Türkiye’de Farklı Destekleme Politikalarının Pamuk Arzı Üzerine Etkileri

Yıl 2015, Cilt: 1 Sayı: 2, 9 - 19, 31.12.2015

Tijen Özüdoğru Bülent Miran

Öz

Bu çalışma, Türkiye açısından stratejik bir ürün olan pamukta fark ödemesi destekleri ve diğer alternatif destekleme yöntemlerinin arz üzerindeki etkisini belirlemeyi amaçlamıştır. Pamuk üretiminin %80’ini oluşturan Şanlıurfa, Aydın, Adana, Hatay ve Diyarbakır çalışma kapsamına alınmıştır. Tobit model yardımıyla tahmin edilen pamuk arz fonksiyonuna göre, pamuk üreticileri pamuk fiyatı ve ikame ürün olan mısırın fiyatına teoriye uygun tepki vermektedir. Üreticilerin pamuk fiyatındaki artışa pozitif tepki verirken, ikame ürün fiyatlarını takip ettikleri ve ikame ürün fiyatlarındaki artış karşısında pamuk arzını azalttıkları belirlenmiştir. Üreticilerin farklı destekleme politikalarına gösterdiği arz tepkisini ölçmek üzere yapılan analizlerde, sadece hedef fiyat politikasının pamuk arzını etkilediği belirlenmiştir. Türkiye’de uygulanan politikalara alternatif olarak sunulan hedef fiyat politikasının, hiç politika olmadığı duruma göre pamuk arzını %2.9 artıracağı görülmüştür. Uygulamaya konulması planlanan fark ödemesi politikasının çiftçi tarafından kabul görmesi için, herhangi bir desteğin olmadığı koşullara göre pamukta en az %18 fiyat desteği içermesi gerektiği tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Pamuk, Tarımsal Destekleme, Etki Analizi, Arz Modeli, Kabul İsteği

Kaynakça

• Anonim, 2012. http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2012/12/20121225-28-1.pdf
• Aktaş, E. 2006. Çukurova Bölgesi’nde Pamuk Arz Duyarlılığının Tahmini Üzerine Bir Çalışma. Tarım Ekonomisi Dergisi, 2006; (12) 1: 3-8.
• Amemiya, T., 1984. Tobit Models: A Survey, Journal of Econometrics 24, Jan./Feb.
• Boccaletti, S., Moro, D., 2000. Consumer Willingness To Pay For GM Food Products In Italy. AgBioForum, 3(4), 259-267. Available on the World Wide Web: http://www.agbioforum.org.
• GTHB, 2013. Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı Kayıtları
• Erdal, G., Erdal, E., 2008. “Türkiye'de Tarımsal Desteklemeler Kapsamında Prim Sistemi Uygulamalarının Etkileri”. http://www.agris.fao.org/agrissearch/search/display.do?f=2010/TR/TR1007, Erişim: 02.02.2012
• Gujaratı, D. N., 1999, Temel Ekonometri, Çev.: Ümit Senesen ve Gülay G. Senesen, Birinci Basım, Literatür Yayıncılık, İstanbul.
• Gujarati, D. N., 2004. Basic Econometrics, 4. Edition, The Mcgraw−Hill Companies. S. 504.
• Hazneci, K. 2007. Amasya İli Suluova İlçesinde Sığır Besiciliği Yapan İşletmelerin Etkinlik Analizi. Yüksek Lisans Tezi, Ondokuzmayıs Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarım Ekonomisi Anabilim Dalı.
• Maddala, G.S., 1992. Limited Dependent and Qualitative Variables in Econometrics, Cambridge University Press, Cambridge.
• McDonald, J. F., Moffitt R. A., 1980. The Use of Tobit Analysis, The Review of Economics and Statistics, 62, 318-387.
• Miran, B., 2007. Temel İstatistik, İzmir.
• Özüdoğru, T. 2015, Pamuk Durum ve Tahmin: 2014/2015, TC. Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı, Tarımsal Ekonomi ve Politika Geliştirme Enstitüsü Yayınları, Yayın No:249, Temmuz, Ankara.
• Özüdoğru, T., 2010. Amasya Damızlık Sığır Yetiştiricileri Birliğinin Yöre Çiftçilerine Ekonomik Etkilerinin Analizi. Doktora Tezi. Ankara Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü.
• Şahin, A., 2008. Avrupa Birliği’nde Tek Çiftlik Ödeme Yöntemi ve Türkiye’nin Uyumu. T.C. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı, Dış İlişkiler ve Avrupa Birliği Koordinasyon Dairesi Başkanlığı, Uzmanlık Tezi.
• Şahinöz, A., Çağatay, S., Teoman Ö., Kıymaz, T., 2005. Tarımda Yeni Politika Arayışları “Fark Ödeme”, TZOB Yayını, Ankara.
• Tatlıdil, F. 1992. “Konya İli Sulu ve Kuru Koşullardaki Tarım İşletmelerinde İşgücü, Döner Sermaye ve Traktör Güçlerine Göre Optimal İşletme Büyüklüğünün Tespiti” Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi, Ankara.
• Türkiye Giyim Sanayicileri Derneği (TGSD), 2015. http://www.tgsd.org.tr/assets/Uploads/TTSSTHG-SEKTR-RAPORU2015.pdf (Erişim; Ekim, 2015)
• Tobin, J., 1958. Estimation of Relationships for Limited, Dependent Variables, Conometrica, Vol. 26, No.1, p.24-36.
• TÜİK, 2014. http://www.tuik.gov.tr
• Uzmay, A., 2009. “Türkiye’de Pamukta Uygulanabilir Destekleme Araçlarından Destekleme Alımı ve Fark Ödeme Sisteminin Refah Etkileri: Kısmi Denge Analizi”, Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 46 (1): 53-62, ISSN 1018 – 8851, İzmir.