Examination of Prospective Mathematics Teachers’ Mathematical Well-Being

Yıl 2025, Cilt: 23 Sayı: 2, 1560 - 1585, 31.08.2025

Selva Büşra Turan , Hatice Balcı Şeker , Ahmet Erdoğan

https://doi.org/10.37217/tebd.1640428

Öz

The aim of this study is to examine the mathematical well-being of prospective mathematics teachers. Case design, one of the qualitative research designs, was adopted in the study. The participants of the study consisted of 67 prospective elementary mathematics teachers studying in the elementary mathematics teaching programme of a state university. Data were collected using an interview form. Deductive and inductive analysis methods were adopted to analyze the data. According to the findings of the study, it was determined that the factors affecting prospective teachers' mathematical well-being were the themes of relationships, meaning, engagement, positive emotions, cognition, accomplishment and perseverance according to the frequency of responses. When the most common categories in each theme were examined, it was seen that the categories of teacher support in the theme of relationships, daily life relationship in the theme of meaning, pedagogical knowledge in the theme of engagement, enjoyable/enjoyable/fun in the theme of positive emotions, learning the proof in the theme of cognition, solving the questions correctly in the theme of accomplishment and stability in the theme of perseverance were found.

Anahtar Kelimeler

Positive psychology , Well-being , Mathematical well-being , Prospective teachers

Matematik Öğretmeni Adaylarının Matematiksel İyi Oluşlarının İncelenmesi

Öz

Bu araştırmanın amacı, matematik öğretmeni adaylarının matematiksel iyi oluşlarını incelemektir. Araştırmada nitel araştırma desenlerinden durum deseni benimsenmiştir. Araştırmanın katılımcılarını bir devlet üniversitesinin ilköğretim matematik öğretmenliği programında öğrenim gören 67 ilköğretim matematik öğretmen adayı oluşturmaktadır. Veriler görüşme formu kullanılarak toplanmıştır. Verilerin analizinde tümdengelimsel ve tümevarımsal analiz yöntemi benimsenmiştir. Araştırmanın bulgularına bakıldığında öğretmen adaylarının matematiksel iyi oluşlarına etki eden faktörlerin verilen cevap sıklığına göre ilişkiler, anlam, katılım, pozitif duygular, biliş, başarı ve azim temaları olduğu tespit edilmiştir. Her bir temada en fazla yer alan kategorilere bakıldığında ise ilişkiler temasında öğretmen desteği, anlam temasında günlük yaşam ilişkisi, katılım temasında pedagojik bilgi, pozitif duygular temasında zevkli/keyifli/eğlenceli, biliş temasında ispatını öğrenmek, başarı temasında soruları doğru çözme ve azim temasında istikrar kategorilerinin yer aldığı görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Pozitif psikoloji , İyi oluş , Matematiksel iyi oluş , Öğretmen adayları

