ASKERÎ VESAYET BAĞLAMINDA TEKNOKRASİ: KURAMSAL BİR TARTIŞMA

Year 2026, Volume: 7 Issue: 1, 51 - 70

Ali İhsan Özdemir , Ayfer Genç Yılmaz

https://doi.org/10.58702/teyd.1715121

Abstract

Teknokrasinin yalnızca teknik bir yönetim biçimi olarak ele alınmasının ötesine geçmeyi amaçlayan bu çalışma, kavramın farklı kullanım biçimlerini ve dönüşen yapısını, askerî vesayet rejimleriyle kurduğu ilişki bağlamında kuramsal düzeyde tartışmaya çalışmıştır. Uzmanlık bilgisine dayalı yönetim anlayışları, demokratik temsiliyetin zayıfladığı dönemlerde devreye sokulmakta ve yönetsel karar süreçlerinde belirleyici hâle gelmektedir. Bu çerçevede teknokratlar, yalnızca teknik alanlara odaklanan uygulayıcılar olmanın ötesinde, siyasal alanın yeniden biçimlendirilmesinde etkin roller üstlenen stratejik aktörler olarak konumlandırılmaktadır. Özellikle askerî müdahaleler sonrasında yapılandırılan geçici yönetimlerde teknokratlara yönelinmesi, bu aktörlerin disiplinli, tarafsız ve öngörülebilir yapıları sayesinde kurumsal güven ortamına katkı sundukları düşüncesiyle ilişkilidir. Bunun yanı sıra, teknokratların sivil kökenli, ideolojik angajmandan uzak ve uzmanlık temelli profilleri sayesinde, askerî rejimlerin dış dünyaya daha meşru ve rasyonel bir yönetim modeli sunduğu izlenimi yaratılmakta; bu da uluslararası alanda kabul görme çabalarına katkı sağlamaktadır. Makale, teknokratların karar alma süreçlerinde askerî yapıların yönetsel stratejilerine uyum gösteren aracı figürler olarak işlev gördüğünü dikkat çekmektedir. Bu doğrultuda teknokrasi, yalnızca rasyonel yönetim araçlarının toplamı olarak değil; otoriter yapılar açısından, alanında uzman kişilerin siyasal vesayet altında yönetime getirildiği bir iktidar biçimi olarak ele alınmaktadır.

Keywords

Teknokrasi , Askerî vesayet , Sivil-asker ilişkileri , Siyasal meşruiyet

TECHNOCRACY IN THE CONTEXT OF MILITARY TUTELAGE: A THEORETICAL DISCUSSION

Abstract

Rather than considering technocracy solely as a technical form of government, this study discusses the different uses and transforming structure of the concept within the context of its relationship with military tutelage regimes. Governments based on expert knowledge are deployed during periods when democratic representation is weakened and these governments play a decisive role in administrative decision-making processes. In this framework, technocrats are positioned not merely as practitioners focused on technical areas, but as strategic actors undertaking active roles in reshaping the political sphere. The tendency to turn to technocrats, especially in interim administrations structured after military interventions, is related to the idea that these actors contribute to an environment of institutional trust due to their disciplined, impartial, and predictable natures. In addition, technocrats' civilian origin, ideological detachment and expertise-based profiles create the impression that military regimes offer a more legitimate and rational model of governance to international observers, which in turn contributes to their efforts to gain international acceptance. The article highlights that technocrats function as intermediary figures who support administrative strategies of military structures in decision-making processes. In this regard, technocracy is not considered merely as the sum of rational administrative tools, but as a form of power wihin authoritarian structures, where experts in their fields are brought into governance under political tutelage.

Keywords

Technocracy , Military tutelage , Civil-military relations , Political legitimacy

