Kadın Okul Yöneticilerinin Liderlik Davranışları Hakkındaki Görüşleri

Yıl 2018, Cilt: 16 Sayı: 1, 104 - 121, 28.06.2018

Necati Cemaloğlu , Hatice Kılınç

Öz

Bu araştırmanın amacı; kadın okul
yöneticilerinin liderlik davranışlarının ortaya çıkmasında etkili olduğunu
düşündükleri faktörler hakkındaki görüşlerini değerlendirmektir. Araştırmada
kadın okul yöneticilerinin liderlik davranışları hakkındaki görüşlerine nitel
araştırma yöntemi kullanılarak ulaşılması hedeflenmiştir. Araştırma nitel
araştırma desenlerinden olgubilim çalışması olarak yürütülmüştür. Araştırmanın
çalışma grubunu Ankara ili Çankaya ilçesinde bulunan okullarda görev yapan on
kadın okul yöneticisi oluşturmaktadır. On kadın okul yöneticisine, araştırmacı
tarafından hazırlanan yarı yapılandırılmış görüşme formunda bulunan sekiz
görüşme sorusu yöneltilmiş, görüşme dökümlerinin NVIVO programı ile tema ve
kodları çıkartılmıştır. Kadın okul yöneticilerine liderlik davranışlarının
ortaya çıkmasında etkili olduğunu düşündükleri faktörler hakkındaki görüşleri
sorulmuştur. Kadın yöneticilerin verdikleri cevaplarla “cinsiyet”, “kişilik”,
“aile”, “eğitim” ve “roller” liderlik davranışlarının ortaya çıkmasında etkili
olan faktörler olarak değerlendirilmiştir. 
Araştırmacı tarafından; bu faktörler içsel (cinsiyet ve kişilik) ve
dışsal faktörler (aile, eğitim ve roller) olarak iki ana grupta toplanmıştır. 