Kaynakça

• Acharya, B. R. (2017). Factors affecting difficulties in learning mathematics by mathematics learners. International Journal of Elementary Education, 6(2), 8-15. https://doi.org/10.11648/j.ijeedu.20170602.11
• Ahmed, W., Minnaert, A., van der Werf, G., & Kuyper, H. (2010). Perceived social support and early adolescents’ achievement: The mediational roles of motivational beliefs and emotions. Journal of Youth and Adolescence, 39, 36-46.
• Almora-Rios, M. (2024). Examining student wellbeing and parental educational attainment in a U.S. college mathematics course. Proceeiıngs of the 47th Conference of the International Group for the Psychology of Mathematics Education (c. 2) içinde (s. 25-31). PME.
• Almora-Rios, M. (2023). “Should wellbeing be the same as perfectıon?” A case study on student wellbeing in higher mathematics education. (Yüksek Lisans Tezi). https://scholarworks.umt.edu/etd/12037 sayfasından erişilmiştir.
• Altun, M. (2006). Matematik öğretiminde gelişmeler. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 19(2), 223-238.
• Altun, F. & Yazıcı, H. (2010). Öğrencilerin okul motivasyonunu yordayan bazı değişkenler. International Conference on New Trends in Education and Their Implications içinde (s. 540-545).
• Ayan, T. (2019). Assessing children's subjective well-being in a school context. (Yüksek Lisans Tezi). https://tez.yok.gov.tr/ sayfasından erişilmiştir.
• Aykaç, M. & Köğçe, D. (2021). Eğitsel oyunlar ile matematik öğretimi. Pegem Akademi.
• Baykul, Y. (1999). İlköğretimde etkili öğretme ve öğrenme el kitabı, ilköğretimde matematik öğretimi (Modül 6). Millî Eğitim.
• Blum, W. & Borromeo-Ferri, R. (2009). Mathematical modelling: Can it be taught and learnt. Journal of Mathematical Modelling and Application, 1(1), 45-58.
• Boaler, J. (2008). What's math got to do with it? How parents and teachers can help children learn to love their least favorite subject. Penguin.
• Branand, B. & Nakamura, J. (2016). The well‐being of teachers and professors. L. G. Oades, M. F. Steger, A. D. Fave, & J. Passmore (Ed.), The Wiley Blackwell handbook of the psychology of positivity and strengths‐based approaches at work içinde (s. 466-490). https://doi.org/10.1002/9781118977620.ch24
• Cai, J., Moyer, J. C., & Wang, N. (1999). Parental roles in students’ learning of mathematics: An exploratory study. Research in Middle Level Education Quarterly, 22, 1-18.
• Clarkson, P., Bishop, A. J., & Seah, W. T. (2010). Mathematics education and student values: The cultivation of mathematical wellbeing. T. Lovat, R. Toomey, & N. Clement (Ed.), International research handbook on values education and student wellbeing içinde (s. 111–135). Springer.
• Clarkson, P. & Seah, W. T. (2011). Mathematical well-being (MWB): Developing a new construct. The 2011 Annual Meeting of the American Educational Research Association’da sunulmuş bildiri, New Orleans, LA.
• Çalışıcı, H. & Özçakır-Sümen, Ö. (2019). Matematik öğretmen adaylarının matematiğe yönelik algıları: Bir metafor çalışması. International Journal of Educational Studies in Mathematics, 6(3), 108-123.
• Çetin, İ. & Erdoğan, A. (2018). Development, validity and reliability study of technological pedagogical content knowledge (TPACK) efficiency scale for mathematics teacher candidates. International Journal of Contemporary Educational Research, 5(1), 50-62.
• Dağdelen, S. & Ünal, M. (2017). Matematik öğrenim ve öğretim sürecinde karşılaşılan sorunlar ve çözüm önerileri. Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 14(1), 483-510.
• Damrongpanit, S. (2014). An interaction of learning and teaching styles influencing mathematic achievements of ninth-grade students: A multilevel approach. Educational Research and Reviews, 9(19), 771-779. https://doi.org/10.5897/ERR2013.1647
• Dede, Y., Akçakın, V., & Kaya, G. (2024). Turkish high school students’ mathematics values in terms of feelings about mathematics. Y. Dede, G. Marschall, & P. Clarkson (Ed.), Values and valuing in mathematics education: Moving forward into practice içinde (s. 423-442). Springer Nature.
• de Ruyter, D. J. (2014). Well-being and education. J. Suissa, C. Winstanley, & R. Marples (Ed.), Education, philosophy and well-being: New perspectives on the work of John White içinde (s. 84–98). Routledge.
• Demir, R. & Türk, F. (2020). Pozitif psikoloji: Tarihçe, temel kavramlar, terapötik süreç, eleştiriler ve katkılar. Journal of International Psychological Counseling and Guidance Researches, 2(2), 108-125.
