ÖĞRETMEN ADAYLARININ ÖĞRETMENLİK MESLEĞİNE YÖNELİK TUTUMLARININ BELİRLENMESİ (Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Örneği)

Year 2012, Volume: 10 Issue: 2, 257 - 294, 01.06.2012

Rafet Aydın Gülseren Sağlam

Abstract

Bu çalışmanın amacı, farklı bölümlerde öğrenim gören son sınıf öğrencilerinin öğretmenlik mesleğine yönelik
tutumlarını çeşitli değişkenler açısından belirlemek ve bu tutumlar arasında nasıl bir ilişki olduğunu ortaya
koymaktadır. Çalışmada betimsel yöntem kapsamında tarama metodu kullanılmıştır. Çalışmanın verileri, 2009-
2010 eğitim-öğretim yılında Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi İlköğretim Matematik
Öğretmenliği, Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Eğitimi, Türkçe Eğitimi, Sınıf Öğretmenliği, İngilizce
Öğretmenliği ve Sosyal Bilgiler Öğretmenliği bölümlerinde son sınıfta öğrenim gören toplam 245 (132 kız, 113
erkek) öğrenciye öğretmenlik mesleğine yönelik tutum anketi uygulanarak elde edilmiştir. Öğrencilerin anket
formuna vermiş oldukları cevaplar puanlandırıldıktan sonra, bu veriler SPSS programından yararlanılarak
analiz edilmiştir. Çalışma sonucunda, son sınıf öğrencilerinin öğretmenlik mesleğine yönelik tutumlarının
cinsiyet, öğrenim gördükleri bölümü tercih etmedeki etkene ve anne eğitim düzeyine göre anlamlı olarak
değiştiği sonucuna ulaşılmıştır. Bu sonuca göre cinsiyet açısından son sınıfta okuyan kız öğrencilerin, erkek
öğrencilere göre; öğrenim gördükleri bölümü tercih etmedeki etken açısından incelendiğinde kendini yetiştirmek
için öğretmenlik programını tercih edenlerin, mecbur kaldıkları için öğretmenlik programını tercih edenlere
göre ve anne eğitim düzeyi açısından ise ilkokul mezunu annelerin çocuklarının, ortaöğretim-yükseköğretim
mezunu annelerin çocuklarına göre öğretmenlik mesleğine ilişkin tutumlarının daha olumlu olduğu görülmüştür.

Keywords

Mesleki tutum, öğretmenlik mesleği, öğretmen adayları

Teacher Applicant’s View Directed Towards to Profession of Teacher (Example of Mehmet Akif Ersoy University)

Abstract

The research shows that students’ view directed towards to teaching professionplays an important role on how
to be a teacher in the future and has an important effect on students the aim is determining and comparing
students’ views directed towards to teaching professionand this research has been done on the student’s that
attend different departments of education faculty. In this research, survey has been used on the range of
descriptive method. Datum has been obtained by applying the measure of view directed towards teaching
profession, to 245 students (132 girls, 113 boys) that attend different departments of education faculty
(Elementary Mathematics Teacher, Computer Education and Instructional Technology Teacher, Turkish
Teacher, English Teacher, Social Studies Teacher) in Mehmet Akif Ersoy University in 2009-2010 academic
year The answer that students have been given to measure form, have been analyzed by benefiting form program
of SPSS 17.0. According to analysis’ that have been done; it is understood that in teacher applicants’ views
directed towards teaching shows difference interms of sex, reasons of selection to being a teacher and their
mothers’ or fathers’ job and high schools they attended their kinds of high school. According to these findings
that have been obtained student of girl’s view directed towards to teaching proffession is more positive than
boys’ this result supports a common understanding of being the teaching professionis more appropriate for
women. In addition to this; a person who selects being a teacher to grow up himself /herself shows more positive
attitude to professional teacher than a person who selects for being compelled. Furthermore, children whose
mothers have graduated from primary school have more positive attitude than children whose mothers have
graduated from high school.

