Bilişsel Davranışcı Terapi Kullanılarak Yapılan Araştırma Makalelerinin İçerik Analizi 1997-2018

Year 2019, Volume: 9 Issue: 54, 745 - 793, 23.09.2019

Ayşe Bengisoy , Melih Burak Özdemir , Fatma Erkıvanç Sacide Şahin , Tubanur Çelik İskifoğlu

Abstract

Araştırma Bilişsel Davranışçı Terapi kullanılarak 1997-2018 yıllarında yapılmış makaleleri inceleyen içerik analizi çalışmasıdır. Çalışma Türkiye’de çocuk, ergen, yetişkin, yaşlı bireylere yönelik BDT müdahalelerini araştıran makalelerin incelenmesinden oluşmaktadır. BDT’nin çalışılan alanlarının neler olduğu, makalenin türü, konusu, hangi yıllarda çalışıldığı, kaç yazarlı olduğu, kullanılan istatistiksel yöntemlerin neler olduğu, örneklemi, demografik özellikler, çalışılan bölge gibi kriterlerden oluşmaktadır. Çalışmalara ulaşmak için Ulakbilim, Google Akademik, Dergipark gibi tarama sayfalarından yararlanılmaktadır. Kriterlere uygun olmayan makalelerin elenmesi sonucunda çalışmaya 64 makale alınmıştır. Çalışmaya dahil etme kriterleri; BDT yöntem tekniklerinin kullanılmış olması, ücretsiz makaleye ulaşabilme, makalenin son 20 yılda yayınlanmış olmasıdır. Çalışma sonucunda 1997 yılından itibaren; panik bozukluk, şizofreni tedavisi, depresyon, öfke yönetimi, anksiyete, OKB, cinsel terapi, yeme bozuklukları, akılcı olmayan inançlar, TSSB, fobiler gibi alanlarda bireysel veya grup danışmanlığı alt yapısı kullanılarak, çocukluktan yaşlılık dönemini kapsayan bir araştırma süreci gerçekleşmiştir. Bulgular incelendiğinde araştırma kapsamında kullanılan BDT yöntem-tekniklerinin bireyler üzerinde etkili olduğu sonuçlarına varılmıştır.