• Demirtaş, A. S. & Baytemir, K. (2019). Warwick-Edinburgh Mental İyi Oluş Ölçeği Kısa Formu’nun Türkçe’ye uyarlanması: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 18(70), 689-701.
• Diener, E. & Diener, C. (1996). Most people are happy. Psychological Science, 7(3), 181-185.
• Duckworth, A. & Gross, J. J. (2014). Self-control and grit: Related but separable determinants of success. Current Directions in Psychological Science, 23(5), 319-325.
• Erceylan, N., Öztürk, M., Uludağ, K., Uzunbacak, H. H., & Akçakanat, T. (2021). İçsel motivasyon ve öznel iyi oluş arasındaki ilişki: İş becerikliliği ve akış deneyiminin seri aracılık rolü. Yönetim Bilimleri Dergisi, 19(40), 413-436. https://doi.org/10.35408/comuybd.755959.
• Erden, M. & Akgül, S. (2010). İlköğretim öğrencilerinin matematik kaygısının ve öğretmen sosyal desteğinin matematik başarılarını yordama gücü. Eğitimde Kuram ve Uygulama, 6(1), 3-16.
• Firdaus, F., Kailani, I., Bakar, M. N. B., & Bakry, B. (2015). Developing critical thinking skills of students in mathematics learning. Journal of Education and Learning (EduLearn), 9(3), 226-236.
• Frade, C. & Machado, M. C. (2008). Culture and affect: Influences of the teachers’ values on students’ affect. O. Figueras, J. L. Cortina, S. Alatorre, T. Rojano, & A. Sepúlveda (Ed.), Proceedings of the 32nd Conference of the International Group for the Psychology of Mathematics Education (c. 3) içinde (s. 33–40). Cinvestav-UMSNH.
• Goforth, K., Noltemeyer, A., Patton, J., Bush, K. R., & Bergen, D. (2014). Understanding mathematics achievement: An analysis of the effects of student and family factors. Educational Studies, 40(2), 196-214.
• Güner, N. (2013). Öğretmen adaylarının matematik hakkında oluşturdukları metaforlar. NWSA Education Sciences, 8(4), 428-440.
• Güngör, A. (2017). Eğitimde pozitif psikolojiyi anlamak. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 5(2), 154-166.
• Güveli, E., İpek, A. S., Atasoy, E., & Güveli, H. (2011). Sınıf öğretmeni adaylarının matematik kavramına yönelik metafor algıları. Turkish Journal of Computer and Mathematics Education, 2(2), 140-159.
• Hascoët, M., Giaconi, V., & Jamain, L. (2021). Family socioeconomic status and parental expectations affect mathematics achievement in a national sample of Chilean students. International Journal of Behavioral Development, 45(2), 122-132.
• Hill, J. L. & Hunter, J. (2024). Diverse students’ mathematical wellbeing. New Zealand Journal of Educational Studies, 59(1), 211-234. https://doi.org/10.1007/s40841-024-00318-6 Hill, J. L., Kern, M. L., Seah, W. T., & van Driel, J. (2020). A model of student mathematical wellbeing: Australian grade 8 students’ conceptions. M. Inprasitha, N. Changsri, & N. Boonsena (Ed), Proceedings of the 44th Conference of the International Group for the Psychology of Mathematics Education (c. 3) içinde (s. 32-39). PME. https://www.igpme.org/wp-content/uploads/2022/04/Volume-3_final.pdf sayfasından erişilmiştir.
• Hill, J., Kern, M. L., van Driel, J., & Seah, W. T. (2021a). The importance of positive classroom relationships for diverse students' well-being in mathematics education. D. Burghs & J. Hunter (Ed.), Mathematics education for sustainable economic growth and job creation içinde (s. 76-89). Routledge.
• Hill, J. L., Kern, M. L., Seah, W. T., & van Driel, J. (2021b). Feeling good and functioning well in mathematics education: Exploring students’ conceptions of mathematical well-being and values. ECNU Review of Education, 4(2), 349-375.
• Hill, J. L., Kern, M. L., Seah, W. T. & van Driel, J. (2022). Developing a model of mathematical wellbeing through a thematic analysis of the literature. C. Fernández, S. Llinares, A. Gutiérrez, & N. Planas (Ed.), Proceedings of the 45th Conference of the International Group for the Psychology of Mathematics Education (c. 2) içinde (s. 379-386). PME.
• Hill, J. L. & Seah, W. T. (2023). Student values and wellbeing in mathematics education: Perspectives of Chinese primary students. ZDM–Mathematics Education, 55(2), 385-398.
• Hunter, J. & Hill, J. L. (2024). Exploring mathematical wellbeing across cultures: insights from diverse students. Mathematics Education Research Journal, 1-28. https://doi.org/10.1007/s13394-024-00500-5
• Huppert, F. & So, T. (2013). Flourishing across Europe: Application of a new conceptual framework for defining flourishing across Europe. Social Indicators Research, 110(3), 837–861.
