Bu araştırmanın amacı, etik liderliğin katılımcı karar verme üzerindeki etkisinde işe bağlılığın aracı rolünü incelemektir. Araştırmada ilişkisel tarama modeli kullanılmıştır. Örneklem, 2023-2024 eğitim-öğretim yılında devlet okullarında görev yapan 408 öğretmenden oluşmaktadır. Veri toplamak amacıyla Kişisel Bilgi Formu, Etik Liderlik Ölçeği, İşe Bağlılık Ölçeği ve Karara Katılım Ölçeği kullanılmıştır. Veriler; tanımlayıcı istatistikler, bağımsız gruplar için t-testi, ANOVA, regresyon, korelasyon analizleri ve Sobel testi ile analiz edilmiştir. Araştırma bulgularına göre öğretmenlerin algılarına göre okul müdürlerinin etik liderlik özellikleri, işe bağlılık ve katılımcı karar verme düzeyleri yüksektir. Etik liderlik özellikleri, öğretmenlerin cinsiyeti, yaşı ve eğitim düzeyine göre anlamlı bir farklılık göstermezken, okul kademesine göre farklılık göstermektedir. Karar verme davranışları cinsiyet ve okul kademesine göre farklılık göstermezken, öğretmenlerin yaşı ve eğitim düzeyi açısından anlamlı farklılıklar gözlenmiştir. İşe bağlılık düzeyi yaşa göre farklılaşırken eğitim durumu ve okul kademesine göre değişmemektedir. Sonuç olarak etik liderlik hem katılımcı karar verme sürecini hem de işe bağlılığı pozitif yönde etkilemektedir. Aynı zamanda, işe bağlılık katılımcı karar verme sürecini pozitif etkilemekte ve etik liderlik ile katılımcı karar verme arasındaki ilişkide kısmi aracı rol üstlenmektedir.
The purpose of this study is to examine the mediating role of job commitment in the relationship between ethical leadership and participative decision-making. The study employed a relational survey design, a quantitative research method, and included 408 teachers during the 2023-2024 academic year. Data collection tools included the Personal Information Form, Ethical Leadership Scale, Job Commitment Scale, and Participation in Decision-Making Scale. The data were analysed using descriptive statistics, independent samples t-test, ANOVA, regression analysis, correlation analysis, and the Sobel test. The findings indicated that, according to teachers' perceptions, school principals exhibited high levels of ethical leadership, which was positively reflected in teachers’ job commitment and their participation in decision-making. Teachers’ perceptions of ethical leadership did not significantly vary by gender, age, or education level. However, significant differences emerged regarding the school level variable. Regarding teachers’ decision-making behaviours, there were no significant differences based on gender or school level, but they varied significantly in terms of age and education level. Job commitment levels also differed significantly based on age, though no significant variations were found for education level or school level. The results demonstrated that ethical leadership positively impacted both job commitment and participative decision-making. Furthermore, job commitment positively influenced participative decision-making and served as a partial mediator in the relationship between ethical leadership and participative decision-making.
| Primary Language | Turkish |
|---|---|
| Subjects | Education Management, Leadership in Education |
| Journal Section | Research Article |
| Authors | |
| Submission Date | December 18, 2024 |
| Acceptance Date | September 27, 2025 |
| Early Pub Date | December 28, 2025 |
| Publication Date | December 28, 2025 |
| Published in Issue | Year 2025 Issue: Advanced Online Publication |
Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, bilimsel çalışmaların ilerletilebilmesi için bilgiye kolay ulaşılabilir olması gerektiğinin bilincinde bir dergi olarak, hakemli dergi literatürünün açık erişimli olması girişimini destekler ve yayınlanan tüm yazıları herkesin okuyabileceği ve indirebileceği çevrim içi bir ortamda ücretsiz olarak sunar.
Galip Yüksel, Gazi Üniversitesi Rehberlik ve Psikolojik Danışma Anabilim Dalından mezun oldu (1987). Aynı üniversitede Psikolojik Danışma ve Rehberlik alanında Yüksek Lisans (1990) ve doktora eğitimlerini (1997) tamamladı.
Yüksel, akademik iş yaşamına 1992 yılında Gazi Üniversitesi Psikolojik Danışma ve Rehberlik Anabilim Dalında öğretim görevlisi olarak başladı, daha sonra yardımcı doçent (2000-2005) ve doçent (2005-2010) olarak çalıştı. 2010 yılından bu yana da profesör olarak aynı anabilim dalında çalışmaktadır.
