ÇOKLU ZEKÂ KURAMI DESTEKLİ EĞİTİMİN DOKUZUNCU SINIF COĞRAFYA DERSLERİNDE BAŞARIYA ETKİSİ

Yıl 2009, Cilt: 7 Sayı: 1, 1 - 22, 01.03.2009

Ayşegül Alaz

Öz

Bu araştırmada, ortaöğretim 9. sınıf Coğrafya dersinde çoklu zekâ kuramının, öğrencilerin akademik başarılarına
etkilerini ortaya koymak amaçlanmıştır. Araştırma deneme modellerinden ön test-son test kontrol gruplu modele göre
düzenlenmiş, Ankara Keçiören Lisesinde gerçekleştirilmiştir. Araştırmada, kontrol grubunda geleneksel öğretim, deney
grubunda ise çoklu zekâ kuramına uygun yöntem ve tekniklerin kullanımıyla desteklenen bir öğretim gerçekleştirilmiştir.
Uygulamadan önce öğretmen, öğrenci ve rehberlik öğretmenleri çoklu zekâ teorisi hakkında bilgilendirilmiştir. “Dış
Kuvvetler” konusu deney grubunda dört hafta boyunca çoklu zekâ alanlarına yönelik araçlarla düzenlenmiş bir eğitim
ortamında öğretilmiştir.“Dış Kuvvetler” konusuna ait başarı testi verilerinin çözümlenmesinde; ön test, son test puan
ortalamaları hesaplanmış, gruplar arası karşılaştırmalarda t-testinden yararlanılmıştır. Elde edilen bulgular;
ortaöğretim 9. sınıf Coğrafya dersinde çoklu zekâ kuramına dayanan yöntem ve tekniklerin uygulandığı deney grubunda
bulunan öğrencilerin akademik başarıları ile düz anlatım ve soru-cevap yöntemlerinin uygulandığı kontrol grubunda
bulunan öğrencilerin akademik başarıları arasında deney grubu lehine anlamlı bir fark olduğunu göstermiştir. 9.
sınıflara yönelik coğrafya eğitiminde çoklu zekâ teorisi öğretmen merkezli öğretim yöntemlerine göre (düz anlatım, soru-cevap)
daha etkilidir. Bu şekilde öğretmenler çoklu zekâ modelini kullanarak öğrenci başarılarını arttırabilirler.

Anahtar Kelimeler

Çoklu Zekâ Kuramı, coğrafya eğitimi, zekâ

THE EFFECT OF MULTIPLE INTELLIGENCE THEORY ON THE STUDENTS’ ACADEMIC ACHIEVEMENT IN 9th GRADE GEOGRAPHY LESSON

Öz

In this research, it is aimed at examining the effect of multiple intelligence theory on academic achievement of ninth
grade students in Geography lesson. Pre- post tests and control group are used, and participants were selected from
Ankara Keçiören High School. In experimental group of this study, the subjects are taught in terms of multiple
intelligence theory procedures, whereas, in control group traditional teaching methods are conducted. The teachers,
students, and the counselors were informed about multiple intelligence theory before the implementation process.
“External Forces” subject was taught for 4 weeks to the experiment group in a learning environment enriched by the
tools appropriate for the multiple intelligence theory procedures. In the analysis part of the achievement test scores
about “External Forces”; pre test, post test average points were calculated, t- test was used to compare the groups. The
findings revealed that there is a significant difference in academic achievement of control and experiment groups.
Teaching Geography in ninth classes, multiple Intelligence theory is more effective than teacher centered model
(instructions, question and answer). Therefore, teaches can increase their students’ achievement by using the multiple
intelligence model.

