Examining the Relationship Between Nutrition and Physical Activity of Mothers with 6-Year-Old Children and Parent-Child Communication

Year 2025, Volume: 5 Issue: 2, 223 - 242, 30.11.2025

Cansu Köken , Kübra Eren

https://doi.org/10.55008/te-ad.1761378

Abstract

Purpose: This study aims to examine the relationship between the nutrition and physical activity of mothers with six-year-old children and parent-child communication.
Method and Materials: For this objective, a correlational survey model was employed as the quantitative esearch method. The study group was selected using a stratified sampling model and comprised 140 mothers residing in districts of Istanbul, each with a child aged six during the 2024–2025 academic year. Participants were categorised according to low, middle, and high socioeconomic status. The data collection instruments used in the study included the Personal Information Form, the Family Nutrition and Physical Activity Scale, and the Parent-Child Communication Scale.
Results: Results indicated a positive relationship between mothers’ healthy eating and physical activity scores and parent-child communication. Accordingly, it can be inferred that when parents maintain healthy nutrition and physical activity habits, their communication with their children is more effective. In this context, seminars and interviews could be organised with families. By collaborating with civil society organisations involved in early childhood, awareness campaigns can be conducted within the community to highlight the importance of this issue.

Keywords

nutrition , parent-child communication , early childhood , physical activity , communication.

6 Yaş Çocuğu Olan Annelerin Beslenme ve Fiziksel Aktiviteleri ile EbeveynÇocuk İletişimi Arasındaki İlişkinin İncelenmesi

Abstract

Amaç: Bu araştırmada 6 yaş çocuğu olan annelerin beslenme ve fiziksel aktiviteleri ile ebeveyn-çocuk iletişimi arasındaki ilişkinin incelenmesi amaçlanmaktadır.
Yöntem ve Araçlar: Bu amaç kapsamında araştırmada nicel araştırma yöntemlerinden ilişkisel tarama modeli kullanılmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu tabakalı örnekleme modeline göre seçilen alt, orta ve üst yaşam indeksinde İstanbul ilçelerinde ikamet eden, 2024-2025 eğitim öğretim yılında 6 yaş çocuğu olan toplam 140 çocuğun annesi oluşturmaktadır. Araştırmada veri toplama aracı olarak; Kişisel ilgi Formu, Aile Beslenme ve Fiziksel Aktivite Ölçeği ve Ebeveynin Çocuğuyla İletişimi Ölçeği kullanılmıştır.
Sonuçlar: Annelerin sağlıklı beslenme ve fiziksel aktivite puanlarıyla ebeveyn-çocuk iletişimleri arasında pozitif ilişki saptanmıştır. Buna göre ebeveynler sağlıklı beslenme ve fiziksel aktiviteye sahip olduklarında, çocuklarıyla da iletişimlerinin daha sağlıklı olduğu yorumu yapılabilir. Bu bağlamda ailelerle beslenme ve fiziksel aktivitenin önemine ilişkin seminerler ve söyleşiler düzenlenebilir. Erken çocukluk dönemi ile ilgili çalışan sivil toplum kuruluşlarıyla işbirliği yapılarak, bu durumun önemi hakkında toplumda bilinçlendirme çalışmaları yapılabilir.

Keywords

beslenme , ebeveyn-çocuk iletişimi , erken çocukluk dönemi , fiziksel aktivite , iletişim

Ethical Statement

İstanbul Kent Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Bilimsel Araştırma ve Yayın Etiği Kurulu'ndan etik kurul onayı ve katılımcılardan araştırmaya gönüllü katılım onayı alınmıştır.

Thanks

Araştırmamıza katılan değerli annelere teşekkür ederiz.

