Tarım İlacı Kullanımında Üreticilerin Çevreye Yönelik Bilinç, Tutum ve Davranış Düzeylerinin Değerlendirilmesi

Yıl 2022, Cilt: 8 Sayı: 1, 28 - 37, 28.06.2022

Selda Arslan Emine Olhan

Öz

Bu çalışmanın amacı; üreticilerin tarım ilacı uygulamalarında çevreye yönelik bilinç, tutum ve davranış düzeylerinin değerlendirilmesidir. Tarım ilacı kullanımının en yoğun olduğu Antalya ve Manisa illeri çalışma alanı olarak belirlenmiş ve basit tesadüfi örnekleme yöntemine göre seçilen 173 üretici ile anket görüşmesi gerçekleştirilmiştir. Elde edilen veriler, frekans dağılımları ve Likert ölçeğinden faydalanılarak açıklanmış ve gerekli görülen değişkenler arasında ilişki olup olmadığı Ki-kare testi ile analiz edilmiştir. Araştırma bulgularına göre üreticilerin %48,55’inin tarım ilaçlarının insan, hayvan ve çevre sağlığına etkilerine ilişkin eğitim aldıkları, eğitim almayanların ise %34,83’ünün ilgili konularda eğitim almak istedikleri belirlenmiştir. Üreticilerin %80,35’i son iki yılda çevreye zararı nedeniyle piyasadan kaldırılan tarım ilaçlarını bildiğini iletirken, %65’ten fazlası ilaç seçiminde daha çok çevre odaklı ilaçlara yöneldiği, %60’tan fazlası ise hasat süresine dikkat edilmediği takdirde üründe ilaç kalıntısının kaldığı ve bu ilaç kalıntılı ürünlerin tüketimini de sağlık açısından uygun bulmadığı yönünde görüş bildirmiştir. Üreticilerin tarım ilaçlarının çevre, insan ve hayvan sağlığı üzerine etkileri konusunda bilinç, tutum ve davranış düzeylerinin arttırılması gerekmekte; konuya ilişkin eğitim-yayım hizmetlerinden daha fazla faydalanmalarının sağlanmasına ihtiyaç duyulmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Tarım ilacı kullanımı, Çevre, Üretici

Evaluation of Producers' Environmental Awareness, Attitude and Behavior Levels in Pesticide Use

Öz

The aim of this study is to evaluate the environmental awareness, attitude and behavior levels of producers in pesticide applications. The provinces of Antalya and Manisa, where pesticides most intensively used, have been determined as the study area and survey interviews have been conducted with 173 producers according to simple random sampling method. The data obtained have been explained using frequency distribution and a Likert scale, and whether there is a relationship between the variables deemed necessary has been analyzed with the Chi-square test. According to the research findings, it has been determined that 48.55% of the producers received training on the effects of pesticides on human, animal and environmental health, and 34.83% of those who did not receive training wanted to receive training on related issues. While 80.35% of the producers stated that they knew about pesticides that had been removed from the market due to environmental damage in the last two years, more than 65% of them preferred more environmentally oriented pesticides in their pesticide selection, and more than 60% of them say that if the harvest period is not taken into consideration, pesticide residues remain in the product. Producers also have stated that the consumption of products with this pesticide residue was not suitable for human health. It is necessary to increase the awareness, attitude and behavior levels of the producers about the negative effects of pesticides on the environment, human and animal healths. It is needed to ensure that producers should benefit more from the training and extension activities related to the environmental subject.