Anahtar Kelimeler

Multiple Intelligence Model, teaching geography, intelligence

Kaynakça

• Acat, B. (2002). Çoklu zekâ kuramının Türkiye koşullarında öğrenme öğretme ortamlarının planlanmasında ve düzenlenmesinde kullanılabilirliği. Osmangazi Üniversitesi Açık ve Uzaktan Eğitim Bildirileri Sempozyumu. 23-25 Mayıs. Anadolu Üniversitesi Açık Öğretim Fakültesi.
• Açıkgöz, M. (2003). Çoklu zekâ kuramına uygun hazırlanan alıştırma yazılımının ilköğretim beşinci sınıf öğrencilerinin fen bilgisi dersindeki akademik başarısına etkisi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara
• Adamus, G. S. (2000). The Effects of Exposure to Multiple Intelligences Theory on High School Students. Unpublished Doctoral Thesis. http://www.umi proquestdigitaldissertation.aat9981535.
• Aksoy, B. (2004). Coğrafya öğretiminde probleme dayalı öğrenme yaklaşımı. Yayımlanmamış doktora tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Altun, D. G. (2006). Çoklu zekâ kuramına göre hazırlanmış ses ve ışık ünitesinin öğrenci başarısına, hatırlama düzeylerine, fen bilgisine karşı tutumlarına ve öğretmen ve öğrenci görüşlerine etkisi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Muğla Üniversitesi, Muğla.
• Ayaydın, A. (2002). İlköğretim okullarındaki resim-iş eğitiminde çoklu zekâ kuramının uygulanması. Yayımlanmamış yüksek lisans, Gazi Üniversitesi,
• BAK, Z. (2004). Çoklu zekâ kuramına dayalı rehber materyallerin kimya başarısına etkisi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Trabzon.
• Bozdeveci, Z. (2005). İlköğretim okulu 7. sınıf sosyal bilgiler dersi “Avrupa’da yenilikler” ünitesinde çoklu zekâ temelli öğretimin öğrenme ve hatırlama düzeyine etkisi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Erciyes Üniversitesi, Kayseri.
• Bümen, N. (2001). Gözden geçirme stratejisi ile desteklenmiş çoklu zekâ kuramı uygulamalarının erişi, tutum ve kalıcılığa etkisi. Yayımlanmamış doktora tezi, Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
• Bümen, T. N. (2004). Okulda Çoklu Zekâ Kuramı. Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Campbell, B. (1989) Multiple ıntelligence in the classroom. New Horizons for Learning On The Beam. Vol.: IX. No.2 Winter, 7-167 http://www.newhorizons.org/art_mirclsrm.html
• Canbay, S. (2006). İlköğretim birinci kademede çoklu zekâ kuramı uygulamalarına ilişkin öğretmen görüşleri. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Sakarya Üniversitesi,Sakarya.
• Coşkungönüllü, R. (1998). Çoklu zekâ kuramının 5. sınıf öğrencilerinin matematik erişisine etkisi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Ankara.
• Çengeloğlu, G. D. (2005). Çoklu zekâ kuramına göre düzenlenen hayat bilgisi dersi öğretim etkinliklerinin öğrenci başarı ve tutumuna etkisi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Abant İzzet Baysal Üniversitesi,Bolu.
• Çırakoğlu, M. (2003). İlköğretimin birinci kademesinde çoklu zekâ kuramı uygulamalarının erişiye etkisi isimli çalışmasında. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Ege Üniversitesi, İzmir.
• Demirel, Ö. ve Şahinel, S. (1999). Çoklu zekâ kuramı ve düşünme becerileri ile ilköğretim 4. sınıf Türkçe dersinde Tümleşik dil becerilerinin geliştirilmesi. Dil Dergisi.
• Dilek, F. N. (2006). Sekizinci sınıf öğrencilerinin fotosentez ve solunum konularını kavramalarına ve fen’e karşı tutumlarına çoklu zekâ modelinin etkisi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Ekici, G. (2002). Çoklu zekâ kuramına dayalı biyoloji öğretiminin analizi. V. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi. 16-18 Eylül 2002. Ankara: ODTÜ Kültür ve Kongre Merkezi. www.fedu.metu.edu.tr/ufbmek- 5/ozetler/msword/d018.doc.
• Erden, M. ve Akman, Y. (1995). Eğitim psikolojisi. Ankara: Arkadaş Yayınevi.
• Eren Yavuz, K. (2004a). Eğitim-öğretimde çoklu zekâ teorisi ve uygulamaları. Ankara: Ceceli Yayınları.
• Eren Yavuz, K. (2004b). Öğrenen ve gelişen eğitimciler için çoklu zekâ teorisi uygulama rehberi. Ankara: Ceceli Yayınları.
• Gardner, H. (1983). Frames of mind. New York: Basic Books.
• Gardner, H. (1999). Çoklu zekâ: Görüşmeler ve makaleler. Ankara: Enka Eğitim Dizisi.
• Gardner, H. (2004). Zihin çerçeveleri–çoklu zekâ kuramı. (Çev.: Ebru Kılıç). İstanbul: Alfa Yayınları.
• Gazioğlu, G.(2006). İlköğretim 7. sınıf öğrencilerinin basınç konusunu kavramada çoklu zekâ tabanlı öğretimin öğrenci başarısı, tutumu ve öğrenilen bilgilerin kalıcılığına etkisi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Güneş, B. (2002) yedinci sınıflarda kaldırma kuvveti kavramı geliştirmede ve öğretmede çoklu zekâ temelli öğretim teknikleri uygulaması. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Ankara.
