Development of attitude scale towards National Education Academy

Year 2025, Volume: 7 Issue: 29, 57 - 73, 01.12.2025

Yusuf Yıldırım , Alperen Çalışkan

https://doi.org/10.52105/temelegitim.1738026

Abstract

The primary aim of this study is to develop a valid and reliable measurement tool that can be utilized to determine teacher candidates’ attitudes toward the National Education Academy. The study group consists of 800 teacher candidates enrolled at three different universities in Türkiye during the spring semester of the 2024–2025 academic year. The research process began with a comprehensive review of the relevant literature. However, due to the limited number of existing studies in the field, interviews were conducted with teacher candidates about National Education Academy, and the data obtained from these interviews were used to generate an item pool. The items developed for the scale were refined based on expert opinions. Data collected using the finalized version of the scale were then subjected to validity and reliability analyses. In this context, to ensure validity, an exploratory factor analysis was first conducted, followed by additional exploratory and confirmatory factor analyses using data collected from a different university. As a result of the analyses, a three-dimensional structure comprising 14 items emerged, consisting of the dimensions of professional belief, professional motivation, and professional anxiety. To determine the reliability of this structure, the Spearman-Brown coefficient and Cronbach’s Alpha coefficient were calculated, the test-retest procedure was conducted, and item-total correlations were examined. Accordingly, the Cronbach’s Alpha coefficient was calculated as 0.91, the chi-square statistic derived from the confirmatory factor analysis was identified as significant, and the fit indices were confirmed to meet the required standards. The results of all these statistical analyses indicated that the developed instrument has been found to be a valid and reliable tool for measuring teacher candidates’ attitudes toward the National Education Academy. This scale may also serve as a basis for conducting correlational studies aimed at identifying or explaining teacher candidates’ attitudes toward the National Education Academy through related constructs.

Keywords

National Education Academy , teacher candidate , attitude scale

Millî Eğitim Akademisine yönelik tutum ölçeğinin geliştirilmesi

Abstract

Bu araştırmada, öğretmen adaylarının Millî Eğitim Akademisine yönelik tutumlarının belirlemesinde kullanılabilecek geçerli ve güvenilir bir ölçme aracı hazırlanması amaçlanmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu, 2024-2025 eğitim öğretim yılı bahar döneminde Türkiye’de bulunan üç farklı üniversitede öğrenim gören 800 öğretmen adayı oluşturmaktadır. Araştırmaya literatür taranarak başlanmıştır. Fakat literatürde yeterli görülebilecek ölçüde araştırma olmamasından dolayı öğretmen adaylarıyla Millî Eğitim akademisi hakkında görüşmeler gerçekleştirilmiş ve elde edilen verilerle madde havuzu oluşturulmuştur. Geliştirilen bu ölçek maddeleri uzman görüşleriyle birlikte şekillendirilmiştir. Son hali verilen taslak ölçek aracılığıyla ulaşılan veriler ise geçerlik ve güvenirlik analizlerine tabi tutulmuştur. Bu bağlamda geçerliliği sağlamak için açımlayıcı faktör analizi işlemi uygulanmış sonrasında tekrardan farklı bir üniversiteden toplanan verilerle açımlayıcı ve doğrulayıcı faktör analizleri yapılmıştır. Analizler 14 maddeden oluşan üç boyutlu (meslekî inanç, meslekî motivasyon ve meslekî kaygı) yapı ortaya çıkmıştır. Bu yapının güvenirliğinin tespiti için Spearman-Brown ve Cronbach Alpha güvenirlik katsayısı belirlenmiş, test-tekrar-test işlemi yürütülmüş ve ölçeğin madde toplam korelasyonları saptanmıştır. Böylece Cronbach Alpha katsayısının 0,91 olarak belirlenmiş, DFA ile ki-kare değerinin anlamlı olduğu tespit edilmiş ve uyum indeksi değerlerinin istenilen düzeyde olduğu anlaşılmıştır. Tüm bu istatistiklerle geliştirilen ölçeğin, öğretmen adaylarının Millî Eğitim Akademisine dair tutumlarını ölçmede kullanılabilecek özellikte geçerli ve güvenilir bir araç olduğu belirlenmiştir. Bu ölçekten yararlanılarak öğretmen adaylarının Millî Eğitim Akademisine yönelik tutumlarını belirlemeye veya ilgili kavramlarla açıklamaya dair ilişkisel araştırmalar üzerine çalışılabilir.

