve göstergebilim açısından
bir bakış. İdil Sanat ve Dil Dergisi, 7(49), 1117-1127.
Kınay, Ö. (2021). Yerel yönetimlerde graffiti sanatının halkla ilişkiler
aracı olarak kullanımı: Başakşehir Belediyesi örneği. Akademik
Sosyal Araştırmalar Dergisi. (114), 295-312.
Kutal, G. (1988). Biz duvar yazısıyız. Metis yay.
Lefebvre, H. (2014). Mekânın üretimi.( I. Ergüden, Çev.). 2. Baskı. Sel
yay. (Orijinal çalışma 1974’de yayınlandı).
Leong, P. (2016). American graffiti: deconstructing gendered communication
patterns in bathroom stalls. Gender, Place & Culture, 23(3),
306-327. https://doi.org/10.1080/0966369X.2014.991705
Lombard, K.J. (2013). Men against the wall: Graffiti(ed) masculinities.
The Journal of Men’s Studies, 21(2), 178-190.
Mare, C. (2014). Sanat tarihini yeniden düzenlemek. İçinde Bahar T.,
Çolakoğlu F., Ataç A. & Soley U. (Ed.), (M.Şeyhun-Çalışlar, A.Düzkan
& O. Türkay, Çev.). Duvarların dili graffiti/sokak sanatı (ss.
39-41). Pera Müzesi Yay.
Marshall, G. (2009). Sosyoloji sözlüğü. (O. Akınhay & D. Kömürcü,
Çev.). Bilim ve sanat yay. (Orijinal çalışma 1994’de yayınlandı).
Meriç, Ö. (2017). Duvardaki şen direniş: Graffiti başka bir dünya tahayyülü
sunabilir mi? Intermedia International e-journal, 4(6),
141-154.
Phua, V. C. (2020). Gendering graffiti in Brazil. Visual Studies, 35(2-3),
136-148. https://doi.org/10.1080/1472586X.2020.1770625
Sahibinden.com (Şubat, 2022). Balıkesir Kentsel Mahalleleri Kira
Bedelleri 19.02.2022 tarihinde incelenmiştir. https://www.sahibinden.
com/
Satıcı, F. K. (2009). Sanatta bir özgürleşme ve kapatılma biçimi olarak
graffiti [Yayımlanmamış doktora tezi]. Marmara Üniversitesi.
Stowers, G. C. (1997). Graffiti Art: An essay concerning the recognition
of some forms of graffiti as art. http://www.graffiti.org/faq/
stowers.html
Şişman, R. S. (2019). Duvar yazılarındaki anlam çeşitliliğine tematik
yaklaşım, Muş merkez örneği. folklor/edebiyat, 25(98), 309-326.
https://doi.org/10.22559/folklor.901
Taş, T. (2021). Göçmen kamusallığının mekânsal görünümleri: Gaziantep’te
yaşayan Suriyeli göçmenlerin duvar yazıları. International
Review of Migration and Refugee Studies, 2(1), 26-34.
Toy, E., & Görgülü, E. (2018). Kamusal alanda sanat uygulamalarına
bir örnek: Mural İstanbul. Journal of International Social
Research, 11(56), 1150-1160. http://dx.doi.org/10.17719/
jisr.20185639080
Turan, T., & Erçevik-Sönmez, B. (2021). Duvar resimlerinin mimari
mekânlar bağlamında analizi. Journal of Architectural Sciences
and Application, 6(1), 288-300. https://doi.org/10.30785/
mbud.821836
Web tabanlı cadde-sokak haritası (2022, Mart). Balıkesir kenti Bahçelievler
ve Gümüşçeşme mahalleleri cadde-sokak haritaları. https://
www.openstreetmap.org/
White, R. (2001). Graffiti, crime prevention and cultural space. Current
Issues in Criminal Justice, 12(3), 253-268. https://doi.org/1
0.1080/10345329.2001.12036199
Yeniköy, B., Çelik, M., & Şahin, C. (2017). Zıt iki sanatın disiplinler
arası yaklaşımı: graffiti ve ahşap boyama. Avrasya Sosyal ve Ekonomi
Araştırmaları Dergisi (ASEAD). 4(12). 770-780.
