İLKÖĞRETİM OKULLARINDA KADIN YÖNETİCİLERE YÖNELİK ÖĞRETMEN TUTUMLARININ DEĞERLENDİRİLMESİ

Yıl 2012, Cilt: 10 Sayı: 4, 637 - 661, 01.12.2012

Temel Çalık Serkan Koşar Emine Dağlı

Öz

Bu araştırma, ilköğretim okullarındaki öğretmenlerin kadın yöneticilere yönelik tutumlarını tespit etmek amacıyla yapılmıştır. Araştırmanın örneklemini, 2010-2011 eğitim-öğretim yılında Ankara ili Mamak ilçesinde 12 resmî ilköğretim okulunda görev yapmakta olan 227 öğretmen oluşturmaktadır. Veri toplama aracı olarak “Kadın Yöneticilere Yönelik Tutum Ölçeği” kullanılmıştır. Araştırma sonuçlarına göre, kadın yöneticilere yönelik tutumlar cinsiyet değişkenine göre farklılık gösterirken, yaş ve mesleki kıdem değişkenlerine göre anlamlı bir farklılık göstermemektedir. Kadın öğretmenlerin kadın yöneticilere yönelik tutumlarının “görev rol davranışları”, “ilişkisel rol davranışları” ve “çalışma ahlakı” boyutlarında erkek öğretmenlerden daha olumlu olduğu bulunmuştur. Öğretmenlerin kadın yöneticilere yönelik tutumlarının “görev rol davranışları” boyutunda diğer boyutlara oranla daha olumlu olduğu gözlenmiştir. İlköğretim okullarında kadın yöneticilere yönelik daha olumlu tutumların oluşması için etkili politikaların uygulanması, kadınların yönetici olmalarının desteklenmesi, yönetici konumundaki kadınların yönetim becerilerinin geliştirilmesi için onlara yönelik bazı seminerlerin düzenlenmesi öneriler arasında sayılabilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Okul yöneticileri, kadın okul yöneticileri, tutum, cinsiyet

A STUDY OF TEACHERS’ ATTITUDES TOWARDS WOMEN MANAGERS IN PRIMARY SCHOOLS

Öz

The purpose of this study is to determine teachers’ attitudes towards women principals in primary
schools. 227 teachers who work in 12 state primary schools in Mamak, Ankara in the academic year
2010-2011 consisted of this research sample. As a means of data collection “Attitude Scale to Women
Principals” was used. According to the results of the study, while the attitudes towards women principals
vary according to gender, they have no significant means in terms of age and seniority. Analysis of the
data clearly stated that women teachers’ attitudes towards women principals is much more positive than
male teachers’ in the aspects of “task-role behavior”, “relational role behavior” and “work ethic”.
Teachers’ attitudes towards women principals are more positive in the aspect of “task-role behavior”
than the other aspects. For developing more positive attitudes towards women principals in primary
schools, implementing efficient policy, encouraging women to be principals, organizing some seminars
for women in managerial staff to improve their management skills may be counted among the
recommendations.