Anahtar Kelimeler

Pesticide use, Environment, Producer

Kaynakça

• Anonim (2018). T.C. Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı, Gıda ve Kontrol Genel Müdürlüğü verileri.
• Anonim (2020a). 2022 yılında bu pestisitler de olmayacak. https://www.tarlasera.com/haber-12036-2022-yilinda-bu-pestisitler-de-olmayacak. Erişim Tarihi: 09.02.2022.
• Anonim (2020b). Başardık: 16 Tarım Zehiri Yasaklandı.https://zehirsizsofralar.org/2020/06/10/basardik-16-tarim-zehiri-yasaklandi/ Erişim Tarihi: 9.02.2022.
• Anonim (2020c). 13 tehlikeli tarım zehrinin neden sadece 4 tanesi yasaklandı?. https://www.bugday.org/blog/13-tehlikeli-tarim-zehrinin-neden-sadece-4-tanesi-yasaklandi/ Erişim Tarihi: 09.02.2022.
• Anonim (2022a). T.C. Tarım ve Orman Bakanlığı, Yasaklanan bitki koruma ürünleri-aktif madde listesi, https://www.tarimorman.gov.tr/Konu/934/Yasaklanan-Bitki-Koruma-Urunleri-Aktif-Madde-Listesi. Erişim Tarihi: 12.01.2021
• Anonim (2022b). T.C. Tarım ve Orman Bakanlığı, Gıda ve Kontrol Genel Müdürlüğü İstatistikleri, https://www.tarimorman.gov.tr/GKGM/Menu/115/Resmi-Tarimsal-Ilac-Istatistikleri. Erişim Tarihi:18.01.2022.
• Akar, Ö. (2017). Antalya ilinde üreticilerin pestisit kullanımı ve seçimindeki eğitim ve bilgi düzeyi ile çevresel duyarlılıklarının araştırılması. Erciyes Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü,Yüksek Lisans Tezi, Kayseri.
• Anonymous (2004). The WHO recommended classification of pesticides by hazard and guidelines to classification 2004. World Health Organization, ISBN 92-4-154663-8, ISSN1684-1042. https://www.who.int/ipcs/publications/pesticides_hazard_rev_3.pdf. Erişim Tarihi:28.06.2021.
• Anonymous (2008). Sound management of pesticides - Risk reduction report on a meeting, Bonn, Germany, 13-14 August 2008. https://www.euro.who.int/__data/assets/pdf_file/0010/123013/Mgt_pesticides.pdf. Erişim Tarihi:28.06.2021.
• Anonymous (2022). https://www.fao.org/faostat/en/#data/RP. Erişim Tarihi:20.01.2022.
• Ataseven, Y. (2010). Tarımsal faaliyetlerin içme suyu havzalarındaki etkilerinin araştırılması: Ankara ili örneği. Ankara Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi, Ankara
• Carvalho, F.P. (2006). Agriculture, pesticides, food security and food safety. Environmental. Science&Policy, 9(7-8), 685-692. https://www.researchgate.net/publication/222829132_Agriculture_Pesticides_Food_Security_and_Food_Safety. Erişim Tarihi:09.02.2022.
• Demircan, V. ve Aktaş, A. (2004). Isparta ili kiraz üretiminde tarımsal ilaç kullanım düzeyi ve üretici eğilimlerinin belirlenmesi. Tarım Ekonomisi Dergisi, 09(1 ve 2), 51-65. https://dergipark.org.tr/tr/pub/tarekoder/issue/25843/272445. Erişim Tarihi: 10.04.2021.
• Durmuşoğlu, E., Tiryaki, O. ve Canhilal, R. (2010). Türkiye’de pestisit kullanımı, kalıntı ve dayanıklılık sorunları. VII. Türkiye Ziraat Mühendisliği Teknik Kongresi, TMMOB Ziraat Mühendisleri Odası, Ankara, Bildiriler Kitabı 2: 589-607, 11-15 Ocak 2010. http://www.zmo.org.tr/resimler/ekler/52cf38361a20908_ek.pdf. Erişim Tarihi: 09.02.2022.
• Erbek, E., Özyörük, A. ve Arslan, Ü. (2018). Bursa ili Gürsu ve Kestel ilçelerindeki meyve üreticilerinin pestisit kullanımına yönelik tutum ve davranışlarının belirlenmesi. Uludag Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 32 (2), 69-76. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/570104. Erişim Tarihi: 09.02.2022
• Ergönen, A. T. (2000). Narlıdere ve Balçova ilçesi sera çalışanlarının pestisit kullanım durumları. Dokuz Eylül Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Uzmanlık Tezi, İzmir.
• Karabat, S. ve Atış, E. (2012). Manisa ili bağ alanlarında kullanılan tarımsal ilaçların gıda güvenliğine etkisinin koşullu değerleme yöntemiyle analizi. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 49(1): 17-25. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/59399.ErişimTarihi:12.06.2021.
• Küçükönder, H. (2013). Kahramanmaraş ovasında pamuk solgunluk hastalığı (verticillium dahliae kleb.) sörveyi ve pamuk üreticilerinin pestisit kullanım alışkanlıkları, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Kahramanmaraş.
• Olhan, E. (1997). Türkiye’de bitkisel üretimde girdi kullanımının yarattığı çevre sorunları ve organik tarım uygulaması-Manisa örneği. Ankara Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi, Ankara.
• Öğüt, S. (2011). Pestisitlerin olumsuz sağlık ve çevre etkileri. Adnan Menderes Üniversitesi Şehir Sağlığını Geliştirme Araştırma ve Uygulama Merkezi. https://akademik.adu.edu.tr/aum/sesam/default.asp?idx=323131. Erişim Tarihi: 09.02.2022.
• Örnek, H. (2008). Ege bölgesi bağlarından elde edilen yaş ve kuru üzümlerde bazı pestisit kalıntılarının ve risk durumunun araştırılması. Adnan Menderes Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Aydın.
• Rehber, E. (2013). Tarım Ekonomisi. Ekin Yayınevi. ISBN:978-605-5187-44-6, Şubat, 2013.
• Şentürk, A. (1997). Trakya bölgesi çiftçilerinin bazı tarla bitkilerinde pestisit kullanımlarının çiftçilerin bilinç düzeyi ve tutumları açısından irdelenmesi. Trakya Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Edirne.
• Taşdan, K. (2017). Basit tesadüfi (oransal) örnekleme hesap tablosu. https://drive.google.com/file/d/0B_PuWRGGCiKUOWFFbmlKanotZEk/view. Erişim Tarihi: 11.11.2018.
• Tunçdemir, A. (2016). Adıyaman il merkezinde çiftçilerin güvenli pestisit kullanımı ile ilgili bilgi, tutum, uygulamaları ve eğitimin etkisi. İnönü Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi, Malatya.
• Ulusay, H. (2018). Aydın ili domates üretiminde bitki koruma uygulamalarına yönelik üretici ve zirai ilaç bayilerinin tutum ve davranışlarının belirlenmesi. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Kahramanmaraş.