ULUSLARARASI MÜLTECİ HUKUKUNDA UNRWA VE UNHCR: FİLİSTİNLİ MÜLTECİLERİN HUKUKİ KOŞULLARINA BAKIŞ

Year 2024, Volume: 5 Issue: Filistin, 64 - 81, 31.12.2024

Tamer Küçükyağcı

https://doi.org/10.58702/teyd.1539432

Abstract

Bu çalışma, Filistin sorununun uluslararası mülteci hukuku bağlamında kapsamlı bir şekilde ele alınmasını amaçlamaktadır. Çalışmada Filistin halkının, özellikle 1948’den itibaren yerinden edilmesi ve bu süreçlerin uluslararası hukuki çerçevede nasıl değerlendirildiği çalışmanın ana temasını oluşturmaktadır. Araştırmada, Birleşmiş Milletler Yakın Doğu'daki Filistinli Mültecilere Yardım ve Bayındırlık Ajansı (UNRWA) ile Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği’nin (UNHCR) kuruluş misyonları ve işlevleri karşılaştırmalı olarak incelenmiştir. Bu bağlamda, Filistinli mültecilere koruma sağlamayı taahhüt eden UNRWA’nın faaliyetlerinin Filistin sorununun çözümünde nasıl konumlandığı ve Filistin halkının taleplerine yanıt verebilirliği değerlendirilmiştir. UNHCR’nin küresel düzeyde sunduğu korumanın Filistinli mülteciler açısından öneminin ele alındığı çalışma ile iki Birleşmiş Milletler ajansının yapısı ve faaliyetlerini analiz etmek amaçlanmıştır. Çalışmada karşılaştırmalı tarih yöntemine yer verilmiştir. Bu yöntemle, Filistin sorununun mültecilik ve vatansızlık gibi çok boyutlu krizlerle nasıl iç içe geçtiği tarihsel bağlamda değerlendirilmektedir. Veri toplama araçları olarak, mülteci hukukunun temel belgeleri, Birleşmiş Milletler kararları ve uluslararası sözleşmeler kullanılmıştır. Araştırma bulguları, Filistinli mültecilerin korunması hususunda UNRWA’nın kapasitesinin yetersiz kaldığını, bölgedeki siyasi koşulların kalıcı çözümler üretilmesini engellediğini göstermektedir. Özellikle Filistinli mültecilerin kendi topraklarına geri dönebilme haklarının uluslararası hukuka dayalı olarak güçlendirilmesi gerektiği sonucuna ulaşılmıştır. Ayrıca, UNRWA’nın mali bağımlılığı nedeniyle sürdürülebilir ve etkin bir mülteci koruma mekanizması geliştiremediği tespit edilmiştir. Bu çerçevede, Filistin sorununun mültecilik boyutunda kalıcı çözüm üretme çabalarının uluslararası toplumun katılımıyla mümkün olduğu değerlendirilmiştir.

Keywords

filistin, mülteci, birleşmiş milletler, UNRWA

Ethical Statement

Bu makalede etik kurul iznine gerek yoktur. Etik kurul kararı gerekmediğine ilişkin ıslak imzalı onam formu sistem üzerindeki makale süreci dosyalarında yer almaktadır.

UNRWA IN INTERNATIONAL REFUGEE LAW: A LOOK AT THE LEGAL CONDITIONS OF PALESTINIAN REFUGEES

Abstract

This study aims to comprehensively address the Palestinian question in the context of international refugee law. The main theme of the study is the displacement of the Palestinian people, especially since 1948, and how these processes are evaluated in the international legal framework. The study comparatively examines the founding missions and functions of the United Nations Relief and Works Agency for Palestine Refugees in the Near East (UNRWA) and the United Nations High Commissioner for Refugees (UNHCR). In this context, the activities of UNRWA, which is committed to providing protection to Palestinian refugees, have been evaluated in terms of their positioning in the resolution of the Palestinian conflict and their responsiveness to the demands of the Palestinian people. The study, in which the importance of UNHCR's global protection for Palestinian refugees is discussed, aims to analyze the structure and activities of the two United Nations agencies. The study employs the comparative history method. With this method, the historical context of how the Palestinian question is intertwined with multidimensional crises such as refugeeism and statelessness is evaluated. The main documents of refugee law, United Nations resolutions and international conventions were used as data collection tools. The research findings show that UNRWA's capacity to protect Palestinian refugees is insufficient and that the political conditions in the region prevent the creation of lasting solutions. In particular, it was concluded that the right of Palestinian refugees to return to their own land should be strengthened based on international law. Furthermore, it has been determined that UNRWA has been unable to develop a sustainable and effective refugee protection mechanism due to its financial dependency. In this framework, it is assessed that efforts to find a lasting solution to the refugee dimension of the Palestinian conflict are possible with the participation of the international community.