Anahtar Kelimeler

Lider, Liderlik, Kadın

Kaynakça

• Abolade, D. A. (2014). Socio-cultural factor as determinant of female leadership quality; ımplications for human resource development. Ege Academic Review, 14(1), 53-62.
• Acar, H. (2002, Mayıs). 21. Yüzyıla girerken Milli Eğitim Bakanlığı’nda eğitim yöneticilerinin yetiştirilmesi ve geliştirilmesinde yeni yaklaşımlar. 21'nci Yüzyıl Eğitim Yöneticileri Yetiştirilmesi Sempozyumu’nda sunulmuş bildiri, Ankara Üniversitesi, Ankara.
• Açıkalın, A. (2000). İlköğretim okulu yöneticilerinin dönüşümcü liderlik özellikleri ile empati becerileri arasındaki ilişki. (Yüksek Lisans Tezi).https://tez.yok.gov.tr sayfasından erişilmiştir.
• Ada, Ş., & Akan, D. (2007). Değişim sürecinde etkili okullar. Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(1), 1-31.
• Ahuja, M. K., & Thatcher, J. B. (2005). Moving beyond intentions and toward the theory of trying: effects of work environment and gender on post-adoption information technology use. MIS quarterly, 29(3), 427-459.
• Bakay, E., & Kalem, G., (2009). Ulusal Araştırma Raporu (Türkiye) Türk Eğitim Sistemi ve Etkili Okul Göstergeleri, Education and Culture Lifelong Learning Programme, Project Number:142320-LLP-1-2008-1-TR- COMENIUS-CMP.
• Balcı, A. (1993). Etkili okul: Kuram, uygulama ve araştırma. Ankara: Ankara Üniversitesi.
• Balcı, A. (2002). Etkili okul ve okul geliştirme. Ankara: Pegem.
• Buluç, B. (2009). İlköğretim okullarında bürokratik okul yapısı ile okul müdürlerinin liderlik stilleri arasındaki ilişki. Eğitim Bilim Dergisi, 34(152), 71-86.
• Cemaloğlu, N. (2007). Okul yöneticilerinin liderlik stilleri ile yıldırma arasındaki ilişki. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 33, 77-87.
• Cemaloğlu, N. (2007a). Okul yöneticilerinin liderlik stillerinin farklı değişkenler açısından incelenmesi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 5(1), 73-112.
• Cemaloğlu, N. (2011). The relationship between leadership styles of primary school principals and organizational health of school and workplace bullying. Journal of Educational Administration, 49(5), 1-37.
• Cemaloğlu, N., & Kılıç, A. (2012). Okul müdürlerinin liderlik stilleri ile öğretmenlerin örgütsel güven düzeyleri arasındaki Covey, S. (1997). Creative freedom. Executive Excelence.
• Çelik, C., & Özdevecioğlu, M. (2001, Ekim). Kadın girişimcilerin demografik özellikleri ve karşılaştıkları sorunlara ilişkin Nevşehir ilinde bir araştırma. 1. Orta Anadolu Kongresi’nde sunulmuş bildiri, Erciyes Üniversitesi, Kayseri.
• Day, D., & Stogdill, R. (1972). Leader behavior of male and female supervısors: A comparative study. Personnel Psychology, 25, 353-360. Duranay, P. (2005). Orta öğretim kurumlarının etkili okul özelliklerini karşılama düzeyleri: Erzurum örneği. (Yüksek Lisans Tezi). https://tez.yok.gov.tr sayfasından erişilmiştir.
• Eagly, A., & Johannesen-Schmidt, M. (2001). The leadership styles of women and men. Journal of Social Issues, 6(22).
• Gamage, D. T. (2001). British reforms in school management: a decade of experience with LMS. Studies in International Relations, 22(2), 23-54.
• Girman, P. (2001). Ortaöğretim kurumlarının etkili okul özellikleri karşılama düzeyleri. (Yüksek Lisan Tezi). https://tez.yok.gov.tr sayfasından erişilmiştir.
• Growe, R., & Montgomery, P. (2000). Women and the leadership paradigm: Bridging the gender gap. National Forum Journal, 17E, 1-7.
• Hasan, A., & Othman, A. (2012). When it comes to leadership, does gender matter? Kuwait Chapter of Arabian Journal of Business and Management Review, 2(3), 12-20.
• Helvacı, M., & Aydoğan, İ. (2011). Etkili okul ve etkili okul müdürüne ilişkin öğretmen görüşleri. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 4(2), 41-61.
• Hesapçıoğlu, M. (1991). Etkin okul araştırmaları. Eğitimde Arayışlar: Eğitimde Nitelik Geliştirme 1. Sempozyumu’nda sunulmuş bildiri, İstanbul Kültür Koleji, İstanbul.
• Hooijberg, R., & Di Tomaso, N. (1996). Leadership in an and of demographically diverse organizations. Leadership Quarterly, (7), 1-19.
• Jennings, R. (1994). Bussines elits. London: Biddles.
• Karasar, N. (2005). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel.
• Karip, E. (1998). Dönüşümcü liderlik. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi, (16), 443-466.
• Korkmaz, M. (2007). Örgütsel sağlık üzerinde liderlik stillerinin etkisi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi, 13(49), 57-91.
• Leithwood, K., Jantzi, D., & Steinbach, R. (1999). Changing leadership for changing times. Buckingham: Open University.
• Levine, A., & Neft, N. (1997). Where women stand. An international report on the statu of women in 140 countres 1997-1998. NewYork: Random House.
• Lim, J.Y.K., Chidambaram, L. & Carte, C. (2008). Impression Management and Leadership Emergence in Virtual Settings: The Role of Gender and Media, Proceedings of JAIS Theory Development Workshop. Sprouts: Working Papers on Information Systems, 8(22).
• Milli Eğitim Bakanlığı (2014). Çankaya İlçe Millî Eğitim Müdürlüğüne bağlı okullarda görev yapan öğretmen ve yönetici verileri. http:meb.gov.tr sayfasından erişilmiştir. Oral, Ş. (2005). İlköğretim okullarının etkili okul kavramı açısından değerlendirilmesi: Batman ili örneği. (Yüksek Lisans Tezi). https://www.tez.yok.gov.tr sayfasından erişilmiştir.
• Owen, H., Hodgson, V., & Gazzard, N. (2004). Liderlik el kitabı. (M. Çelik, Çev.) İstanbul: Optimist.
• Özkaya, M. (2003). Cam Tavanı Kıran 100 Türk Kadını. Celal Bayar Üniversitesi Yüksek Öğretim Vakfı.
• Patton, M. (2014). Nitel araştırma ve değerlendirme yöntemleri. (M. Bütün, & S. B. Demir, Çev.) Ankara: Pegem Akademi.
• Paulišić, M. and Gonan Božac, M. (2013, November). Women Managers in Croatia: Leadership Styles Analysis. Paper presented at the 9th European Conference on Management Leadership and Governance, Avusturya.
• Pehlivan, İ. (1997). Cincinnati Üniversitesi yönetici yetiştirme akademisi: Okul müdürü yetiştirmede farklı bir yaklaşım. Eğitim Yönetimi, (9), 83-96.
• Purkey, S., & Smith, M. (1983). Effective schools: A review. https://www.jstor.org/ stable/1001168?seq=1#page_scan_tab_contents sayfasından erişilmiştir.
• Sandberg, Ş. (2013). Sınırlarını zorla: Kadınlar, iş ve liderlik isteği (Z. K. Yılmaz, Çev.) İstanbul: Doğan Egmont.
• Şimşek, H., & Yıldırım, A. (2011). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Şişman, M. (1996). Etkili Okul Yönetimi, İlkokullarda Bir Araştırma.Yayımlanmamış Araştırma Raporu. Eskişehir: Osmangazi Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi.
• Şişman, M. (2014). Öğretim liderliği. Ankara. Pegem Akademi.
• Turan, S. (2006). Eğitim liderliği. Okul yönetimlerini geliştirme programı ders notları. Ankara: MEB İlköğretim Genel Müdürlüğü.
• Yıldırım, C. (2006). Okul müdürlerinin liderlik stillerinin örgütsel sağlık üzerindeki etkisi. (Yüksek Lisans Tezi). https://tez.yok.gov.tr sayfasından erişilmiştir.
• Zel, U. (2006). Kişilik ve liderlik. Ankara: Nobel.