Yıldırım, N. (2020). Okul duvar yazıları ve öğrenci görüşlerine ilişkin
nitel bir analiz. Uluslararası Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 8(14),
30-51. https://doi.org/10.46778/goputeb.458174
Yogan, J.L., & Johnson, M.L. (2006). Gender differences in jail art and
graffiti. The South Shore Journal, (1), 31-52.
Graffiti as spatial representations of inequality: A study in Balıkesir city
Inequalities become evident in cities as cities are settlements where population diversity. In unequal conditions, people survive with various tactics in daily life. One of these forms of existence is the traces that they leave in the city. The most obvious forms of these traces are graffiti, which is a mean of saying “I’m here”. In this context, graffiti are distinct spatial representations of inequality. In order to understand the relationship between these representations and inequality, in this study, graffiti in two relatively rich and poor neighborhoods of the city were examined. In the selection of the neighborhoods, an examination was made on the rental prices of the houses and as a result of this examination, Bahçelievler neighborhood and Gümüşçeşme neighborhood were determined as the study area. It has been understood that graffiti in the study area are spatial representations of the differences between the two neighborhoods in terms of the surfaces on which they are applied, their application styles, meaning and content. The socio-economic differences between the two neighborhoods are effective in spatial practices. On one hand, the produced space corresponds to the reproduction of lower-class practices, on the other hand, it has made upper-class practices a part of daily life.
Akıncı, D., & Dursun, N. (2021). Sokakların protest ifade yöntemi:
Graffiti sanatı. Journal of Social and Humanities Sciences Research,
8(72), 1721-1738.
Aral, H. (2021). Kültürel bir pratik olarak graffiti ve sokak sanatı: Atina
örneği. Millî Folklor, (129), 217-228.
Aydın, F. A. (2020). Şehir markalaşması ve graffiti: Örnekler üzerinden
bir değerlendirme. KİLAD- Kocaeli üniversitesi İletişim Fakültesi
Araştırma Dergisi, (16), 233-258.
Ayhan, A. (2021). Kent mekânında bir çeviri biçimi olarak sokak sanatı.
Çeviribilim ve Uygulamaları Dergisi, (31), 91-107.
Ayral, R. (2014). Duvarların dili: graffiti/sokak sanatı. İçinde Bahar T.,
Çolakoğlu F., Ataç A. & Soley U. (Ed.), (M.Şeyhun-Çalışlar, A.Düzkan
& O. Türkay, Çev.). Duvarların dili graffiti/sokak sanatı (ss.
9-16). Pera Müzesi Yay.
Bağış, R.C. (2019). Bir alt kültür grubu olarak Denizli graffiti gençliği.
Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 18(4), 1287-1309.
Balkır, N., Kuru, A.Ş. (2016). Sokak sanatı ve graffitinin pedagojik bir
yöntem olarak işlerliği, İdil, 5(26), 1645-1658.
Başer, D., Kırlıoğlu, M., & Aktaş, A. M. (2014). Ergenlikte kendini ifade
etme biçimi olarak duvar yazıları: sosyal hizmet perspektifinden
nitel bir çalışma. Toplum ve Sosyal Hizmet, 25(1), 7-20.
Bülbül, H. (2017). Sanatta özgürleşme ve yeni ideoloji olarak grafitti.
İçinde N. Elmas, F. Uslucan, S. Özbek, A. Özbek, A. Keskin (Ed.),
1. Uluslararası Dil Sanat ve İktidar Sempozyumu Bildiriler Kitabı
(s. 333-342). https://www.academia.edu/35516640/I_Uluslararas%
C4%B1_Dil_Sanat_ve_%C4%B0ktidar_Sempozyumu_Bildirileri_
Kitab%C4%B1
Cresswell, T. (1996). In place/out of place. Geography, Ideology, and
Transgression. University of Minnesota Press.
Çoban, F. (2013). “Riot Is Not Diet”: Berlin örnek alanında kadın graffiticiler.
