Analysis of Picture Story Books in Terms of Problem Solving Skills

Yıl 2025, Cilt: 23 Sayı: 2, 1625 - 1647, 31.08.2025

Göknur Gözde Balaban , Yasemin Aydoğan

https://doi.org/10.37217/tebd.1626111

Öz

The aim of the study is to analyze the elements related to problem solving skills, in picture story books for preschool children. The study was based on document analysis –a qualitative research method–, with data being obtained by purposive (criterion) sampling. 150 picture story books published in the period between 2010 and 2023 were used as the data source. The Problem Solving Skills Scale was used as the basis for identifying the problem solving elements in the story books. Using the scale, the picture story books were evaluated on 10 sub-dimensions of the problem solving process. The findings were presented as themes related to these ten sub-dimensions. According to the analysis, problem solving elements were included in picture story books at various levels. Among the sub-dimensions analyzed, elements related to recognizing the problem and defining the problem were found in all books, while elements related to assessing the available information for the solution and predicting the outcome of actions were found in only a small number of books. In conclusion, it was determined that the picture story books analyzed contained intriguing elements, were interesting and contributed positively to the concepts related to problem solving skills.

Anahtar Kelimeler

Preschool , Problem , Problem solving skills , Picture story books

Resimli Öykü Kitaplarının Problem Çözme Becerileri Açısından İncelenmesi

Öz

Araştırmada, okul öncesi dönem çocuklarına yönelik resimli öykü kitaplarındaki problem çözme becerilerine ilişkin unsurların incelenmesi amaçlanmıştır. Nitel araştırma yöntemlerinden doküman incelemesi kullanılan çalışmanın veri kaynağı, amaçlı (ölçüt) örnekleme yöntemi ile belirlenmiştir. Veri kaynağını 2010-2023 yılları arasında yayımlanan 150 resimli öykü kitabı oluşturmuştur. Öykü kitaplarında problem çözme unsurlarının belirlenmesinde Problem Çözme Becerileri Ölçeği temel alınmıştır. Resimli öykü kitapları ölçek bağlamında problem çözme sürecinde yer alan on alt boyut çerçevesinde değerlendirilmiştir. Elde edilen bulgular on alt boyuta ilişkin temalar hâlinde verilmiştir. Araştırma bulgularına göre resimli öykü kitaplarında problem çözme unsurlarına farklı düzeylerde yer verildiği belirlenmiştir. Bu alt boyutlardan problemi fark etme ve problemi tanımlamaya ilişkin unsurlara tüm kitaplarda rastlanırken çözüm için bilgilerin yeterliliğine karar verme ve eylemlerin sonucunu tahmin etmeye ilişkin unsurlar az sayıdaki kitapta yer almıştır. Araştırmada sonuç olarak incelenen resimli öykü kitaplarının merak uyandırıcı ögeler taşıdığı, ilgi çekici nitelikte olduğu ve problem çözme becerilerine ilişkin kavramların olumlu katkı sunduğu belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Okul öncesi , Problem , Problem çözme becerileri , Resimli öykü kitabı