References

• Akalın, S. ve İrkin, R. (2018). Ebeveynlerin tutum ve davranışlarının çocukluk çağı obezitesi ile ilişkisi. İzmir Democracy Unıversity Health Sciences Journal, 1(3), 49-62.
• Aktaş Üstün, N. ve Karaali, E. (2021). Spor yapan ve yapmayan çocuğa sahip ebeveynlerin çocukları ile iletişimlerinin incelenmesi [An analysis of parents communication with their children doing sports or not], Spor Eğitim Dergisi, 5(1), 63-70.
• Akyol, A., Bilgiç, P. ve Ersoy, G. (2008). Fiziksel aktivite, beslenme ve sağlıklı yaşam. Ankara: Sağlık Bakanlığı Yayını, No: 729.
• Alpan, G. (2001). Sınıf içi iletişimde kendini gerçekleştirme, empati ve sinerji. Mesleki Eğitim Fakültesi Dergisi, 3(5), 23-30.
• Alpcan, A. ve Arıkan Durmaz, Ş. (2015). Çağımızın dev sorunu: çocukluk çağı obezitesi, Turkish Journal of Clinics and Laboratory, 6(1), 30-38. https://doi.org/10.18663/tjcl.57112
• Arabacı, N. ve Ömeroğlu, E. (2013). 48-72 Aylık çocuğa sahip anne-babaların çocukları ile iletişimlerinin bazı değişkenler açısından incelenmesi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 30, 41-53.
• Arslan, M. (2018). Beslenme alışkanlıkları ve fiziksel aktivite düzeylerinin analizi: Marmara Üniversitesi öğretim üyeleri üzerine bir çalışma [Analysis of eating habits and physical activity levels: A study on Marmara University faculty academicians], Dicle Tıp Dergisi, 59-69. https://doi.org/10.5798/dicletip.407246
• Ateş, B. ve Sağar, M. E. (2022). The predictive role of psychological flexibility, self-efficacy and communi, and communicationskills on life satisfaction in teacher candidates [The predictive role of psychological flexibility, self-efficacy, cation skills on life satisfaction in teacher candidates], Cumhuriyet International Journal of Education, 11(1), 219-227. https://doi.org/10.30703/cije.1007362
• Aydın, G., Akay, D. ve İbiş, E. (2017). 3-7 yaş çocuğa sahip annelerin beslenmeyle ilgili davranışlarının incelenmesi [Investigationof behaviors of mothers with 3-7 ages children related to nutrition]. Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 7(2), 683-700. https://doi.org/10.24315/trkefd.307013
• Babaoğlu, K. ve Hatun, S. (2002). Çocukluk çağında obezite. Sürekli Tıp Eğitimi Dergisi, 11(1), 8-10.
• Block, J.H. (1984). Sex role identity and role development. San Francisco: Jossey-Bass.
• Booth, A.T., Macdonald, J.A. ve Youssef, G.J. (2018). Contextual stress and maternal sensitivity: A meta-analytic review of stress associations with the Maternal Behavior Q-Sort in observational studies. Developmental Review, 48, 145-177. https://doi.org/10.1016/j.dr.2018.02.002
• Braet, C., Mervielde, I., ve Vandereycken, W. (1997). Psychological aspects of childhood obesity: A controlled study in a clinicaland nonclinical sample. Journal of Pediatric Psychology, 22(1), 59–71. https://doi.org/10.1093/jpepsy/22.1.59
• Cabral, S., Soares, L., ve Faria, A. L. (2023). Obesity in childhood and adolescence: A review, Biomedical Journal of Scientific &Technical Research, 51(3), 42704-42709.
• Camberis, A. L., McMahon, C. A., Gibson, F. L., ve Boivin, J. (2016). Maternal age, psychological maturity, parenting cognitions, and mother–infant interaction. Infancy, 21(4), 396–422. https://doi.org/10.1111/infa.12116
• Chang, H. H. ve Nayga Jr, R. M. (2010). Childhood obesity and unhappiness: The influence of soft drinks and fast food consumption, Journal of Happiness Studies, 11(3), 261-275. https://doi.org/10.1007/s10902.009.9139-4