Fe Dergi, 5(1), 75-87.
Davies, S. (2019). The Art of Getting Even: Exploring gender equality
in the graffiti subculture. UXUC, 1(2), 34-49. 27.09.2022 tarihinde
erişildi. https://journals.ap2.pt/index.php/UXUC/article/
view/200/159
De Certau, M. (2008). Gündelik hayatın keşfi I. Eylem, Uygulama,
Üretim Sanatları. (L. Arslan-Özcan, Çev.) Dost Kitabevi Yay. (Orijinal
çalışma 1990’da yayınlandı).
Dener, A., & Özmen, İ. (2009). Şehir yüzeylerindeki kötü sözler. Çevrimiçi
Tematik Türkoloji Dergisi, 1(2), 68-90.
Emecan, N. (2007). Duvar yazıları ne diyor?. Journal of Turkish Linguistics,
1(1), 157- 167.
Erdoğan, G. (2017). Kamusal mekânda iletişim aracı olarak graffiti:
Beyoğlu Yüksek Kaldırım Sokağı örneği. Journal of Human Sciences,
14(1), 50-62.
Evcil, A. N., & Yalçın-Usal, S. S. (2020). Sağır duvarları sanatla kazanmak:
duvar resimleri. Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi
Edebiyat Fakültesi Dergisi, 3(2), 273-287.
Evgin, N. Ş. (2022). Dört duvar arasında hapsolan graffiti. ART/icle:
Sanat ve Tasarım Dergisi, 2(1), 1-21.
Foucault, M. (1986). Of other spaces. (J. Miskowiec, Çev. ). Diacritics,
(16), 22-27.
Fransberg, M. (2019). Performing gendered distinctions: young women
painting illicit street art and graffiti in Helsinki, Journal of
Youth Studies, 2(4), 489-504.
Gadsby, J. M. (1995). Looking at the writing on the wall: A critical
review and taxonomy of graffiti texts.. http://www.graffiti.org/
faq/critical.review.html
Gemci, A. G. & Erinsel-Önder, D. (2020). Graffitinin yer oluşturucu etkisi:
İstanbul Karaköy Alt Geçit örneği. Megaron. 15(3), 350-368.
Gökova, H. (2020). Sokak sanatında üsluba dair yorumlar ve muhalif
boyut. YEDİ, (23), 97-107. https://doi.org/10.17484/
yedi.620033
Green, J. A. (2003). The writing on the stall: gender and graffiti. Journal
of Language and Social Psychology, 22(3), 282-296. https://
doi.org/10.1177/0261927X03255380
Harvey, D. (2014). Postmodernliğin durumu. (S. Savran, Çev.). 7. Baskı.
Metis Yay. (Orijinal çalışma 1990’da yayınlandı).
Heyd, T., & Karnatz, A. (2020). Handstyle as social meaning: Graphic
variation, graffiti and gender. Ampersand. (7),1-12.
Kalaycıoğlu-Kırlıoğlu, H. İ.,Kırlıoğlu, M., & Başer, D. (2016). Hegemonik
erkekliğin inşasında duvar yazıları. Selçuk Üniversitesi Sosyal
Bilimler Meslek Yüksek Okulu Dergisi, 19(1), 221-238.
Karakaş, R. (2018). Duvar yazılarına biçembilim ve göstergebilim açısından
bir bakış. İdil Sanat ve Dil Dergisi, 7(49), 1117-1127.
Kınay, Ö. (2021). Yerel yönetimlerde graffiti sanatının halkla ilişkiler
aracı olarak kullanımı: Başakşehir Belediyesi örneği. Akademik
Sosyal Araştırmalar Dergisi. (114), 295-312.
Kutal, G. (1988). Biz duvar yazısıyız. Metis yay.
Lefebvre, H. (2014). Mekânın üretimi.( I. Ergüden, Çev.). 2. Baskı. Sel
yay. (Orijinal çalışma 1974’de yayınlandı).