Kaynakça

• Adlığ, M. B. (2023). 3-6 yaşa yönelik resimli çocuk kitaplarının motor gelişim bağlamında incelenmesi. (Yüksek Lisans Tezi). https://tez.yok.gov.tr sayfasından erişilmiştir.
• Akkaya, S. (2006). Okulöncesi eğitim kurumlarında uygulanan fen ve doğa etkinliklerinin çocukların problem çözme becerilerine etkisi konusunda öğretmen görüşleri. (Yüksek Lisans Tezi). https://tez.yok.gov.tr sayfasından erişilmiştir.
• Aksoy, B. (2003). Problem çözme yönteminin çevre eğitiminde uygulanması. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 14(14), 83-98. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/114800 sayfasından erişilmiştir.
• Aktaş, E. (2021). Etkileşimli kitap okuma programının okul öncesi dönem çocuklarının problem çözme becerilerine etkisinin incelenmesi. (Yüksek Lisans Tezi). https://tez.yok.gov.tr sayfasından erişilmiştir.
• Alpay, B. (2019). Okul öncesi eğitimde kullanılan hikâye kitaplarının çocuk hakları açısından incelenmesi. (Yüksek Lisans Tezi). https://tez.yok.gov.tr sayfasından erişilmiştir.
• Alpöge, G. (2003). Çocuk edebiyatının çocuk gelişimine katkısı. Çoluk Çocuk Dergisi, 24, 32-33.
• Arslan-Başdağ, D. (2018). Resimli öykü kitaplarının bazı temel matematik kavram ve becerileri açısından incelenmesi. (Yüksek Lisans Tezi). https://tez.yok.gov.tr sayfasından erişilmiştir.
• Aydoğan, Y. (2012). Problem çözme ve problem çözme becerilerinin desteklenmesi. Özgünkök.
• Aydoğan, Y., Ömeroğlu, E., Büyüköztürk, Ş., & Özyürek, A. (2012). Problem çözme becerileri ölçeği rehber kitabı. Karaca.
• Balaban, G. G. (2018). Okul öncesi dönem çocuklarının problem çözme becerileri ile sosyal becerileri arasındaki ilişkinin incelenmesi. (Yüksek Lisans Tezi). https://tez.yok.gov.tr sayfasından erişilmiştir.
• Begde, Z. (2015). Öğretmen ve ebeveyn tutumlarının okul öncesi dönem çocuklarının problem çözme becerilerine etkisinin incelenmesi. (Yüksek Lisans Tezi). https://tez.yok.gov.tr sayfasından erişilmiştir.
• Beşir, H. & Ceylan, Ş. (2022). Erken çocukluk dönemine yönelik uykuyla ilgili resimli çocuk kitaplarının incelenmesi. Erken Çocukluk Çalışmaları Dergisi, 6[Özel Sayı], 643-667. https://doi.org/10.24130/eccdjecs.1967202263419
• Bowen, G. A. (2009). Document analysis as a qualitative research method. Qualitative Research Journal, 9(2), 27-40.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç-Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş., & Demirel, F. (2016). Bilimsel araştırma yöntemleri. Pegem.
• Ceran, C. (2019). Resimli çocuk kitaplarının eleştirel düşünme becerilerini desteklemesi yönünden incelenmesi. (Yüksek Lisans Tezi). https://tez.yok.gov.tr sayfasından erişilmiştir.
• Creswell, J. W. (2017). Araştırma deseni: Nitel, nicel ve karma yöntem yaklaşımları (S. B. Demir, Çev.). Eğiten.
• Darga, H., Zayimoğlu-Öztürk, F., & Öztürk, T. (2021). Okul öncesi hikâye kitaplarının çocukların gelişim alanlarına uygunluklarının incelenmesi. Ulusal Eğitim Akademisi Dergisi, 5(1), 22-48. https://doi.org/10.32960/uead.862376
• Demir, Ş. (2019). Feridun Oral’ın resimli öykü kitapları üzerine bir doküman incelemesi. (Yüksek Lisans Tezi). https://tez.yok.gov.tr sayfasından erişilmiştir.
• Diamond, A. L. (2012). Problem solving interventions: impact on young children with developmental disabilities. (Doktora Tezi). UNLV Theses, Dissertations, Professional Papers, and Capstones. http://dx.doi.org/10.34917/4332536