• Işık, A., Çiltaş, A., & Bekdemir, M. (2008). Matematik eğitiminin gerekliliği ve önemi. Atatürk Üniversitesi Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi, 17, 174-184.
• İlgar, L. & Çağırgan-Gülten D. (2013). Matematik konularının günlük yaşamda kullanımının öğrencilere öğretilmesinin gerekliliği ve önemi. Sosyal Bilimler Dergisi, 3(2), 119-128.
• Karakoç, G. & Alacacı, C. (2015). Real world connections in high school mathematics curriculum and teaching. Turkish Journal of Computer and Mathematics Education, 6(1), 31-46.
• Kertil, M., Çetinkaya, B., Erbaş, A. K., & Çakıroğlu, E. (2016). Matematik eğitiminde matematiksel modelleme. E. Bingolbali, S. Arslan, & İ. Özgür-Zembat (Ed.), Matematik eğitiminde teoriler içinde (s. 539-563). Pegem Akademi.
• Keyes, C. L., Shmotkin, D., & Ryff, C. D. (2002). Optimizing well-being: The empirical encounter of two traditions. Journal of Personality and Social Psychology, 82(6), 1007-1022. https://doi.org/10.1037//0022-3514.82.6.1007
• Kim, H. J., Kim, W., & Lee, G. (2024). What do Korean students value in mathematics learning? Insights into mathematical well-being. Y. Dede, G. Marschall, & P. Clarkson (Ed.), Values and valuing in mathematics education: Moving forward into practice içinde (s. 211-235). Springer Nature.
• Maamin, M., Maat, S. M., & Ikhsan, Z. (2020). A systematic review of teacher factors and mathematics achievement. Universal Journal of Educational Research, 8(3), 998-1006.
• Miles, M. B. & Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis: an expanded sourcebook (2. b.). Sage.
• Mitchell, J., Vella-Brodrick, D., & Klein, B. (2010). Positive psychology and the internet: A mental health opportunity. E-Journal of Applied Psychology, 6(2), 30-41. https://doi.org/10.7790/ejap.v6i2.230
• Moralı, S., Köroğlu, H., & Çelik, A. (2004). Buca Eğitim Fakültesi matematik öğretmen adaylarının soyut matematik dersine yönelik tutumları ve rastlanan kavram yanılgıları. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 24(1), 161-175.
• Okumuş, M. T., Bakan, İ., & Kutluk, M. R. (2022). İşe tutkunluk, odaklanma yeteneğinin kariyer tatmini ve iş tatmini üzerindeki etkisi: bir alan çalışması. Ordu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 12(1), 119-138. https://doi.org/10.48146/odusobiad.1034056
• Övez, F. T. D. & Uyangör, S. M. (2016). The effect of the match between the learning and teaching styles of secondary school mathematics teachers on students' achievement. Journal of Education and Practice, 7(29), 125-132.
• Öztürk, D. (2016). Öğretmen ve aile desteği, motivasyon ve ortaokul öğrencilerinin matematik başarısı: Motivasyonun aracı rolü. (Yüksek Lisans Tezi). https://tez.yok.gov.tr/ sayfasından erişilmiştir.
• Park, S. & Oliver, J. S. (2008). Revisiting the conceptualisation of pedagogical content knowledge (PCK): PCK as a conceptual tool to understand teachers as professionals. Research in Science Education, 38, 261-284.
• Part, T. (2011). What is ‘mathematical well-being’? What are the implications for policy and practice. Proceedings of the British Society for Research into Learning Mathematics, 31 içinde (s. 121-126). BSRLM.
• Part, T. (2012). On the way to theorising mathematical wellbeing. Metronome, 2, 21-30.
• Peker, M. (2005). İlköğretim matematik öğretmenliğini kazanan öğrencilerin öğrenme stilleri ve matematik başarısı arasındaki ilişki. Eurasian Journal of Educational Research, 21, 200-210.
• Reinhard, M. A., Stahlberg, D., & Messner, M. (2009). When failing feels good—Relative prototypicality for a high-status group can counteract ego-threat after individual failure. Journal of Experimental Social Psychology, 45(4), 788-795.
• Reraki, M., Çelik, İ., & Sarıçam, H. (2015) Grit as a mediator of the relationship between motivation and academic achievement. Ozean Journal of Social Science, 8(1), 19-32.
• Sakiz, G., Pape, S. J., & Hoy, A. W. (2012). Does perceived teacher affective support matter for middle school students in mathematics classrooms? Journal of School Psychology, 50(2), 235-255.
• Sarı, T. & Çakır, G. (2016). Mutluluk korkusu ile öznel ve psikolojik iyi oluş arasındaki ilişkinin incelenmesi. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 5(25), 222-229.
• Savaş, E., Taş., S. & Duru A. (2010). Matematikte öğrenci başarısını etkileyen faktörler. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 11(1), 113-132.
• Telef, B. B. (2013). Psikolojik iyi oluş ölçeği: Türkçeye uyarlama, geçerlik ve güvenirlik çalışması. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 28(28-3), 374-384.
