Meslek Lisesi Öğretmenlerinin Meslek Alanları Açısından Toplumsal Cinsiyet Eşitliğine Dair Görüşleri

Yıl 2017, Cilt: 15 Sayı: 2, 239 - 264, 18.12.2017

Sevil Filiz , Kübra Güzelyurt

Öz

Son
yıllarda toplumsal cinsiyet eşitliği kavramı sık sık gündeme gelen bir konu
olmuştur. Bu kavramla ilgili yapılan çalışmalarda, kadınlık ve erkekliğin
toplumda öğrenildiği ortaya konulmakla birlikte bireylerin topluma katılımı ve
uyumu, temel hak ve özgürlüklerin farkındalığı ile eğitime erişim üzerinde
önemle durulmuştur. İstihdam politikalarında kadının iş gücüne katılımının
artırılması için yapılan çalışmalar düşünüldüğünde de mesleki eğitime yeni bir
bakış açısıyla yaklaşılması gerektiği ortaya çıkmıştır. Nitelikli iş gücünün
yetiştirilmesinde önemli bir yere sahip olan mesleki eğitimde öğretmenlerin
etkisi ise göz ardı edilemeyecek bir durumdur. Bu sebeple araştırmada, mesleki
eğitim açısından toplumsal cinsiyet alan yazında incelenmiş ve mesleki ve
teknik ortaöğretim öğretmenlerinin toplumsal cinsiyet konusundaki
farkındalıkları belirlenmeye çalışılmıştır. Araştırma, nitel araştırma
yöntemlerinden durum çalışması modelinde yürütülmüştür. Araştırma verileri 18
kişiden oluşan çalışma grubundan görüşme tekniği ile toplanmıştır. İçerik
analizi ve betimsel analiz yöntemleri ile veriler analiz edilmiştir. Verilerin
analizi ile atölye ve laboratuvar öğretmenlerinin, meslek alanlarını kızlara
göre meslekler ve erkeklere göre meslekler şeklinde değerlendirdikleri sonucuna
ulaşılmıştır.
Sonuçlar doğrultusunda; öğretmenlere
toplumsal cinsiyet eşitliği konusunda seminerler düzenlenerek bakış açılarının
değiştirilmesi sağlanabilir, okullarda kadın işi, erkek işi görüşünü kaldıracak
kariyer günleri planlanabilir.

