TÜRK FOLKLORUNA BİR ÖRNEK: NİKO MARİ’NİN GÜNLÜKLERİ

Year 2019, Volume: 8 Issue: 1, 405 - 412, 15.03.2019

Gül Mükerrem Öztürk

Abstract

Bu
çalışmamızda, akademisyen Niko Mari’nin, 1904 yılında çağdaş Türkiye’nin kuzeydoğusundaki illerini ziyareti sırasında izlenimlerini 1911 yılında St. Petersburg'da Rus dilinde kaleme alan "Şavşat ve Tao-Klarjeti Seyahat Günlükleri“
adlı eserinden bahsedeceğiz. Bu kitap, bu
güne kadar bilimsel değerini kaybetmediği
için kültürel ve tarihsel bir kaynak olması açısından çok önemlidir. Materyallerden de anlaşıldığı üzere 20. yüzyılın başlarında destansı bir âşıklık geleneği olduğu günlüklerinden açıkça görülmektedir.
Niko Mari, Mosidze tarafından kaydedilmiş düzyazı metninde yer alan Türk
destansı şiirinin ve şarkının ana karakteri olan “Tehar Mirza” ve “Köroğlu” öykülerinde, düzyazı kısmı Gürcüce, şiirsel (şarkısal) kısmı
ise Türkçe olarak yazmıştır. Hem metinsel hem de biçimsel yapıları içeren, iki dilli metnin Gürcüce -Türkçe biçimini, “kültürel yayılma” ya da “folklorizm” kavramı ile tanımlayabiliriz.
Destansı hikayelerine ek olarak Niko Mari, Gürcü sözlü
örneklerinin yanında Türk düğün şiirlerine de yer vermiş ve yayınlamıştır. Ayrıca günlüklerinde
Türk müzikal ve dans folklorunun yanı sıra enstrümanlar hakkında da ilginç
bilgiler yer almaktadır.  

Keywords

Niko Mari, folklor, Köroğlu, Terha Mirza

References

• Çlaidze, L. (1978). Köroğlu Destanı’nın Gürcü varyantı (ქოროღლის ეფოსის ქართული ვერსია ) Tiflis: Metsniereba Yayıncılık.
• Çikovani M. (1960). Gürcü halk şiiri (ქართული ხალხურის პოეზია) Tiflis: Metsniereba Yayıncılık.
• Jones, S. (1979). Bağlam devrinde dogmatizm. Batı folkloru, Vol. 38, No.1, 52-55.
• Mari, N. (2012). Şavşat ve Tao Klarjeti seyahat günlükleri. Batum: Batum Şota Rustaveli Üniversitesi Yayıncılık.