Yedek Subay olarak vatani görevini yapan Yüksel, G.Ü. Tıp Fakültesi Sigara Bıraktırma Ünitesi kuruluşunda gönüllü olarak çalıştı (2001), Michigan State Üniversitesi (2003) ve Florida Üniversitesi’nde (2016) misafir öğretim üyesi olarak bulundu.
Bölüm başkan yardımcılığı (2005-2013), Göç Araştırma ve Uygulama Merkezi müdür yardımcılığı (2003–2008) ve Psikolojik Danışma ve Rehberlik anabilim dalı başkanlığı yaptı.
Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisinde editör yardımcısı olarak çalışan Yüksel, Türk Eğitim Bilimleri Dergisi editörler kurulu ve Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Derneği (TPDR) üyesidir.
Gazi Üniversitesi Öğretim Elemanları Profili (2003) ve Türkiye Üniversiteleri Araştırmalarında (2006) proje başkan yardımcısı, Dezavantajlı Çocukların Eğitime Etkin Katılımı (2006) ve Ergenlerin Çalışma Anlayışının İncelenmesi projelerinde proje yürütücüsü olarak çalıştı.
Akademik Değerlendirme ve Kalite Geliştirme Kurulu Üyesi olarak görev yaptı (2005-2010; 2019-2020).
Yüksel, makale ile kitap bölümlerinin yanında Yaşam Boyu Gelişim: Gelişim Psikolojisi (13. Baskı) (Santrock, 2021), Yaşam Boyu Gelişim: Gelişim Psikolojisi (19.Baskı)(Santrock, 2025) Eğitim Psikolojisi: Kuram ve Uygulama (Slavin, 2019) ve Yardım sanatını öğrenme: Temel yardım becerileri ve teknikleri (Young, 2021) kitaplarının çeviri editörüdür. Psikolojik danışma ve rehberlik anabilim dalında lisans ve lisansüstü düzeyinde dersler yürütmekte ve danışmanlıklar yapmakladır.
Halen, Gazi Eğitim Fakültesi Psikolojik Danışma ve Rehberlik Anabilim Dalı öğretim üyesi olarak; psikolojik danışman eğitimi ve yetkinlikleri, çevrimiçi psikolojik danışma, sosyo-duygusal gelişim, öğrenme ve gelişimde kültürel perspektifler üzerine araştırmalarını sürdürüyor.
Prof. Dr. Necati CEMALOĞLU, 1965 yılında Kastamonu’da doğdu. 1983–1984 eğitim – öğretim yılında Gazi Üniversitesi, Kastamonu Eğitim Yüksekokulu’ndan mezun oldu. Trabzon ve Ankara’da öğretmenlik ve okul müdürlüğü yaptı. Öğretmenlik yaptığı dönemlerde, Hacettepe Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Eğitim Yönetimi, Teftişi, Planlaması ve Ekonomisi anabilim dalından 1992-1993 eğitim-öğretim yılında mezun oldu. MEB Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı'nda, matematik komisyonu üyeliği ve maarif müfettişliği yaptı. Ankara ve Gazi Üniversitesi’nde "Eğitim Yönetimi" alanında master yapan Cemaloğlu, Gazi Üniversitesi, Gazi Eğitim Fakültesi’ne araştırma görevlisi olarak göreve başladı. Doktora eğitiminden sonra 2004 yılında yardımcı doçent, 2008 yılında doçent ve 2014 yılında profesör olarak atandı.
Amerika Birleşik Devleti'nde "Michigan State University" ve University of Florida’ya misafir öğretim üyesi statüsüyle gitti. MEB - Dünya Bankası - Kurumsal Performans Yönetimi Ulusal Danışmanı, MEB - TÜBİTAK, e-denetim - e-performans Ulusal Danışmanı, değişik bakanlıklarda ve üniversitelerde stratejik plan danışmanlığı yaptı. Cemaloğlu, yılda 100'ün üzerinde eğitim, yönetim, liderlik ve denetim üzerine konferans vermektedir.
Yayımlanmış 32 kitabı, kitaplarda bölümü, 500’ün üzerinde ulusal gazete makalesi, SSCI ve diğer indexlerde taranan 112 makalesi, katıldığı ulusal ve uluslar arası kongre - sempozyum bulunmaktadır. Evli ve iki çocuk babası olan Cemaloğlu, İngilizce bilmekte ve halen Gazi Üniversitesi, Gazi Eğitim Fakültesi'nde, Eğitim Yönetimi anabilim dalında görev yapmaktadır. Cemaloğlu, 2019 yılında “Başöğretmen Onur Ödülü”, “2020 Yılında Bilge Tonyukuk Eğitime Hizmet Ödülü” almıştır.
The Journal of Turkish Educational Sciences is published by Gazi University.