Keywords

education, teaching profession, view of Professional, teacher candidate

References

• Akbayır, K. ve Taş, Z (2009). “Türkiye’de matematik eğitimi ve öğretmen yetiştirmeye yönelik öğretmen adaylarının görüşleri,” Journal of Qafqaz University, Number 26, 2009.
• Akyüz, Y. (2009). Türk eğitim tarihi (M.Ö. 1000-M.S. 2009). Ankara: PegemA yay.
• Alkan, C. (2000). Meslek ve öğretmenlik mesleği. (Ed.: Sönmez, V.) Öğretmenlik Mesleğine Giriş (ss. 191–230). Ankara: Anı Yayıncılık.
• Aslan, D. ve Akyol, A.K. (2006). Okul öncesi öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine yönelik tutumları ve mesleki benlik saygılarının incelenmesi. Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 15, 51–60.
• Aşkar, P. ve Erden, M. (1987). Öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine yönelik tutum ölçeği. Çağdaş Eğitim Dergisi, 121, 8–11.
• Aydın, R. (2009). Türkiye’de öğretmen sorunları açısından milli eğitim şuraları’nın değerlendirilmesi (1980–2000). Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, Cilt:42 Sayı:2 s:199–237.
• Bozdoğan, A., E., Aydın, D. ve Yıldırım, K. (2007). Öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine ilişkin tutumlar. Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 8(2).
• Büyüköztürk, Ş. (2010). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. Ankara: PegemA Yayıncılık.
• Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E. K., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2008). (3. Baskı). Bilimsel araştırma yöntemleri, Ankara: PegemA Yayıncılık.
• Çapa Y. ve Çil, N. (2000). Öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine yönelik tutumlarının farklı değişkenler açısından incelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18, 69–73.
• Çapri, B. ve Çelikkaleli, Ö. (2008). Öğretmen adaylarının öğretmenliği ilişkin tutum ve mesleki yeterlik inançlarının cinsiyet, program ve fakültelerine göre incelenmesi. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi.9 (15), 33–53.
• Çepni, S. (2007). Araştırma ve proje çalışmalarına giriş. Trabzon: Celepler Matbaacılık.
• Çetin, Ş. (2006). Öğretmenlik mesleği tutum ölçeğinin geliştirilmesi (geçerlik ve güvenirlik çalışması). Gazi Üniversitesi Endüstriyel Sanatlar Eğitim Fakültesi Dergisi, 18, 28–37.
• Çınar, İ. (2007). İlköğretimin önemi. [Online]: http://www.pdrciyiz.biz/archive /index.php/index.php?t-1526.html adresinden 20 Kasım 2009 tarihinde indirilmiştir.
• Çimen, M. (1988). Cinsiyet ve bazı sosyo-ekonomik değişkenlerin, lise öğrencilerinin mesleki ilgilerine etkisi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
• Demirel, Ö. (2003). Eğitim sözlüğü (2. Baskı). Ankara: Pegema Yayıncılık.
• Durmuşoğlu, M. C., Yanık, C. ve Akkoyunlu, B. (2009). Türk ve Azeri öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine yönelik tutumları. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 36,76–86. [Online]: http://193.140.216.63/200936MİNE%20CANAN%20DURMUŞOĞLU.pdf adresinden 5 Aralık 2009 tarihinde indirilmiştir.
• Erdem, A. R. ve Anılan, H. (2000). PAÜ. Eğitim Fakültesi Sınıf Öğretmenliği öğrencilerinin öğretmenlik mesleğine ilişkin tutumları. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 7, 144–149.
• Erden, M. (1998). Öğretmenlik mesleğine giriş. İstanbul: Alkım Yayınları.