• Chaplin, T. M. ve Aldao, A. (2013). Gender differences in emotion expression in children: A meta-analytic review. Psychological Bulletin, 139(4), 735–765. https://doi.org/10.1037/a0030737
• Clore, G. L., Schwarz, N. ve Conway, M. (2014). Affective causes and consequences of social information processing, R.S. Wyer and T. K. Srull (Eds.), Handbook of Social Cognition: Applications (pp. 323-418). Lawrence Erlbaum Psychology Press.
• Connell, C. M.ve Prinz, R. J. (2002). The impact of childcare and parent child interactions on school readiness and social skills development for low-income African American children. Journal of School Psychology, 40(2), 177-193. https://doi.org/10.1016/S00224405(02)00090-0
• Cuartas, J. (2022). The effect of maternal education on parenting and early childhood development: An instrumental variables approach. Journal of Family Psychology, 36(2), 280–290. https://doi.org/10.1037/fam0000886
• Çağdaş, A. (2003). Anne-baba-çocuk iletişimi (2. Baskı), Konya: Eğitim Kitabevi Yayınları.
• Çetintaş, Z. (2019). Okul öncesi kurumuna devam eden 4-6 yaş çocukların anne-babalarının iletişim becerilerinin farklı değişkenler açısından incelenmesi (Bursa İl Örneği), [Yüksek Lisans Tezi], Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Deleş, B. (2019). Çocukluk çağı obezitesi. Hacettepe University Faculty of Health Sciences Journal, 6(1), 17-31. https://doi.org/10.21020/husbfd.483107
• Ekici, E., İkiışık, H. ve Doğan, R. (2023). İlköğretim çağındaki çocukların aile beslenme ve fizik aktivite çevresinin incelenmesi [Investigation of family nutrition and physical activity environment of primary school children], Milli Eğitim Dergisi, 52(239),2281-2302. https://doi.org/10.37669/milliegitim.1141924
• Ersoy Quadir, S. ve Temiz, G. (2017). Öğretmenlerin ve ebeveynlerin okul öncesi çağı çocuklarla çevre dostu uygulamalarının incelenmesi [An investigation about teachers’ and parents’ ecofriendly practices with pre-school children], Üçüncü Sektör Sosyal Ekonomi Dergisi, 52, (2), 71-89. https://hdl.handle.net/20.500.12452/2044
• Ertürk, C. K., Doğan, Ö. F., Yıldırım, B., Köroğlu, A. Y., Demirel, Ö., Çoban, Ç. ve Derin, D. Ö. (2019). 3-6 yaş grubu çocukların beslenme alışkanlıkları üzerine bir araştırma. International Social Sciences Studies Journal, 5(52), 7240-7248. https://doi.org/10.26449/sssj.1977
• Fisher, J. O., Mitchell, D. C., Smiciklas-Wright, H. ve Birch, L. L. (2001). Maternal milk consumption predicts the tradeoff between milk and soft drinks in young girls’ diets, The Journal of Nutrition, 131(2), 246-250.
• Gökçe, H., Keçeci, K. ve Yıldız, A. (2019). Ailelerin çocuklarını spora gönderme sebeplerinin belirlenmesi: Pilot çalışma [Reasons of parents why children participate to sports: A pilot study], CBÜ Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 14(2), 356-366. https://doi.org/10.33459/cbubesbd.647001
• Gözün Kahraman, Ö., Özyürek, A. ve Arabacı, N. (2023). Okul öncesi dönem çocuklarının mizaç özellikleri ve anne-çocuk iletişimi arasındaki ilişkinin incelenmesi. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 25(2), 438-455.
• Greenspan, S. I. ve Salmon, J. (1998). Meydan okuyan çocuk, İ. Ersevim (Çev.), İstanbul: Özgür Yayınları.
• Gürsoy, F. ve Yıldız Bıçakçı, M. (2007a). An investigation of self-image and agressiveness in children, The Social Sciences, 2(4), 419-424. https://doi.org/sscience.2007.419.424