• Ting, Y. S. & Liou, Y. L. (2024). Math wellbeing and math value among Taiwanese upper elementary school students in mathematics learning. Proceeiıngs of the 47th Conference of the International Group for the Psychology of Mathematics Education (c. 1) içinde (s. 226). PME.
• Tonga, D. (2017). Rol model olarak sosyal bilgiler öğretmeni. Kırıkkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7(2), 17-30.
• Tuncer, M. & Yılmaz, Ö. (2016). Ortaokul öğrencilerinin matematik dersine yönelik tutum ve kaygılarına ilişkin görüşlerinin değerlendirilmesi. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 13(2), 47-63.
• Turan, F. (2022). Orta çocukluk döneminde iyi oluş ve pozitif düşünme. Ç. Gür (Ed.), Bebeklikten ergenliğe iyi oluş pozitif düşünme eğitimi içinde (s. 125-151). Anı.
• Turan, S. B. & Erdoğan, A. (2023). Matematik öğretmen adaylarının akademik başarıları ile öznel ve psikolojik iyi oluşları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Ç. Gür (Ed.)., 1. Pozitif okullar ve iyi oluş kongresi tam metin kitabı içinde (s. 621- 632). Eğiten.
• Uluğ, M., Ozden, M. S., & Eryilmaz, A. (2011). The effects of teachers’ attitudes on students’ personality and performance. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 30, 738-742. https://doi.org/10.1016/j.sbspro.2011.10.144
• Umay, A. (1996). Matematik öğretimi ve ölçülmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(12), 145-149.
• Uygun, T., Gökkurt, B., & Usta, N. (2016). Üniversite öğrencilerinin matematik problemine ilişkin algılarının metafor yoluyla analiz edilmesi. Bartın Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 5(2), 536- 556.
• Uz-Baş, A. & Öz-Soysal, F. S. (2021). Esaretin Bedeli filminin pozitif psikolojisi bakış açısından incelenmesi. PESA Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 7(1), 1-13. https://doi.org/10.25272/j.2149-8385.2021.7.1.01
• Witter, R. A., Okun, A. M., Stock, W. A., & Haring, M. J. (1984). Education and subjective well-being: A meta-analysis. Educational Evaluation and Policy Analysis, 6(2), 165–173.
• WHO. (2024, Şubat 3). Health and well-being. https://www.who.int/data/gho/data/major-themes/health-and-well-being sayfasından erişilmiştir.
• Yazıcı, H. (2009). Öğretmenlik mesleği, motivasyon kaynakları ve temel tutumlar: Kuramsal bir bakış. Kastamonu Eğitim Dergisi, 17(1), 33-46.
• Yetim-Karaca, S. & Ada, S. (2018). Öğrencilerin matematik dersine ve matematik öğretmenine yönelik algılarının metaforlar yardımıyla belirlenmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 26(3), 789-800. https://doi.org/10.24106/kefdergi.413327
• Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2021). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (12. b.). Seçkin.
• Yılmaz, M. (2009). Öğrenme ve bilgi ilişkisi. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi 29(1), 173-190.
• Yılmaz, H. & Büyükcebeci, A. (2019). Bazı pozitif psikoloji kavramları açısından helikopter ebeveyn tutumlarının sonuçları. Turkish Psychological Counseling and Guidance Journal, 9(54), 707-744.
• Yin, R. K. (2009). Case study research: Design and methods (4. b.). Sage.
• Yazıcı, D. & Altun, F. (2013). Üniversite öğrencilerinin içsel ve dışsal motivasyon kaynakları ile akademik başarıları arasındaki ilişki. The Journal of Academic Social Science Studies, 6(6), 1241-1252. http://dx.doi.org/10.9761/JASSS1559 Yenilmez, K. & Kakmacı, Ö. (2008). İlköğretim yedinci sınıf öğrencilerinin matematikteki hazır bulunuşluk düzeyi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 16(2), 529-542.
• Yorulmaz, A. & Çokçalışkan, H. (2017). Sınıf öğretmeni adaylarının matematiksel ilişkilendirmeye yönelik görüşleri. International Primary Education Research Journal, 1(1), 8-16.
• Zettle, R. D. & Raines, S. J. (2000). The relationship of trait and test anxiety with mathematics anxiety. College Student Journal, 34(2), 246-258.
• Zhang, C., Wu, J., Cheng, L., Chen, X., Ma, X., & Chen, Y. (2020) Improving the students’ creativity in chinese mathematics classrooms. Creative Education, 11, 1645-1665. https://doi.org/10.4236/ce.2020.119120.
• Zhong, J., Akçakın, V., & Seah, W. T. (2024). Chinese students’mathematical wellbeing three years on: A re-assessment in grade 6. T. Evans, O. Marmur, J. Hunter, G. Leach, & J. Jhagroo, J. (Ed.) Proceeiıngs of the 47th Conference of the International Group for the Psychology of Mathematics Education (c. 4) içinde (s. 241-248). PME.