• Gürbüz, H., ve Kışoğlu, M. (2007). Tezsiz yüksek lisans programına devam eden fen-edebiyat ve eğitim fakültesi öğrencilerinin öğretmenlik mesleğine yönelik tutumları (Atatürk Üniversitesi örneği). Erzincan Eğitim Fakültesi Dergisi, 9 (2), 71–83. [Online]:
• http://www.erzincan.edu.tr/birimler/egitim/userfiles/eefdergi/index.htm adresinden 15 Kasım 2009 tarihinde indirilmiştir.
• Hoşgörür, V., Kılıç, Ç.ve Dündar, H. (2002). Kırıkkale üniversitesi sınıf öğretmenliği programı öğrencilerinin öğretmenlik mesleğine karşı tutumları. M.Ü. Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi,16, 91– 100.
• Karagözoğlu, G. (1986). Yüksek Öğretime Geçişte Öğretmenlik Mesleğine Yönelme. Hacettepe Üniversitesince Düzenlenen Çağdaş Gelişmeler Işığında Türkiye’de Eğitim Fakültelerinin Yeri ve Rolü Uluslar arası Sempozyumu, Ankara.
• Karahan, E. (2003). Öğretmen adaylarının öğretmenlik tutumları açısından incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Karasar, N. (2009). Bilimsel araştırma yöntemi (19. Baskı). Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Kavcar, C. (2002). Cumhuriyet döneminde dal öğretmeni yetiştirme. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 35 (1–2) , 1–14.
• Kaya, Y. K. (1984). İnsan yetiştirme düzenimiz “politika / eğitim / kalkınma. Ankara:1984.
• Kaya, A. ve Büyükkasap, E. (2005). Physics student teachers’ profiles, attitudes and anxiety toward teaching profession: An Erzurum sample. Kastamonu Education Journal, 13 (2), 367–380. [Online]:
• http://www.kefdergi.com/pdf/13_2/www.kefdergi.com adresinden 17.11.2009 tarihinde indirilmiştir.
• Kılıçoğlu, S., Araz. N. Ve Devrim, H. (1973). “Tutum”. Meydan Larousse. Büyük Lügat ve Ansiklopedi (19.cilt). İstanbul: Meydan Yay.
• Köğce, D., Aydın, M. ve Yıldız, C. (2009). Birinci ve dördüncü sınıf matematik öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine karşı tutumlarının karşılaştırılması. [Online]:http://oc.eab.org.tr/egtconf/pdfkitap/pdf/566.pdf adresinden 17.11. 2009 tarihinde indirilmiştir.
• Küçükahmet, L. (1976). Öğretmen yetiştiren kurumlarda öğretmenlerin tutumları. Ankara: Ankara Üniversitesi Eğitim Fakültesi Yayınları No: 55.
• Oktay, A. (1991). Öğretmenlik mesleği ve öğretmenin nitelikleri. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi, Eğitim Bilimleri Dergisi, Yıl:1991, Sayı:3.
• Oral, B. (2004). Eğitim fakültesi öğrencilerinin öğretmenlik mesleğine ilişkin tutumları. Eurasian Journal of Educational Research, 15, 88–98. [Online]: http://www.ejer.com.tr/pdfler/tr/1275630585.pdf adresinden 20 Kasım 2009 tarihinde indirilmiştir.
• Özbek, R., Kahyaoğlu M. ve Özgen, N. (2007). Öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine yönelik görüşlerinin değerlendirilmesi. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt: IX, Sayı: 2, Aralık 2007.
• Özlü, Ö. (2001). Ortaöğretim öğrencilerinin matematiğe karşı tutumları. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Marmara Üniversitesi Eğitim Fakültesi, İstanbul.
• Pehlivan, K. (2008). Sınıf öğretmeni adaylarının sosyo-kültürel özellikleri ve öğretmenlik mesleğine yönelik tutumları üzerine bir çalışma. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 4 (2), 151–168.
• Seferoğlu, A. S. (2004). Öğretmen adaylarının öğretmenliğe yönelik tutumları. Mart 2004’ de Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü tarafından yapılan XII. Eğitim Bilimleri Kongresinde sunulan bildiri. Cilt 1, s.413. Ankara.