• Dirican, R. (2013). 3-6 yaş grubu çocuklarına yönelik yayımlanan resimli hikâye kitaplarının bazı temel değerler açısından incelenmesi. (Yüksek Lisans Tezi). https://tez.yok.gov.tr sayfasından erişilmiştir.
• Erdal, Z. (2020). Drama temelli masal anlatıcılığı yöntemi ile verilen problem çözme eğitiminin beş yaş çocuklarının problem çözme becerilerine etkisi. (Yüksek Lisans Tezi). https://tez.yok.gov.tr sayfasından erişilmiştir.
• Fırat, H. (2012). Okul öncesi dönem çocuklarına yönelik hazırlanan masal ve öykü kitaplarının korku ve şiddet öğeleri açısından incelenmesi. (Yüksek Lisans Tezi). https://tez.yok.gov.tr sayfasından erişilmiştir.
• Fox, J. E. & Schirrmacher, R. (2014). Çocuklarda sanat ve yaratıcılığın gelişimi (N. Aral & G. Duman, Çev. Ed.). Nobel.
• Gönen, M., Uygun, M., Erdoğan, Ö., & Katrancı, M. (2012). Resimli çocuk kitaplarının fiziksel, içerik ve resimleme özellikleri açısından incelenmesi. Milli Eğitim Dergisi, 42(196), 258-272. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/442231 sayfasından erişilmiştir.
• Gönen, M., Karakuş, H., Uysal, H., Kehci, A., Ulutaş, Z., & Kahve, Ö. (2016). Resimli çocuk kitaplarının içerik ve resimleme özelliklerinin bazı değişkenler açısından incelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 31(4), 724-735. http://dx.doi.org/10.16986/HUJE.2015014224
• Gönen, M., Uysal-Bayrak, H., Çelik, N. N., Gökdoğan, H., & Tütüncü, Ö. (2017). Resimli çocuk kitaplarındaki korku ve kaygı figürlerinin resimleme ve içerik açısından incelenmesi. International Journal of Eurasia Social Sciences, 8(28), DCCCLXVII-DCCCLXXXII. https://www.ijoess.com/Makaleler/921768708_50.%20Hatice%20Uysal%20DCCCLXVII-DCCCLXXXII.pdf sayfasından erişilmiştir.
• Gülbil, A. & Bilbay, A. (2024). Erken çocukluk döneminde görsel okuma bağlamında sessiz kitaplar. Buca Eğitim Fakültesi Dergisi(60), 1332-1342. https://doi.org/10.53444/deubefd.1425765
• Hakkoymaz, S. & Tanju-Aslışen, E. H. (2022). Resimli çocuk kitaplarında yer verilen oyun ve oyuncaklara ilişkin bir inceleme: Gaziantep çocuk kütüphanesi örneği. Millî Eğitim Dergisi, 51(235), 2465-2486. https://doi.org/10.37669/milliegitim.887405
• Işıtan, S. (2005). Resimli çocuk kitaplarının benlik kavramıyla ilgili konuları içermesi yönünden incelenmesi. (Yüksek Lisans Tezi). https://tez.yok.gov.tr sayfasından erişilmiştir.
• Işıtan, S. (2016). Özel amaçla yazılmış çocuk kitapları. Turkish Studies (Elektronik), 11(4), 471-492. https://www.acarindex.com/turkish-studies-elektronik/ozel-amacla-yazilmis-cocuk-kitaplari-132569 sayfasından erişilmiştir.
• Kramarski, B., Weisse, I., & Kololshi-Minsker, I. (2010). How can self-regulated learning support the problem solving of third-grade students with mathematics anxiety? ZDM Mathematics Education, 42(2), 179-193. http://dx.doi.org/10.1007/s11858-009-0202-8
• Matemba, C. K., Awinja, J., & Otieno, K. O. (2014). Relationship between problem solving approaches and academic performance: A case of kakamega municipality, Kenya. International Journal of Human Resource Studies, 4(4), 10-20. http://dx.doi.org/10.5296/ijhrs.v4i4.6499
• Merriam, S. B. (2009). Qualitative research: A guide to design and implementation. Jossey-Bass.
• Miles, M. B. & Huberman, A. M. (2019). Genişletilmiş bir kaynak kitap nitel veri analizi (S. Akbaba-Altun & A. Ersoy, Çev.). Pegem.
