WITNESSING A DISAPPEARING TURKIC LANGUAGE: THE DUKHAN LANGUAGE

Year 2012, Volume: 1 Issue: 1, 113 - 125, 01.06.2012

Selcen Küçüküstel

Abstract

The Dukhans, nomadic reindeer herders living in northern Mongolia, speak a Turkic language which belongs to the Sayan language group in the Siberian branch of the Turkic languages. According to the Unesco Atlas of the World’s Languages in Danger, the language of the Dukha is severely endangered. In this research, the present state of the Dukhan language, linguistic attitudes of the Dukhan people towards their language and in case the language disappears, possible effects of such an outcome on the Dukhan culture are examined from an anthropological perspective. The data are based both on the interviews made with 16 Dukhan families during the fieldwork carried out by the author in the summer of 2012 (July-August- September) and on the author’s personal observations. The aim of this article is to emphasize, via the state of the Dukhan language today that once a language gets extinct, what is lost is not merely the words but the human cultural values as well.

Keywords

Dukha, Turkic languages, endangered languages, hunter-gatherers, shamanism, Turkic languages in Mongolia.

KAYBOLMAKTA OLAN BİR TÜRK DİLİNE TANIK OLMAK: DUHA DİLİ

Abstract

Moğolistan’ın kuzeyinde yaşayan göçer Ren geyiği çobanı Duhalar, Türk dilleri ailesinin Sibirya kolunda, Sayan grubuna ait bir dil konuşmaktadır. UNESCO’nun yayımladığı tehlike altındaki diller atlasında Duhaların dili “ciddi şekilde tehlike altında” olarak belirtilmiştir. Bu çalışmada, Duhaların dilinin bugünkü durumuna, Duha halkının bu konudaki görüşlerine ve Duha dili kaybolursa bunun toplumun kültürü üzerindeki olası etkilerine antropolojik açıdan bakılacaktır. Veriler 2012 yılının yazında (Temmuz-Ağustos-Eylül) Duhaların doğu obasında yaptığım alan araştırması sırasında, obada bulunan 16 hane ile yaptığım görüşmelere ve kişiselgözlemlerime dayanmaktadır. Bu makalenin amacı, insanlık için büyük bir hazine olan diller kaybolduğunda, sözcüklerle birlikte yok olan değerleri, Duha dilinin durumu üzerinden anlatmaktır.

Keywords

Duha, Türk dilleri, kaybolan diller, avcı-derleyici (avcı-toplayıcı) toplumlar, Şamanizm, Moğolistan Türk dilleri