Keywords

Millî Eğitim Akademisi , öğretmen adayı , tutum ölçeği

References

• Aslan, S., & Gürlen, E. (2019). Ortaokul öğretmenlerinin program okuryazarlık düzeyleri. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 20(1), 171-186.
• Bakioğlu, A. (1998). Lider öğretmen. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 10(10), 11-19.
• Büyüköztürk, Ş. (2002). Faktör analizi: Temel kavramlar ve ölçek geliştirmede kullanımı. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, (32), 470-483.
• Büyüköztürk, Ş. (2020). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı: İstatistik, araştırma deseni, SPSS uygulamaları ve yorum (28. Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
• Çalışkan, A., & Kılcan, B. (2023). Developing a scale of attitudes toward European Union citizenship for refugee students. HAYEF: Journal of Education, 20(2), 93-99.
• Çalışkan, H., & Yıldırım, Y. (2020). Ortaokul öğrencileri için etkin vatandaşlık değerleri ölçeğinin (EVDÖ) geliştirilmesi. Millî Eğitim, 49(228), 335-364.
• Çelikten, M., Şanal, M., & Yeni, Y. (2005). Öğretmenlik mesleği ve özellikleri. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1(19), 207-237.
• Çetin, Ş. (2006). Öğretmenlik mesleği tutum ölçeğinin geliştirilmesi (Geçerlik ve güvenirlik çalışması). Gazi Üniversitesi Endüstriyel Sanatlar Eğitim Fakültesi Dergisi, (18), 28-37.
• Çiltaş, A., & Akıllı, M. (2011). Öğretmenlerin pedagojik yeterlilikleri. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (4), 64-72.
• Çokluk, Ö., Şekercioğlu, G. ve Büyüköztürk, Ş. (2010). Sosyal bilimler için çok değişkenli istatistik SPSS ve LISREL uygulamaları (6. Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
• Demir, E., & Köse, M. (2016). Öğretmenlerin rol modelliği hakkında öğretmen görüşleri. Akademik Bakış Uluslararası Hakemli Sosyal Bilimler Dergisi, (53), 38-57.
• Doğan, A., & Baloğlu Uğurlu, N. (2017). Sosyal bilgiler öğretmenleri ile öğretmen adaylarının branşlarına yönelik meslekî tutumlarının karşılaştırılması. Atatürk Üniversitesi Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi, (35), 156-174.
• Duman, P. (2023). Sosyal Bilgiler öğretmen adaylarının mesleği tercih nedenleri ve öğretmenlik mesleğine yönelik tutumları: Ağrı ili örneği. International Journal of Progression and Development in Education, 1(1), 77-93.
• Freedman, J. L., Sears, D. O., & Carlsmith, J. M. (1993). Sosyal psikoloji (4. Baskı). (Çev. Ed: A. Dönmez). Ankara: İmge Yayınevi.
• Gültekin, M. (2020). Değişen toplumda eğitim ve öğretmen nitelikleri. Anadolu Journal of Educational Sciences International, 10(1), 654-700.
• Harden, R. M., & Crosby, J. (2000). AMEE Guide No 20: The good teacher is more than a lecturer-the twelve roles of the teacher. Medical Teacher, 22(4), 334-347.
• İnceoğlu, M. (2011). Tutum algı iletişim (6. Baskı). Ankara: Siyasal Kitapevi.
• Jeong, J. (2004). Analysis of the factors and the roles of HRD in organizational learning styles as identified by key informants at selected corporations in the Republic of Korea. (Unpublished Doctorate Thesis). Texas A&M University.
• Kandemir, K., Kaymakcı, S., & Yılmaz, A. (2023). Sosyal bilgiler dersine yönelik tutum ölçeğinin geliştirilmesi: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Educational Academic Research, (51), 19-25.
• Karataş, K. (2020). Öğretmenlik mesleğine kuramsal bir bakış. Elektronik Eğitim Bilimleri Dergisi, 9(17), 39-56. Kılcan, B., & Gülbudak, B. (2019). E-okuryazarlığa yönelik tutum ölçeğinin geliştirilmesi: Geçerlik ve güvenirlik çalışmaları. Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(1), 59-71.
• Özer, B., & Gelen, İ. (2008). Öğretmenlik mesleği genel yeterliklerine sahip olma düzeyleri hakkında öğretmen adayları ve öğretmenlerin görüşlerinin değerlendirilmesi. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5(9), 39-55.
• Salkind, N. J. (2015). İstatistikten nefret edenler için istatistik (4. Baskıdan Çeviri). (Çev. Ed: A. Çuhadaroğlu). Ankara: Pegem Akademi.
• Seçer, İ. (2017). SPSS ve LISREL ile pratik veri analizi: Analiz ve raporlaştırma (3. Baskı). Ankara: Anı Yayıncılık. Şencan, H. (2005). Sosyal ve davranışsal ölçümlerde güvenilirlik ve geçerlik. Ankara: Seçkin.
• Sünbül, A. M. (1996). Öğretmen niteliği ve öğretimdeki rolleri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 8(8), 597-608. Tavşancıl, E. (2018). Tutumların ölçülmesi ve SPSS ile veri analizi (6. Baskı). Ankara: Nobel Akademi.
• Ünsal, S. (2021). Öğretmenlik mesleğinin tanımı, önemi ve öğretmenlerin değişen rolleri üzerine nitel betimsel bir araştırma. İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 20(42), 1481-1504.
• Ünver, G. (2021). Program çalışmaları için öğretmen eğitimi. Öğretmen Eğitimi ve Öğretim, 2(2), 30-55.
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2021). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (12. Baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yıldırım, Y., & Çalışkan A. (2024a). 2024 Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programının 2005, 2015 ve 2018 programlarıyla karşılaştırılmalı analizi. Uluslararası Batı Karadeniz Sosyal ve Beşerî Bilimler Dergisi, 8(1), 108-142.
• Yıldırım, Y., & Çalışkan, A. (2024b). Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli’nin 21. yüzyıl insan profili açısından değerlendirilmesi. Elektronik Eğitim Bilimleri Dergisi,13(26), 205-220.
• Yıldırım, Y., & Çalışkan, H. (2017). The teachers’ opinions about values education and values in the 2005 with 2017 teaching programme of social studies lesson. Journal of Multidisciplinary Studies in Education, 1(1), 7-23.
• Yiğit, N., Deveci, İ., & Dadandı, N. (2022). Yeni nesil fen bilimleri sorularına yönelik algı ölçeğinin geliştirilmesi. Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 19(Özel Sayı), 108-130.