Anahtar Kelimeler

: toplumsal cinsiyet, atölye ve laboratuvar öğretmeni

Kaynakça

• Altay, F. ve Üstün, N. (2011). Mesleki eğitim sistemi. Etüt-Araştırma Servisi Araştırma Raporu. Konya: Konya Ticaret Odası.
• Arslanoğlu, B. (2006). Meslek yüksekokullarında sınavsız geçişle birlikte ortaya çıkan sorunlar Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Balcı, A. (2013). Sosyal bilimlerde araştırma yöntem, teknik ve ilkeler (Genişletilmiş 10. Baskı). Ankara: Pegem.
• Bolat, Y. (2016). Türkiye'de mesleki ve teknik eğitimin mevcut durumu ve farklı ülkelerle karşılaştırılması. Ankara: Pegem Akademi.
• Böke, K. (Ed.). (2009). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri. İstanbul: Alfa.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö.E., Karadeniz, Ş., & Demirel, F. (2014). Bilimsel Araştırma Yöntemleri (18. Baskı). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Creswell, J. W. (2014). Araştırma deseni nitel, nicel ve karma yöntem araştırmaları. (S. B. Demir, Çev. Ed.). Ankara: Eğiten Kitap. (Orijinal yayın tarihi, 2013).
• Creswell, J. W. (2015). Nitel araştırma yöntemleri. (M. Bütün, S. B. Demir, Çev. Ed.). Ankara: Siyasal Kitabevi. (Orijinal yayın tarihi, 2013).
• Çabuk Kaya, N. (t.y.). Türkiye’de Toplumsal Cinsiyet Eşitliği ve Eğitim. İnternetten 14 Haziran 2016’da elde edilmiştir. .http://kizlarinegitimi.meb.gov.tr/KEP-I/files/img/toplum_cinsiyet_ve_egitim.pdf,
• Demiroğlu, B. (2008). Mesleki ve teknik eğitimde öğrencilerin (toplumsal) cinsiyetine göre aldıkları roller. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Eren Deniz, E. (2014). Kız meslek lisesi öğrencilerinin toplumsal cinsiyet rol ve kimliklerinin inşasına yol açan süreçlerin analizi (Ankara ili Mamak ilçesinde bir Anadolu meslek ve kız meslek lisesi örneği). Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Ankara Üniversitesi, Ankara.
• ERG (2012). Mesleki ve teknik eğitimde güncellenmiş durum analizi. İstanbul: İmak Ofset Basım Yayın San. ve Tic. Ltd.
• ERG. (2015). Meslek liselerinden toplumsal cinsiyet eşitliği. İstanbul: Eğitim Reformu Girişimi, Çelikel Eğitim Vakfı, Friedrich-Ebert-Stiftung.
• Eser, S. (2010). Toplumsal cinsiyetin meslek seçimindeki rolü ve sekreterlik mesleği üzerine bir uygulama. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara.
• EU, Gender and Qualifications: Transcending Gendered Features of Key Qualifications for Improving Options for Career Choice and Enhancing Resource Potential, Final Report, 2004.
• Grollman, P. (2008). The quality of vocational teachers: Teacher education, ınstitutional roles and professional reality. European Educational Research Journal, 7(4), 535-547.
• Gökşen, F., Yükseker, D., Açıkalın, A., & Zenginobuz, U. (2012). Kız teknik ve meslek liseleri kapsamlı değerlendirme notu. Koç Üniversitesi, Sosyal Politika merkezi (No. 2012/06).
• https://www.balarilarimuhendisoluyor.com.“Toplumsal Cinsiyet Eşitliği ve Mühendislik”, İnternetten 26 Mayıs 2017 tarihinde elde edilmiştir.
• https://mtegm.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2014_05/05032901_okuleitlilii_genelge.pdf. “Mesleki ve Teknik Ortaöğretimde Okul Çeşitliliğinin Azaltılması”, İnternetten 10 Mayıs 2017 tarihinde elde edilmiştir.
• https://kadininstatusu.aile.gov.tr/kaynak/ulusarasi-belgelerkuruluslar/uluslararasi-kuruluslar/birlesmis-milletler “Birleşmiş Milletler Kadınlara Karşı Her Türlü Ayrımcılığın Önlenmesi Sözleşmesi (CEDAW)”, İnternetten 14 Haziran 2017 tarihinde elde edilmiştir.
• http://kizlarinegitimi.meb.gov.tr/tr/proje “Proje Hakkında”, İnternetten 14 Haziran 2017 tarihinde elde edilmiştir.
