Gökada Merkezi'ndeki Nükleer Gaz Disk ve Genç Yıldız Disklerinin Modellenmesi

Year 2020, Volume: 1 Issue: 1, 251 - 253, 11.12.2020

Başak Ekinci Ayşe Ulubay

Abstract

Gökada merkezimiz, kütlesi yaklaşık $4\times 10^{6} M_{\odot}$ olan süper kütleli bir kara delik barındırmaktadır. Bu kara delik etrafında yaşları birkaç milyon yıl mertebesinde olan genç yıldız grupları ve bunları çevreleyen, çoğunlukla moleküler yapıda olan eğrilikli yapıya sahip Nükleer Gaz Disk (NGD) bulunmaktadır. Genç yıldızların hemen hemen yarısı gökyüzü düzleminde saat yönünde dönen eğrilikli bir disk oluşturmaktadır. Bu çalışmada yıldız disk ve NGD'nin ortak zaman evrimleri sayısal simülasyonlar yardımı ile, NGD'nin radyal genişliği ihmal edilmeden incelenerek, bu sistemlerin uzun zaman ölçeklerindeki yörünge davranışları, ve kararlılıkları araştırılmıştır. Gerçekleştirilen simülasyonlar ile NGD için literatürde karşımıza çıkan radyal genişlik değerlerinden hangilerinin diskin bugün gözlemlenen yapısı ile tutarlı olduğu incelenerek, yüzey yoğunluğu profilinin yarıçap boyunca sabit alındığı simülasyonların gözlemler ile tutarlı olmadığı sonucuna varılmıştır. NGD'nin, genç yıldız diskinin evrimi üzerindeki etkisinin hangi parametre değerlerinde baskın olduğunu belirleyerek önerdiğimiz yoğunluk, yarıçap gibi parametre değerleri, Gökada Merkezi’nde yer alan bu disk yapılarının oluşum mekanizmalarının incelendiği çalışmalarda kullanılabilecektir.

Keywords

methods: numerical, Milky Way, disks

References

• Arnaboldi M., Sparke L.~S., 1994, Astronomical Journal, 107, 958
• Bartko H., et~al., 2009, The Astrophysical Journal, 697, 1741
• Genzel R., Crawford M.~K., Townes C.~H., Watson D.~M., 1985, ApJ, 297, 766
• Jackson J.~M., Geis N., Genzel R., Harris A.~I., Madden S., Poglitsch A., Stacey G.~J., Townes C.~H., 1993, ApJ, 402, 173
• Levin Y., Beloborodov A.~M., 2003, ApJL, 590, L33
• Paumard T., et~al., 2006, The Astrophysical Journal, 643, 1011
• Subr L., Schovancova J., Kroupa P., 2008, preprint (\mn@eprint arXiv 0812.1567)
• Ulubay-Siddiki A., Bartko H., Gerhard O., 2013, MNRAS, 428, 1986
• Wright M.~C.~H., Coil A.~L., McGary R.~S., Ho P.~T.~P., Harris A.~I., 2001, ApJ, 551, 254