• Gürsoy, F. ve Yıldız Bıçakçı, M. (2007b). A comparison of parental attitude perceptions in children of working and nonworking mothers, Social Behavior and Personality: An International Journal, 35(5), 2007, 693-706. https://doi.org/10.2224/sbp.2007.35.5.693
• Güven, Ö. ve Öncü, E. (2006). Beden eğitimi ve spora katılımda aile faktörü [Family factor in physical education and sports], Aile ve Toplum Dergisi, 3(10), 81-90.
• Harmandar Ergül, D. ve Işıkoğlu, N. (2022). 4-6 yaş çocuğu olan ailelerde akşam yemeği sırasında ebeveyn-çocuk etkileşimi ve teknoloji kullanımı [Parent-child interactions and use of technology during dinnertime in families with children aged 4-6], Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, 54, 1137-1157. https://doi.org/10.53444/deubefd.1125840
• İnal, S., ve Canbulat, N. (2013). Çocukluk çağı obezitesine genel bakış. Güncel Pediatri, 11(1), 27-30. https://doi.org/10.4274/Jcp.11.05
• Kahraman, S. (2016). Ebeveynin üstün yetenekli çocuğuyla iletişimini geliştirmeye yönelik psikoeğitim programının eğitiminin incelenmesi, [Doktora Tezi], İstanbul Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Karasar, N. (2023). Bilimsel irade algı çerçevesi ile bilimsel araştırma yöntemleri: Kavramlar, ilkeler, teknikler, (2. Yazım, 38. Basım), Nobel Akademik Yayıncılık.
• Kılıç, S. (2013). Örnekleme yöntemleri. Journal of Mood Disorders, 3(1), 44-6. https://doi.org/10.5455/jmood.201.303.25011730
• Kızıltan, G. ve Oral, E.A. (2024). Okul öncesi çocukların beslenme davranışlarına ebeveynlerin ve aile büyüklerinin etkisi [The effect of parents and grandparents on preschool children’s nutritional behaviors], Mersin Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 17(1), 66-74. https://doi.org/10.26559/mersinsbd.1303188
• Knapp, M. L. ve Vangelisti, A. L. (2005). Interpersonal Communication and Humanrelationships (5th Edt.), Pearson Education, Inc.
• Koç, F. (2025). Yeme davranışının belirleyicileri: Aile odaklı bir inceleme. Anthropology, (50), 101-117. https://doi.org/10.33613/antropolojidergisi.1643928
• Kokka, I., Mourikis, I., ve Bacopoulou, F. (2023). Psychiatric Disorders and Obesity in Childhood and Adolescence—A Systematic Review of Cross-Sectional Studies, Children Journal, 10(2), 285. https://doi.org/10.3390/children10020285
• Koşkulu, S., Küntay, A.C. ve Uzundağ, B.A. (2021). Maternal behaviors mediate the relationship between socioeconomic status and joint attention. Journal of Applied Developmental Psychology, 75, 1-10. https://doi.org/10.1016/j.appdev.2021.101291
• Koyuncuoğlu Güngör, N. (2014). Overweight and obesity in children and adolescents. Journal of Clinical Research in Pediatric Endocrinology, 6(3), 129-143.
• Köroğlu, S. (2009). Okul öncesi dönem 4-6 yaş arası çocuklarda aileden kaynaklanan beslenme bozukluklarının incelenmesi [Yüksek Lisans Tezi] Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Küçükkömürler, S. (2021). Beslenme ve sağlık (4. Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
• Küçük-Yetgin, M., Ray, S., Mooradian, E.A., Çelik-Kayapınar, F., ve Frey, G.C. (2022). Amerikalı ve Türk çocukların fiziksel aktivite ve beslenme davranışlarının kültürler arası analizi. Spor Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 7(1), 68-82. https://doi.org/10.25307/jssr.1050577
• Kvaavik, E., Andersen, L. F. ve Klepp, K. I. (2005). The stability of soft drinks intake from adolescence to adult age and the association between long-term consumption of soft drinks and lifestyle factors and body weight, Public Health Nutrition Journal, 8(02), 149-157. https://doi.org/10.1079/phn2004669