• Semerci, N. ve Çerçi, A., (2005).Öğretmen yetiştirmede tezsiz yüksek lisans programı ve gelecekten beklentiler. Eğitim ve Bilim, 30 (136): 52–60.
• Sözer, E. (1996). Üniversitelerde öğrenim gören öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine yönelik tutumları. Anadolu Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 6 (2), 7–21.
• Şen, B. (2006). Sınıf öğretmeni adaylarının öğretmenlik tutumları ile öğrenme ve ders çalışma stratejileri arasındaki ilişki. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Şenel, E.A. (1999). Öğretmenlik sertifikası programına katılan öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine yönelik tutumlarına öğretim uygulamalarının etkisi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Anadolu Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eskişehir.
• Şenel, H.G., Demir, İ., Sertelin, Ç., Kılıçaslan, A., ve Köksal, A. (2004). Öğretmenlik mesleğine yönelik tutum ve kişilik özellikleri arasındaki ilişki. Eurasian Journal of Educational Research, 15, 99–109. [Online]:
• http://www.ejer.com.tr/pdfler/tr/496482695.pdf adresinden 20 Kasım 2009 tarihinde indirilmiştir.
• Şimşek, H. (2005). Ortaöğretim alan öğretmenliği tezsiz yüksek lisans programına devam eden öğrencilerin öğretmenlik mesleğine yönelik tutumları. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2 (1), 25–50. [Online]: http://efdergi.yyu.edu.tr/makaleler_2.htm adresinden 15 Aralık 2009 tarihinde indirilmiştir.
• Tanrıöğen, A. (1997). Buca Eğitim Fakültesi öğrencilerinin öğretmenlik mesleğine yönelik tutumları. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 3, 55– 58.
• Tay, B. ve Tay, A.B. (2006). Sosyal bilgiler dersine yönelik tutumun başarıya etkisi. G.Ü. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 4(1), 73–84. [Online]: http://www.tebd.gazi.edu.tr/arsiv/2006_cilt4/sayi_1/73-84.pdf adresinden 20 Kasım 2009 tarihinde indirilmiştir.
• Temizkan, M. (2008). Türkçe öğretmeni adaylarının öğretmenlik mesleğine yönelik tutumları üzerine bir araştırma. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 6 (3), 461– 486.
• Türker, N. ve Turanlı, N. (2008). Matematik eğitimi derslerine yönelik tutum ölçeği geliştirilmesi. G.Ü. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 28 (3), 17–29.
• Uçan, A. (2000). Türkiye’de öğretmenlik mesleğine genel bakış. Öğretmen Yetiştirme ve Eğitimde Kalite Paneli: 22 Kasım 2000. Ankara: MEB Yayınları, 53–102.
• Uygun. S. (2008). Ortaöğretim sosyal alanlar bölümünde okuyan öğretmen adaylarının mesleğe yönelik duyarlılıkları. 14–16 Mayıs 2008 tarihleri arasında Çanakkale 18 Mart Üniversitesinde yapılan. I. Uluslararası Sosyal Bilimler Eğitimi Sempozyumunda sunulan bildiri. Çanakkale.
• Üredi, I. ve Üredi, L. (2005). Öğretmen adaylarının sınıf öğretmenliği bölümüne ilişkin tutumlarının incelenmesine yönelik bir program değerlendirme çalışması. http://www.istekkart.com/edu7dergi2/edu7/makale5.doc adresinden indirilmiştir.
• Üstün, E., Erkan S. ve B. Akman (2004). Türkiye'de okul öncesi öğretmenliği öğrencilerinin öğretmenlik mesleğine yönelik tutumlarının incelenmesi. Manas Dergisi, 10, 10–12. [Online:]: http://yordam.manas.kg/ekitap/pdf/ Manasdergi/sbd/sbd10/sbd-10-12.pdf adresinden 25 Kasım 2009 tarihinde indirilmiştir.
• The Journal of Turkish Educational Sciences
• Spring 2012, 10(2), 291-294