• http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=24643 “İstatistiklerle Kadın, 2016”, İnternetten 14 Haziran 2017 tarihinde elde edilmiştir.
• http://sgb.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2017_03/31152628_meb_istatistikleri_orgun_egitim_2016_2017_1.pdf “Millî Eğitim İstatistikleri, Örgün Eğitim (1.Dönem)”, İnternetten 13 Haziran 2017 tarihinde elde edilmiştir.
• Johnston, K. E., Bittinger, K., Smith, A., & Madole, K. L. (2001). Developmental changes in infants' and toddlers' attention to gender categories. Merrill-Palmer Quarterly, 47(4), 563-584.
• Kazu, Y. ve Demirli, C. (2002). Mesleki ve teknik orta öğretim kurumlarındaki gelişmeler. Milli Eğitim Dergisi(19), 155-156.
• MEB. (1973). Milli Eğitim Temel Kanunu. http://mevzuat.meb.gov.tr/html/temkanun_0/temelkanun_0.html adresinden alınmıştır
• MTEGM (2014). Türkiye Mesleki ve Teknik Eğitim Strateji Belgesi ve Eylem Planı (2014‐2018).
• http://mtegm.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2016_07/29122004_mte_stareji_belgesi_2014_2018_1.pdf İnternetten 16 Şubat 2017 tarihinde elde edilmiştir.
• Özaydınlık, K. (2014). Toplumsal cinsiyet temelinde Türkiye’de kadın ve eğitim. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi. Yıl: 14 Sayı: 33. s.93-112. ISSN: 2148-9424.
• Özkan, R. (2005). Birey ve toplum gelişiminde öğretmenlik mesleğinin önemi. http://dhgm.meb.gov.tr/yayimlar/dergiler/Milli_Egitim_Dergisi/166/index3-ozkan.htm. İnternetten 19 Nisan 2017 tarihinde elde edilmiştir.
• Parlaktuna, İ. (2010). Türkiye'de Cinsiyete Dayali Mesleki Ayrimciligin Analizi/Analysis of Gender-Based Occupational Discrimination in Turkey. Ege Akademik Bakis, 10(4), 1217.
• Patton, M. Q. (2014). Nitel araştırma ve değerlendirme yöntemleri. (M. Bütün ve S. B. Demir Çev. Edt.) Ankara: Pegem Akademi (Orijinal yayın tarihi, 2002)
• Sarı, Ö. (2011). Toplumsal cinsiyet ve mesleki rol ilişkisi: Hemşirelik bölümünde okuyan erkek öğrenciler örneği. Erzincan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 4(2), 493-504.Seggie, F. N. ve Bayyurt, Y. (2015). Nitel araştırma yöntem, teknik, analiz ve yaklaşımları. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Şahin, B. (2007). Toplumsal Cinsiyet ve Başarı, Ankara İli Çankaya ve Mamak İlçeleri İlköğretim İkinci Kademe Öğrencileri Örneği. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Ankara Üniversitesi, Ankara.
• Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı (1962). Yedinci Millî Eğitim Şurası Kararları. https://ttkb.meb.gov.tr İnternetten 26 Nisan 2017 tarihinde elde edilmiştir.
• TTKB. (2014). On dokuzuncu millî eğitim şurası. http://www.meb.gov.tr/19-mill-egitim-srasi-sona-erdi/haber/7594/tr%20adresinden%2027.01.2016 İnternetten 26 Nisan 2017 tarihinde elde edilmiştir.
• TÜSİAD ve KAGİDER. (2008). Türkiye'de Toplumsal Cinsiyet Eşitsizliği: Sorunlar, Öncelikler ve Çözüm Önerileri. İstanbul: Graphis Matbaa.
• UNESCO. (2001). Normative instruments concerning Technical and Vocational Education. http://www.unevoc.unesco.org/pubsdir.php?akt=id&st=&id=UNESCO+publications+1&lg=enİnternetten 27 Nisan 2017 tarihinde elde edilmiştir.
• Üner, S. (2008). Toplumsal cinsiyet eşitliği. Başbakanlık Kadının Statüsü Genel Müdürlüğü Yayınları.
• Vatandaş, C. (2007). Toplumsal cinsiyet ve cinsiyet rollerinin algılanışı. Sosyoloji Konferansları, (35), 29-56.
• www.filizlerinmucizeleri.com. “Filizlerin Mucizeleri, Meslek Lisesi Öğrencileri”, İnternetten 26 Mayıs 2017 tarihinde elde edilmiştir.
• Yurtsever, K. (2011). İlköğretim II. Kademe Öğretmenlerinin Öğrencilere Yönelik Tutumlarının Cinsiyet Değişkenine Göre İncelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Sakarya Üniversitesi, Sakarya.