• Muslu, B. (2019). Okul öncesi dönemde kullanılan öykü kitaplarının sosyal becerileri içermesi bakımından incelenmesi. (Yüksek Lisans Tezi). https://tez.yok.gov.tr sayfasından erişilmiştir.
• Özkan-Kılıç, Ö. (2012). Okul öncesi dönem resimli öykü kitaplarının coğrafi kavramları içermesi yönünden incelenmesi. (Yüksek Lisans Tezi). https://tez.yok.gov.tr sayfasından erişilmiştir.
• Patton, M. Q. (2014). Nitel araştırma ve değerlendirme yöntemleri (M. Bütün & S. B. Demir, Çev.). Pegem.
• Pehlivan, E. S. (2019). Mobil anaokuluna devam eden çocuklara uygulanan drama destekli problem çözme eğitim programının çocukların problem çözme becerilerine etkisi. (Yüksek Lisans Tezi). https://tez.yok.gov.tr sayfasından erişilmiştir.
• Peker, A. (2023). Resimli öykü kitaplarında yer alan akran ilişkilerinin incelenmesi. (Yüksek Lisans Tezi). https://tez.yok.gov.tr sayfasından erişilmiştir.
• Sever, S. (2002). Çocuk kitaplarına yansıtılan şiddet (Milli eğitim temel yasası ve çocuk haklarına dair sözleşme bağlamında bir değerlendirme). Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 35(1), 26-37. http://dx.doi.org/10.1501/Egifak_0000000059
• Tarkoçin, B., Bilmez, B., & Kadan, G. (2017). Okul öncesi eğitim kurumlarında görev yapan okul öncesi öğretmenlerinin sınıflarda bulunan kitap merkezleri hakkındaki görüşlerinin incelenmesi. Uluslararası Eğitim Bilimleri Dergisi(12), 143-155. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/563904 sayfasından erişilmiştir.
• Tok, E. (2008). Düşünme becerileri eğitimi programının okul öncesi öğretmen adaylarının eleştirel, yaratıcı düşünme ve problem çözme becerilerine etkisinin incelenmesi. (Doktora Tezi). https://tez.yok.gov.tr sayfasından erişilmiştir.
• Toran, Ş. (2020). Çocukların okula hazır bulunuşluk düzeyleri ile problem çözme becerileri arasındaki ilişkinin incelenmesi. (Yüksek Lisans Tezi). https://tez.yok.gov.tr sayfasından erişilmiştir.
• Tümbul, H. (2023). 3-6 yaş çocuklarına yönelik resimli öykü kitaplarında yer verilen problem çözme becerilerinin incelenmesi. (Yüksek Lisans Tezi). https://tez.yok.gov.tr sayfasından erişilmiştir.
• Yalman, F. & Ceylan, Ş. (2024). Okul öncesi dönem resimli çocuk kitaplarına yönelik bir inceleme: Gece korkuları. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi(69), 80-98. http://dx.doi.org/10.21764/maeuefd.978634
• Yazıcı, D. N., Yıldız, C., & Durmuşoğlu, M. C. (2018). Erken çocukluk dönemi resimli çocuk kitaplarının eğitsel özelliklerinin incelenmesi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18(2), 1196-1209. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/485332 sayfasından erişilmiştir.
• Yıldırım, A. (2007). Okulöncesi eğitimde Türkçe etkinliklerinde uygulanan öykü tamamlama tekniğinin çocukların problem çözme becerisine etkisi konusunda öğretmen görüşleri. (Yüksek Lisans Tezi). https://tez.yok.gov.tr sayfasından erişilmiştir.
• Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2016). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin.
• Yıldırım, M. (2018). Bağlam temelli öyküleştirme yöntemi ile yapılan öğretimin fen bilimleri dersinde başarı, yaratıcılık ve tutumlara etkisi. (Doktora Tezi). https://tez.yok.gov.tr sayfasından erişilmiştir.
• Yılmaz, Ş. (2014). Resimli öykü kitaplarının zihin kuramı açısından incelenmesi. (Yüksek Lisans Tezi). https://tez.yok.gov.tr sayfasından erişilmiştir.