Keywords

palestine, refugee, united nations, UNRWA

Ethical Statement

In this article, ethics committee approval is not required. A signed consent form stating that ethics committee approval is not necessary is included in the article processing files on the system.

References

• Bocco, R. (2009). UNRWA and The Palestinian refugees. Refugee Survey Quarterly, 28(2-3), 229–252. https://doi.org/10.1093/rsq/hdq001
• Carlin, J. L. (1982). Significant refugee crises since World War II and the response of the international community. Michigan Journal of International Law, 3(1), 3-25.
• Draft Committee. (1948). The Universal Declaration of Human Rights. https://www.un.org/en/about-us/universal-declaration-of-human-rights adresinden 9 Ekim 2024 tarihinde alınmıştır.
• Human Rights Watch. (2024). Gaza: US, UK outliers in holding back UNRWA funding. https://www.hrw.org/news/2024/07/18/gaza-us-uk-outliers-holding-back-unrwa-funding adresinden 11 Eylül 2024 tarihinde alınmıştır.
• Karaman, M. L. (1991). Uluslararası ilişkiler çıkmazında Filistin sorunu. İz Yayıncılık.
• Küçükyağcı, T. (2023). Yerinde mültecilik kavramı bağlamında Türkiye’de bulunan farklı sığınmacı grupların siyasal/hukuki statülerinin incelenmesi [Yüksek lisans tezi]. Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi.
• Murphy, H. B. (1951). The resettlement of Jewish Refugees in Israel, with special reference to those known as displaced persons. Population Studies, 5(2), 53-174.
• Schwartz, A. P. (1947). International refugee organization. The American Jewish Yearbook, 5, 473-483.
• Taylor, A. R. (2001). İsrail'in doğuşu: 1897-1947 Siyonist diplomasinin analizi. Pınar Yayınları.
• United Nations Educational Scientific and Cultural Organization. (2021). Reporting on migrants and refugees: Handbook for journalism educators. https://unesdoc.unesco.org/ark:/48223/pf0000377890 adresinden 12 Eylül 2024 tarihinde alınmıştır.
• United Nations General Assembly. (1948). United Nations general assembly resolution 194. https://www.securitycouncilreport.org/atf/cf/%7B65BFCF9B-6D27-4E9C-8CD3-CF6E4FF96FF9%7D/IP%20ARES%20194.pdf adresinden 17 Temmuz 2024 tarihinde alınmıştır.
• United Nations General Assembly. (2022). Report of the special rapporteur on the sitıation of human rights in the Palestinian territories occupied since 1967. https://www.un.org/unispal/document/report-of-the-special-rapporteur-on-the-situation-of-human-rights-in-the-palestinian-territories-occupied-since-1967-report-a-hrc-49-87-advance-unedited-version/ adresinden 12 Temmuz 2024 tarihinde alınmıştır.
• United Nations High Commissioner for Refugees. (1951). Convention relating to the status of refugees. https://www.unhcr.org/media/convention-and-protocol-relating-status-refugees adresinden 21 Ağustos 2024 tarihinde alınmıştır.
• United Nations High Commissioner for Refugees. (2024). Refugee statistics. https://www.unhcr.org/refugee-statistics/ adresinden 13 Ekim 2024 tarihinde alınmıştır.
• United Nations Relief and Works Agency for Palestine Refugees in the Near East. (2023). Letter from UNRWA Commissioner-General Philippe Lazzarini to the UN General Assembly President Mr. Dennis Francis. https://www.unrwa.org/resources/un-unrwa/letter-unrwa-commissioner-general-philippe-lazzarini-un-general-assembly adresinden 2 Eylül 2024 tarihinde alınmıştır.
• United Nations Relief and Works Agency for Palestine Refugees in the Near East. (2024). Who we are. https://www.unrwa.org/who-we-are adresinden 4 Eylül 2024 tarihinde alınmıştır.
• United Nations Watch. (2024). List of countries suspending and reinstating UNRWA funding. https://unwatch.org/updated-list-of-countries-suspending-unwra-funding/ adresinden 31 Mayıs 2024 tarihinde alınmıştır.