References

• Centeno, M. A. (1993). The new Leviathan: The dynamics and limits of technocracy. Theory and Society, 22(3), 307-335. https://doi.org/10.1007/bf00993531
• Centeno, M. A. ve Wolfson, L. (1997). Redefiniendo la tecnocracia. Desarrollo Económico, 37(146), 215-240. https://doi.org/10.2307/3467196
• Collier, D. (2001). Bureaucratic authoritarianism. J. Krieger (Ed.), The Oxford companion to politics of the world (2. Baskı, s. 93-95) içinde. Oxford University Press.
• Çetin, H. (Ed.). (2011). Siyaset bilimi. Orion Kitabevi.
• Dargent, E. (2011). Agents or actors? Assessing the autonomy of economic technocrats in Colombia and Peru. Comparative Politics, 43(3), 313–332. https://doi.org/10.5129/001041511795274913
• Dunleavy, P. ve O'leary, B. (1987). Theories of the state: The politics of liberal democracy. Bloomsbury Publishing. Esmark, A. (2020). The new technocracy. Bristol University Press.
• Fitzsimons, J. R. (1955). Une Réponse au Défi de l’Histoire [Review of the book Une Réponse au Défi de l’Histoire, by A. Frisch]. Blackfriars, 36(418), 601-602. https://doi.org/10.1017/s1754201400024309
• Greenwald, H. P. (1979). Scientists and technocratic ideology. Social Forces, 58(2), 630-650. https://doi.org/10.2307/2577610
• Gunnell, J. G. (1982). The technocratic image and the theory of technocracy. Technology and Culture, 23(3), 392-416. https://doi.org/10.2307/3104485
• Gürbüz, S. ve Şahin, F. (2018). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri: Felsefe-yöntem-analiz (5. Baskı). Seçkin Yayıncılık.
• Hale, W. (2014). Türkiye’de ordu ve siyaset (A. Fethi, Çev.). Alfa Yayınları. (Orijinal eser basım tarihi 1994).
• Haring, S. (2010). Herrschaft der Experten oder Herrschaft des Sachzwangs? Technokratie als politikwissenschaftliches "ProblemEnsemble". Zeitschrift für Politik, 57(3), 243-264.
• Huntington, S. P. (1957). The soldier and the state: The theory and politics of civil–military relations. Harvard University Press.
• James, H. (2021). The war of words: A glossary of globalization. Yale University Press.
• Kapani, M. (2009). Politika bilimine giriş (30. Baskı). Bilgi Yayınevi.
• Karataş, M. (2019). Türkiye’de asker–sivil ilişkileri bağlamında 12 Mart Muhtırası ve partiler üstü hükümet modeli üzerine bir değerlendirme. Anadolu ve Balkan Araştırmaları Dergisi, 2(3), 69–110. https://doi.org/10.32953/abad.550244
• Kazancı, M. (1972). Teknokrat tanımı üzerine bir deneme. Amme İdaresi Dergisi, 5(4), 14-29.
• Kenneally, I. (2009). Technocracy and populism. The New Atlantis, 24, 46-60.
• Keskin, F. (2016). Politikada yeni ruhban sınıfı: Siyasa ve ikna uzmanları olarak politik profesyoneller. İletişim Kuram ve Araştırma Dergisi, 42, 173-190.
• Khoo, B. T. (2014). Technocracy and politics in a trajectory of conflict. Southeast Asian Studies, 3(2), 415-438.
• Kurczewska, J. (1991). Technocrats and politics. The Polish Sociological Bulletin, (93), 63-74.
• Larson, M. S. (1972). Notes on technocracy: Some problems of theory, ideology and power. Berkeley Journal of Sociology, 17, 1-34.
• Li, H. (2001). Technocrats and democratic transition: The cases of China and Mexico. Journal of International and Area Studies, 8(2), 67–86.
• MacDougall, J. J. (1976). The technocratic model of modernization: The case of Indonesia’s New Order. Asian Survey, 16(12), 1166-1183. https://doi.org/10.2307/2643453
• Meiksins, P. (2000). The myth of technocracy: The social philosophy of American engineers in the 1930s. History of Political Thought, 21(3), 501-523.
• Nelson, D. (1978). Technocratic abundance [Review of the book Technocracy and the American Dream: The Technocrat Movement, 1900–1941, by W. E. Akin]. Reviews in American History, 6(1), 104-108. https://doi.org/10.2307/2701484
• Nielsen, S. C. (2012). American civil–military relations today: The continuing relevance of Samuel P. Huntington’s The soldier and the state. International Affairs, 88(2), 369-376. https://doi.org/10.1111/j.1468-2346.2012.01076.x
• Nix, D. E. (2012). American civil–military relations: Samuel P. Huntington and the political dimensions of military professionalism. Naval War College Review, 65(2), 88-104.
• Örnek, A. (1975). Siyasal açıdan teknokrasi üzerine teorik bir inceleme [Yayımlanmamış doçentlik tezi]. İstanbul Üniversitesi.
• Perinçek, D. (1967). Teknokrasi meselesine genel bir bakış. Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 22(1), 119-163.
• Remmer, K. L. (1986). The politics of economic stabilization: IMF standby programs in Latin America, 1954–1984. Comparative Politics, 19(1), 1–24. https://doi.org/10.2307/421778
• Salep, M. (2017). Türk demokrasi tarihinde olağan dışı sürece bir örnek: Birinci Nihat Erim Hükümeti’nin kuruluşu. Journal of History Studies, 9(6), 139–156. https://doi.org/10.9737/hist.2017.554
• Silva, P. (2001). Towards technocratic mass politics in Chile: The 1999–2000 elections and the “Lavín phenomenon.”. Revista Europea de Estudios Latinoamericanos y del Caribe / European Review of Latin American and Caribbean Studies, (70), 67–84.
• Şahan, S. ve Çetin, M. (2024). Teknokrasi teorisi bağlamında politikada uzmanlaşma ve demokrasi. Social Sciences Studies Journal (SSS Journal), 5(40), 4037-4048. https://doi.org/10.26449/sssj.1650