• Güngördü, E. (2001). Liselerde coğrafya dersi öğretimi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• İflazoğlu, A. (2003). Çoklu zekâ kuramı destekli kubaşık öğrenme yönteminin ilköğretim 5. sınıf öğrencilerinin fen bilgisi dersindeki akademik başarı ve tutumlarına etkisi. Yayımlanmamış doktora tezi, Çukurova Üniversitesi, Adana.
• Kaptan, F. ve H. Korkmaz (2000). Çoklu zekâ kuramı tabanlı fen öğretiminin öğrenci başarısı ve tutumuna Etkisi. IV. Fen Bilimleri Sempozyum Bildirileri.
• Kara, E. (2006). İlköğretim sekizinci sınıf fen bilgisi dersinde büyüme ve gelişme konusunda öğrencilerin başarıları, kavramaları ve tutumları üzerine çoklu zekâ modelinin etkisi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi,
• Karagülle, D. (2003). An investigation of types of multiple intelligence activities in efl classes: Acase study in private sanko high school. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Gaziantep Üniversitesi, Gaziantep.
• Karatekin, K. (2006). İlköğretim 4. sınıf sosyal bilgiler dersinde yön ve yön bulma yöntemleri konusunun çoklu zekâ kuramına göre öğretilmesinin öğrenci başarısına etkisi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Kaya, O. N. (2002). İlköğretim 7. sınıf öğrencilerinin atom ve atomik yapı konusundaki başarılarına, öğrendikleri bilgilerin kalıcılığına, tutum ve algılamalarına çoklu zekâ kuramının etkisi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Kıldan, A. O. (2004). Çoklu zeka kuramı ve sınıflarda uygulanması, Eğitim ve Toplam Kalite Yönetimi Bülteni, Kastamonu M.E.M.
• Kılıç, D. E. (2006). Yılında yaptığı ilköğretim okulu müzik derslerinde çoklu zekâ kuramına dayalı öğretimin altıncı sınıf öğrencilerinin başarısına ve öğrendikleri bilgilerin kalıcılığına etkisi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Bolu.
• Korkmaz, H. (2001). Çoklu zekâ kuramı tabanlı etkin öğrenme yaklaşımının öğrenci başarısına ve tutumuna etkisi. Eğitim ve Bilim, 26(119) 71-78.
• Kuloğlu, S. (2005). Çoklu zekâ kuramının ilköğretim sekizinci sınıflarda matematik öğretiminde öğrenci başarısına etkisi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Balıkesir Üniversitesi, Balıkesir.
• Oran, E. (2006). Çoklu zekâ teorisi uygulanan bir dil sınıfında öğrencilerin eğitim ortamı algıları. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Muğla Üniversitesi, Muğla.
• Öz, C. (2005). İlköğretim 6. sınıflarda kesirler konusunun çoklu zekâ kuramına uygun öğretiminin başarıya etkisi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Özdemir, B. (2006). 4-6 yaş grubu çocukların öğrenme sürecinde çoklu zekâ teorisinin yeri. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Çanakkale.
• Öztürkmen, B. (2006). Ortaöğretim öğrencilerinin çoklu zekâ kuramına göre zekâ alanlarıyla öğrenme stratejileri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Gaziantep Üniversitesi, Gaziantep.
• Özyılmaz, A. G. (2003). İlköğretim Beşinci Sınıf Fen Bilgisi Dersi Isı ve Isının Maddedeki Yolculuğu Ünitesinde Çoklu Zekâ Kuramı Tabanlı Öğretimin Başarı, Tutumu ve Hatırda Tutma Üzerindeki Etkileri. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir.
• Pekderin, S. (2006). The Effectiveness of Multiple Inlelligences Activities on Vocabulary Learning in Elementary. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Çanakkale.
• Saban, A. (2002). Çoklu zekâ teorisi ve eğitim. Ankara: Nobel Yayın ve Dağıtım.
• Sezginer, Y. O. (2000). Effect of multiple ıntelligence activities on expository essay writing performance. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Ankara.
• Şahin, Y. T. (2001). İlköğretim 3. sınıf hayat bilgisi dersinde çoklu zekâ kuramı etkinlikleri ve çoklu materyal kullanımının öğrenciler üzerindeki çeşitli etkileri. Çağdaş Eğitim Dergisi, 276, 23-30.
• Taşezen, S. S. (2005). Çoklu zekâ kuramına göre hazırlanan öğretim etkinliklerinin erişiye, kavram öğrenmeye ve tutuma etkisi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Turan, İ. ve Alaz, A. (2003). Çoklu zekâ kuramının coğrafya öğretiminde uygulanabilirliği. I. Sosyal Bilimler Eğitimi Kongresi. 15-17 Mayıs 2003. (Tebliğler). İzmir.
• Yeşildere, S. (2003). İlköğretim yedinci sınıf matematik konularının öğretiminde çoklu zekâ teorisi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir.
• Yıldırım, K. (2006). Çoklu zekâ kuramı destekli kubaşık öğrenme yönteminin ilköğretim 5. sınıf öğrencilerinin matematik dersindeki akademik başarı, benlik, saygısı ve kalıcılığa etkisi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Çukurova Üniversitesi, Adana.
• Yılmaz, G. (2002). İlköğretim 5. sınıf sosyal bilgiler dersi vatan ve millet ünitesinde çoklu zekâ kuramına göre geliştirilen eğitim durumunun öğrencilerin akademik başarısına etkisi ve öğrenci görüşleri. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi, İstanbul.