• Lado, W. ve Hart, C.H. (2002). Sequences in the development of competent play with peers: Social and social pretend play. Developmental Psychology, 69(5), 31-38. https://doi.org/10.1037/0012-1649.28.5.961
• Mutlu Albayrak, H., ve Selver Eklioglu, B. (2016). Common obesity syndromes in childhood, The Journal of Current Pediatrics, 14(2), 82-87. https://doi.org/10.4274/jcp.85547
• Muslu, M. (2023). Öğrencilerde akademik başarının arttırılmasında masanın dört ayağı; Beslenme, uyku, fiziksel aktivite ve sosyal yaşam [Four legs of the table in increasing academic success in students; nutrition, sleep, physical activity and social life], Current Perspectives on Health Sciences, 4(1), 17-25. https://doi.org/10.58208/cphs.1278760
• Onay, T., Beyazıt, U., Uçar, A. ve Bütün Ayhan, A. (2024). Obesity in childhood: associations with parental neglect, nutritional habits, and obesity awareness. Frontiers Nutrition, 11:1430418. https://doi.org/10.3389/fnut.2024.143.0418
• Orhan, R. (2019). Çocuk gelişiminde fiziksel aktivite ve sporun önemi [The importance of physical activity and sports in child development], Kırıkkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi (KÜSBD), 9(1), 157-176.
• Ömeroğlu, E. ve Ulutaş, İ. (2007). Çocuk ve ergen gelişimi. Ankara: Morpa Kültür Yayınları.
• Önal, S., Özdemir, A., Meşe, C. ve Koca Özer, B. (2016). Okulöncesi dönem çocuklarda malnütrisyon ve obezite prevelansının değerlendirilmesi: Ankara örneği, Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi, 56(1), 210-225. https://doi.org/10.1501/Dtcfder_000.000.1471
• Özdamar, K. (2004). Paket Programlar İle İstatistiksel Veri Analizi 1, Eskişehir: Kaan Kitabevi.
• Özdemir, Ş., Terzi, Ö. ve Dündar, C. (2021). The family nutrition and physical activity (FNPA) screening tool: psychometric characteristics, reliability, and validity in the Turkish population. Journal of Public Health, 30, 2525–2531. https://doi.org/10.1007/s10389.021.01540-y
• Sember, V., Jurak, G., Kovač, M., Morrison, S.A. ve Starc, G. (2020). Children’s physical activity, academic performance, and cognitive functioning: A systematic review and meta-analysis, Frontiers in Public Health, 8, 307, 1-17. https://doi.org/10.3389/fpubh.2020.00307
• Sezer, T., Yılmaz, E. ve Koçyiğit, S. (2015). 5-6 Yaş grubu çocukların oyun becerileri ile aile – çocuk iletişimleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. AİBÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 16(2), 185-204.
• Stewart, L. P., Cooper, P. J., Stewart, A. D. ve Friedley, S. A. (2003). Communication and gender (4th Edt), USA: Pearson Allynand Bacon.
• Şahin, S., Şahin, E. S., Öz, N. S., Ülker Atav, P. ve Kıvanç, R. (2019). Pediatrik yeme veya yutma bozukluğu ve beslenme alışkanlığında aile rolünün etkisinin meta-analiz yöntemiyle incelenmesi [A meta-analysis of the effect of family role in paediatric eating or swallowing disorder and nutrition habits], Hacettepe University Faculty of Health Sciences Journal, 6(2), 200-214. https://doi.org/10.21020/husbfd.529292
• Şeker, M. (2015). Quality of life index: A case study of Istanbul, EKOIST Journal of Econometrics and Statistics, 23, 1-15.
• Telli, F. B. ve Bartan, M. (2024). Okul öncesi dönem çocukların dinleme becerileri ile duygu düzenleme becerileri arasındaki ilişkinin incelenmesi, Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 22(3), 2361-2379. https://doi.org/10.37217/tebd.1462658