Anahtar Kelimeler

Principals, women principals, attitude, gender

Kaynakça

• Ajzen, I. (2001). Nature and operation of attitudes. Annual Review of Psychology, 52, 27-58.
• Arıkan, G. ve Yıldırım, Ş. (1993). Amerikan toplumunda kadınların yönetim kadrolarında yer alma koşulları. Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 10(2), 45-53.
• Arıkan, S. (1999). Yönetsel kademelerde kadın yöneticilerin karşılaştıkları güçlükler. Polis Bilimleri Dergisi, 1(4), 147-154.
• Aycan, Z. (2004). Key success factors for women in management in Turkey. Applied Psychology: an International Review, 53(3), 453-477.
• Aycan, Z., Bayazit, M., Berkman, Y., & Boratav, H. B. (2012). Attitudes towards women managers: Development and validation of a new measure with Turkish samples. European Journal of Work and Organizational Psychology, 21(3), 426-455.
• Berkman, Y. (2005). Attitudes towards women managers: Development of a new measure (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Koç Üniversitesi, İstanbul.
• Besler, S. ve Oruç, İ. (2010). Türkiye’de yazılı basında kadın yöneticiler. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 10(1), 17-38.
• Boydak-Özan, M. ve Akpınar, B. (2002). Okul yönetiminde kadın yöneticilerin başarısı. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 12(2), 219-234.
• Brenner, O. C., Tomkiewicz, J., & Schein, V. E. (1989). The relation between sex role stereotypes and requisite management characteristic revisited. Academy of Management Journal, 32(3), 662-669.
• Can, N. (2008). Okul yöneticilerinin yönetimde cinsiyet faktörüne ilişkin görüşleri. Eğitim ve Bilim, 33(147), 35-41.
• Cejka, M. A., & Eagly, A. H. (1999). Gender-stereotypic images of occupations correspond to the sex segregation of employment. Personality and Social Psychology Bulletin, 25(4), 413-423.
• Cortis, R., & Cassar, V. (2005). Perceptions of and about women as managers: investigating job involvement, self-esteem and attitudes. Women in Management Review, 20(3), 149-164.
• Çelik, B. (2008). Kadın yöneticilere yönelik tutumlar ve düşünme stilleri arasındaki ilişki (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Gaziosmanpaşa Üniversitesi, Tokat.
• Çelikten, M. (2004). Okul müdürü koltuğundaki kadın yöneticiler. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (17), 91-118.
• Demirci, F. (1991). Eğitimde kadın. Amme İdaresi Dergisi, 24(3), 63-80.
• Gökalp, İ. E. (2008). Türkiye’de kadın girişimciler ve kadın yöneticiler (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Kırıkkale Üniversitesi, Kırıkkale.
• Güney, S., Gohar, R., Kılıç-Akıncı, S., & Akıncı, M. M. (2006). Attitudes toward women managers in Turkey and Pakistan. Journal of International Women’s Studies, 8(1), 195-211.
• Heilman, M. E. (2001). Description and prescription: How gender stereotypes prevent women’s ascent up the organizational ladder. Journal of Social Issues, 57(4), 657-674.
• Heilman, M. E., Block, C. K., Martell, R. F., & Simon, M. C. (1989). Has anything changed? Current characteristics of men, women and managers. Journal of Applied Psychology, 74(6), 935-942.
• Karakılıç, M., Alay, S. ve Koçak S. (2008). Kadın ve yönetici: aday yöneticiler, yönetimsel becerilerde cinsiyete özgü kalıplara sahip midirler? Hacettepe Üniversitesi Spor Bilimleri Dergisi, 14(9), 220-237.
• Karasar, N. (2002). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel.
• KSGM. (2011). Türkiye’de kadının durumu. Başbakanlık Kadının Statüsü Genel Müdürlüğü. http://www.ksgm.gov.tr/Pdf/tr_de_kadinin_durumu/trde_kadinin_durumu_ 2011_nisan.pdf Erişim tarihi: 01.06.2011.
• Owen, C. L., & Todor W. D. (1993). Attitudes toward women as managers: Still the same. Business Horizons, 36(2), 12-15.
• Özdevecioğlu, M. ve Kaya, Y. (2005). Cinsiyete dayalı olarak yöneticilerin disiplin anlayışları arasındaki farklılıkları belirlemeye yönelik bir araştırma. İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi İşletme Dergisi, 34(1), 41-67.
• Özkan, D. (2006). The relationship between attribution related to aquisition of managerial position by women, attitudes toward women managers, sexism and sex differences (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Ankara.
• Powell, G. N., & Butterfield, D. A. (1979). The ‘good manager’: Masculine or androgynous? Academy of Management Journal, 22(2), 395-403.
• Sakallı-Uğurlu, N., & Beydoğan, B. (2002). Turkish college students’ attitudes toward women managers: the effects of patriarchy, sexism, and gender differences. The Journal of Psychology, 136(6), 647-656.
• Schein, V. E. (1973). The relationship between sex role stereotypes and requisite management characteristics. Journal of Applied Psychology, 57(2), 95-100.
• Schein, V. E. (2001). A global look at psychological barriers to women’s progress in management. Journal of Social Issues, 57(4), 675-688.
• Sczesny, S., Bosak, J., Neff, D., & Schyns, B. (2004). Gender stereotypes and the attribution of leadership traits: a cross-cultural comparison. Sex Roles, 51(11/12), 631-645.
• Tan, M. (1996). Eğitim yönetimindeki kadın azınlık. Amme İdaresi Dergisi, 29(4), 34-44.
• Terborg, J. R., Peters, L.H., Ilgen, D.R., & Smith, F. (1977). Organizational and personal correlates of attitudes toward women as managers. Academy of Management Journal, 20(1), 89-100.
• Yost, E. B., & Herbert, T. T. (1998). Attitudes toward women as managers. The Pfeiffer Library Volume 12 (2nd ed.). http://home.snu.edu/~jsmith/library/body/v12.pdf Erişim tarihi: 01.03.2011.
• Yukl, G. (1998). Leadership in organizations (4th ed.). Upper Saddle River, NJ: Prentice Hall.