Modernist Milliyetçilik Yaklaşımıyla Fars Milliyetçiliği: I. Pehlevi Dönemi (1925-1941)

Yıl 2022, Cilt: 9 Sayı: 2, 57 - 88, 06.01.2023

Şeyma Altunkaya

https://doi.org/10.26513/tocd.1087526

Öz

1945-1990 arası milliyetçilik çalışmaları içerisinde değerlendirilen modernist milliyetçilik, sömürge sonrası bağımsızlığını ilan eden devletlerde modernleşmenin etkisiyle ortaya çıkmakta ve milletlerin ‘verili’ olmadığını vurgulamaktadır. Milleti inşa edilmiş bir sosyal olgu olarak ele alan modernist milliyetçiler, millet kurma sürecini geleneksel toplumdan modern topluma geçişte bir ara dönem olarak ele alıp, milliyetçiliği işlevselleştirmektedir. Buradan hareketle çalışmada modern, seküler, Batı yanlısı milliyetçiliğe dayanan birinci dalga Fars milliyetçiliği, modernist milliyetçilik kapsamında ele alınmakta ve I.Pehlevi (1925-1941) dönemi değerlendirilerek analiz edilmeye çalışılmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Modernist Milliyetçilik, Millet Kurma, İran, Fars Milliyetçiliği, I.Pehlevi Dönemi

Kaynakça

• Abrahamian, Ervand. A History of Modern Iran, Cambridge: Cambridge University Press, 2008.
• Aghaie, Kamran Scot ve Marashi, Afshin (Ed.), Rethinking Iranian Nationalism and Modernity, Texas: University of Texas Press, 2014.
• Anderson, Benedict. Hayali Cemaatler, Çev. İskender Savaşır, İstanbul: Metin, 2015.
• Asthiani, Ali. “Cultural Formation in a Theocratic State: The Institutionalisation of Shiism in Safavid Iran”, Social Compass 36, Sayı.4, :481-492.
• Barnerd, Frederick M. “Patriotism and Citizenship in Rousseau: A Dual Theory of Public Willing?”, The Review of Politics 46, Sayı.2 (1984): 244-265.
• Breuilly, John. Nationalism and the State, Manchester: Manchester University Press, 1993.
• Breuilly, John. “Aprproaches to Nationalism”, içinde Mapping the Nations, Gobal Balakrishan, London:Verso, 1996, epub.
• Berghe, Pierre L. Van den. The Ethnic Phenomenon, Westport, Connecticut, London: Praeger, 1987.
• Demircan, Birol. Ulus İnşa Sürecinde Kullanılan İletişim Stratejileri, International Journal of Social Sciences and Education Research 3, Sayı. 4 (2017): 1333-1351.
• Eller, Jack D. ve Coughan, Reed M. “The Poverty of Primordialism: The Demystification of Ethnic Attachment”, Ethnic and Racial Studies 16, ss.183-201.
• Fathi, Asghar. “Ahmad Kasravi and Seyyed Jamal Waez on Constitutionalism in Iran”, Middle Eastern Studies 29, Sayı. 4 (1993): 702-713.
• Fathi, Asghar. “Kasravi’s View on Writers and Journalists: A Study in the Sociology of Modernization”, Iranian Studies 19, Sayı.2 (1986): 167-182.
• Geertz, Clifford. “Primordial and Civic Ties”, içinde Nationalism (47-55), ed. John Hutchinson and Antony D. Smith, Oxford&New York: Oxford University Press, 1994.
• Geertz, Cliffor. The Interpretation of Cultures, New York: Basic Books, 1973.
• Gellner, Ernest. Nations and Nationalism, Cornell Univerity Press, 1983.
• Gökdağ, Bilgehan A. ve Heyet, M. Rıza. “İran Türklerinde Kimlik Meselesi”, Bilig, Sayı.30 (Yaz 2004): 51-84.
• Hafeziniya, Muhammed R. İran Jeopolitiği ve Siyasi Coğrafyası, Ankara: İraniyat, 2017.
• Hutchinson, John and Smith, Antony D. (Ed.), Nationalism, Oxford&New York: Oxford University Press, 1994.
• Hippler, Jochen. Nation-Building: A Key Concept for Peaceful Conflict Transformation? London: Pluto Press, 2004.
• Hobsbawn, Eric. “The Nation as Invented Tradition”, içinde Nationalism (76-83), Ed. John Hutchinson and Antony D. Smith, Oxford&New York: Oxford University Press, 1994.
• Hourani, Albert. “Tribes and States in Islamic History”, içinde Tribes and State Formation in the Middle East (303-311), Ed. Joseph Kostiner ve Philip Shukry Khoury, Berkeley: University of California Press, 1991.
• James, Paul W. Nation Formation: Towards a Theory of Abstract Community, London: Sage, 1996.
• Keskin, Arif. “İran’da Fars Milliyetçiliğinin Üç Dalgası: İranlılığa Giden Yol”, Günaz, 22.03.2009, https://www.gunaz.tv/az/meqaleler/iran-da-fars-milliyetciliginin-uc-dalgasi-iranliliga-giden-yol-arif-keskin-m11206
• Kedourie, Elie. “Nationalism and Self-determination” içinde Nationalism (47-55), Ed. John Hutchinson and Antony D. Smith, Oxford&New York: Oxford University Press, 1994.
• Kinzer, Stephen. All the Shah’s Men: An American Coup and the Roots of Middle East Terror, New Jersey: John Wiley&Sons, Inc., 2003.
• Kohn, Hans. “Romanticism and the Rise of German Nationalism”, The Review of Politics 12, Sayı.4 (1950): 443-472.
• Lieven, Anatol. “Qu'est-ce qu'une nation?: Scholarly Debate and the Realities of Eastern Europe”, National Interest (1 Eylül 1997), https://nationalinterest.org/article/quest-ce-quune-nation-scholarly-debate-and-the-realities-of-eastern-europe-940
• Moazami, Behrooz. İran’da Devlet, Din ve Devrim: 1796’dan Bugüne, İstanbul: İletişim, 2021.
• Özkırımlı, Umut. Milliyetçilik Kuramları:Eleştirel Bir Bakış, Ankara: Doğubatı, 2019.
• Smith, Anthony D. Nationalism and Modernism, London and New York: Routledge, 1998.
• Smith, Anthony D. Nations and Nationalism in a Global Era, Polity Press, 1995, epub.
• Sarıkaya, Yalçın. Tarihi ve Jeopolitik Boyutlarıyla İran’da Milliyetçilik, İstanbul: Ötüken, 2008.
• Tavakoli-Targhi, Mohammad. “Going Public: Patriotic and Matriotic Homeland in Iranian Nationalist Discourses”, Strategies 13, Sayı.2 (2000): 175-200.
• Yousefzadeh, Pejman. “The Future of Iranian Nationalism”, 7.3.2003, https://www.tapatalk.com/groups/worldarmedforcesforum/iranians-please-read-the-future-of-iranian-nationa-t122721.html