• T.C. Sağlık Bakanlığı, Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü. (2022). Türkiye çocukluk çağı obezite araştırması (COSI-TUR 2022). https://hsgm.saglik.gov.tr/depo/birimler/saglikli-beslenme-ve-hareketli-hayat-db/Dokumanlar/Kitaplar/Turkiye_Cocukluk_ Cagi_Obezite_Arastirmasi_2022.pdf (Temmuz, 2025 tarihinde erişilmiştir.)
• TMSS (2020) – Türkiye meslek sınıflama sistemi kitapçığı. https://immib.org.tr/download/9fbcedd957fd4c408b0dd4a000887da2/ TMSS%20K%C4%B0TAP%C3%87IK.pdf adresinden erişilmiştir.
• Tomson, L., Cuddihy, T., Davidson, M. ve Pangrazi, R. (2007). Physical activity behaviour in children and the measurement of physical activity, N. A. Andrew P. Hills (Edt.), Children, Obesity and Exercise (s. 113-130). London: Routledge.
• Tunçeli, H. İ. ve Zembat, R. (2017). Erken çocukluk döneminde gelişimin değerlendirilmesi ve önemi [The importance and assessment of early childhood development], Eğitim Kuram ve Uygulama Araştırmaları Dergisi, 3(3), 1-12.
• Tuz Yılmaz, C. ve Özçakır, A. (2022). Pediatrik obezite ile ilişkili genetik sendromlar, M. Erol ve D. Kafadar (Edt.), Birinci Basamak Yaklaşımıyla Pediatrik Obezitenin Multidisipliner Yönetimi (ss.24-28), Ankara: Türkiye Klinikleri Tıp Bilimleri Dergisi.
• Uğuz, M. A. ve Bodur, S. (2007). Konya il merkezindeki ergenlik öncesi ve ergen çocuklarda aşırı ağırlık ve şişmanlık durumunun demografik özelliklerle ilişkisi. Genel Tıp Dergisi, 17(1), 1-7.
• UNICEF (2023). Erken çocukluk gelişiminin desteklenmesi. https://www.unicefturk.org/yazi/Erken-Cocukluk Gelisiminin-Desteklenmesi (Aralık, 2023 tarihinde kaynağa erişilmiştir).
• Utaş Akhan, L. ve Batmaz, M. (2011). 0-6 yaş grubu çocuğu olan çalışan annelerin çocuk bakımı ile ilgili karşılaştıkları sorunların ve sorun çözme yaklaşımlarının incelenmesi, [0-6 Age group of child care related to the problems faced by mothers who have children of employees and the study of problem solving approaches], Florence Nightingale Journal of Nursing, 19(3), 161-167.
• Verzeletti, C., Maes, L., Santinello, M., ve Vereecken, C. A. (2010). Soft drink consumption in adolescence: associations with food-related lifestyles and family rules in Belgium Flanders and the Veneto Region of Italy. The European Journal of Public Health, 20(3), 312-317.
• World Health Organization. (2025). Obesity and overweight fact sheet. https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/obesityand- overweight (Temmuz, 2025 tarihinde kaynağa erişilmiştir.)
• Yılmaz, E. E. (2013). Adana il merkezindeki lise öğrencilerinin beslenme ve fiziksel aktivite alışkanlıklarının değerlendirilmesi, [Uzmanlık Tezi] Çukurova Üniversitesi, Tıp Fakültesi.
• Yılmazbaş, P., ve Gökçay, G. (2018). Çocukluk Çağı Obezitesi ve Önlenmesi, Çocuk Dergisi, 18(3), 103-112. https://doi.org/10.5222/j.child.2018.59389
• Yönel, A. (2021). 3-6 yaş arası çocuğa sahip ebeveynlerin, öz-yeterlikleri, tükenmişlikleri ve çocuklarıyla olan iletişimleri arasındaki ilişkinin incelenmesi [Doktora Tezi] Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Yüksel, M. (2019). Ailenin spora katılımı ile çocuklarının elit spora yönelmesi arasındaki ilişki [The relationship between the family’s participation in sports and the orientation of their children to elite sports], Ordu Üniversitesi Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 9(2), 319-326.