Leong, P. (2016). American graffiti: deconstructing gendered communication
patterns in bathroom stalls. Gender, Place & Culture, 23(3),
306-327. https://doi.org/10.1080/0966369X.2014.991705
Lombard, K.J. (2013). Men against the wall: Graffiti(ed) masculinities.
The Journal of Men’s Studies, 21(2), 178-190.
Mare, C. (2014). Sanat tarihini yeniden düzenlemek. İçinde Bahar T.,
Çolakoğlu F., Ataç A. & Soley U. (Ed.), (M.Şeyhun-Çalışlar, A.Düzkan
& O. Türkay, Çev.). Duvarların dili graffiti/sokak sanatı (ss.
39-41). Pera Müzesi Yay.
Marshall, G. (2009). Sosyoloji sözlüğü. (O. Akınhay & D. Kömürcü,
Çev.). Bilim ve sanat yay. (Orijinal çalışma 1994’de yayınlandı).
Meriç, Ö. (2017). Duvardaki şen direniş: Graffiti başka bir dünya tahayyülü
sunabilir mi? Intermedia International e-journal, 4(6),
141-154.
Phua, V. C. (2020). Gendering graffiti in Brazil. Visual Studies, 35(2-3),
136-148. https://doi.org/10.1080/1472586X.2020.1770625
Sahibinden.com (Şubat, 2022). Balıkesir Kentsel Mahalleleri Kira
Bedelleri 19.02.2022 tarihinde incelenmiştir. https://www.sahibinden.
com/
Satıcı, F. K. (2009). Sanatta bir özgürleşme ve kapatılma biçimi olarak
graffiti [Yayımlanmamış doktora tezi]. Marmara Üniversitesi.
Stowers, G. C. (1997). Graffiti Art: An essay concerning the recognition
of some forms of graffiti as art. http://www.graffiti.org/faq/
stowers.html
Şişman, R. S. (2019). Duvar yazılarındaki anlam çeşitliliğine tematik
yaklaşım, Muş merkez örneği. folklor/edebiyat, 25(98), 309-326.
https://doi.org/10.22559/folklor.901
Taş, T. (2021). Göçmen kamusallığının mekânsal görünümleri: Gaziantep’te
yaşayan Suriyeli göçmenlerin duvar yazıları. International
Review of Migration and Refugee Studies, 2(1), 26-34.
Toy, E., & Görgülü, E. (2018). Kamusal alanda sanat uygulamalarına
bir örnek: Mural İstanbul. Journal of International Social
Research, 11(56), 1150-1160. http://dx.doi.org/10.17719/
jisr.20185639080
Turan, T., & Erçevik-Sönmez, B. (2021). Duvar resimlerinin mimari
mekânlar bağlamında analizi. Journal of Architectural Sciences
and Application, 6(1), 288-300. https://doi.org/10.30785/
mbud.821836
Web tabanlı cadde-sokak haritası (2022, Mart). Balıkesir kenti Bahçelievler
ve Gümüşçeşme mahalleleri cadde-sokak haritaları. https://
www.openstreetmap.org/
White, R. (2001). Graffiti, crime prevention and cultural space. Current
Issues in Criminal Justice, 12(3), 253-268. https://doi.org/1
0.1080/10345329.2001.12036199
Yeniköy, B., Çelik, M., & Şahin, C. (2017). Zıt iki sanatın disiplinler
arası yaklaşımı: graffiti ve ahşap boyama. Avrasya Sosyal ve Ekonomi
Araştırmaları Dergisi (ASEAD). 4(12). 770-780.
Yıldırım, N. (2020). Okul duvar yazıları ve öğrenci görüşlerine ilişkin
nitel bir analiz. Uluslararası Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 8(14),
30-51. https://doi.org/10.46778/goputeb.458174
Yogan, J.L., & Johnson, M.L. (2006). Gender differences in jail art and
graffiti. The South Shore Journal, (1), 31-52.
Mirioğlu, G., & Akcalı, M. (2022). Eşitsizliğin mekânsal temsilleri olarak graffitiler: Balıkesir kentinde bir inceleme. Türk Coğrafya Dergisi(81), 173-186. https://doi.org/10.17211/tcd.1185013