Keywords

Bilişsel-davranışcı yaklaşım, içerik analizi

References

• Akar, H. (1992). Beck’in Depresyon Modeli ve Bilişsel Terapisi. Düşünen Adam: Psikiyatri ve Nörolojik Bilimler Dergisi, 5(1-3):37-40
• Bozanoğlu, İ. (2005). Bilişsel Davranışçı Yaklaşıma Dayalı Grup Rehberliğinin Güdülenme, Benlik Saygısı, Başarı ve Sınav Kaygısı Düzeylerine Etkisi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 38(1), 17-42.
• Corey, G. (2008). Psikolojik Danışma Kuram ve Uygulamaları. Tarık Ergene (çev.). Ankara: Mentis Yayıncılık. (Orjinal eser 2005 yılında basılmıştır).
• Çelebi, Y. G. ve Odacı, H. (2018). Bağlanma Stilleri, İlişkilere İlişkin Bilişsel Çarpıtmalar, Kişilerarası İlişki Tarzlar ve Kişilik Özelliklerinin Evlilik Uyumunu Yordamadaki Rolünün İncelenmesi. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, 18(40).
• DiGiuseppe, R. ve Bernard, M. E. (1990). The application of rational-emotive theory and therapy to school-aged children. School Psychology Review, 19(3), 268-286.
• Esposito, M. A. (2009). REBT with children and adolescents: A meta-analytic review of efficacy studies. ProQuest veritabanından erişildi.
• Elmacı, F. (2008). Bilişsel Davranışçı Yaklaşıma Dayalı Grupla Psikolojik Danışmanın Ergenlerin Korkuları Üzerindeki Etkisi. Doktora tezi, Ankara Üniversitesi, Ankara.
• Gossette, R. L. ve O'Brien, R. M. (1993). Efficacy of rational emotive therapy (RET) with children: A critical re-appraisal. Journal of Behavior Therapy and Experimental Psychiatry, 24(1), 15-25.
• Gökmenoğlu, T., Eret, E. ve Kiraz, E. (2010). Krizler, Reformlar ve Bilimsel İlerlemeler: Son İki Yüzyılda Davranışçılık. İlköğretim Online, 9(1).
• Görmez, V. (2016). Bilişsel Davranışçı Terapide Temel Kavramlar: Bir Teknisyen Olarak Terapistin Malzeme Çantasına Genel Bakış. Çocuk ve Gençlik Ruh Sağlığı Dergisi, 23(2).
• Harmancı, Z. (2003). Bilişsel Davranışçı Yaklaşımla Bütünleştirilmiş Psikodramanın Temel İnançlar Üzerine Etkisi. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 2(19).
• Hajzler, D. J. ve Bernard, M. E. (1991). A review of rational-emotive education outcome studies. School Psychology Quarterly, 6(1), 27-49.
• Karakaya, E., ve Öztop, D. B. (2013). Cognitive Behavioral Therapy in Children and Adolescents with Anxiety Disorder. Journal of Cognitive-Behavioral Psychotherapy and Research, 2(1), 10-24.
• Küçükkaragöz, H. ve Baysal, A. (1993). Psikolojik Danışma Bilişsel Yaklaşımlar. Eğitim Bilimleri Dergisi.
• Özcan, Ö. ve Çelik, G. G. (2017). Bilişsel Davranışçı Terapi. Türkiye Klinikleri, 3(2).
• Savaşır, I. ve Batur, S. (2003). Bilişsel-davranışçı görüşme ve değerlendirme süreçleri. I. Savaşır, G. Soygüt ve E. Kabakçı, (Ed.), Bilişsel davranışçı terapiler içinde (s. 17). Ankara: Psikologlar Derneği Yayınları.
• Süler, M. (2017). Çocuk ve Ergenlerde Bişisel Davranışçı Terapi Uygulamaları: Bir Gözden Geçirme. Çocuk ve Medeniyet Dergisi.
• Şar, H.A.,Barut, Y. ve Koç, M. (2007). Bilişsel Davranışçı Yaklaşıma Dayalı Grupla Psikolojik Danışmanın Son Çocukluk Çağı (7-11 yaş) Depresyonuyla Baş etmeye Etkisi. SAÜ Eğitim Fakültesi Dergisi.
• Şirin, T. (2013). Bilişsel Davranışçı Psikoterapi Yaklaşımıyla Bütünleştirilmiş Dini Danışmanlık Modeli.Doktora tezi, Sakarya Üniversitesi, Sakarya.
• Trip, S., Vernon, A. ve McMahon, J. (2007). Effectiveness of rational-emotive education: A quantitative meta-analytical study. Journal of Cognitive & Behavioral Psychotherapies, 7(1), 81- 93.
• Türk, F. ve Hamamcı, Z. (2016). Bilişsel-davranışçı yaklaşıma dayalı olarak uygulanan öfke kontrolü programlarının etkililiğinin değerlendirilmesi: Bir meta-analiz çalışması. The Journal of International Social Research, 9(43), 1522-1531.
• Türk, F., Buğa, A.,Çekiç, A. ve Hamamcı, Z. (2017). Bilişsel Davranışçı Yaklaşıma Dayalı Grup Müdahalelerinin Çocuk ve Ergenlerin İşlevsel Olmayan Düşünceleri Üzerindeki Etkisi: Meta Analiz Çalışması. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 8(49), 45-61.
• Türkçapar, M. H. (2007). Bilişsel terapi: Temel ilkeler ve uygulamalar içinde. Ankara: HYB Basım Yayın.
• Türkçapar, M. H., Sungur, M. Z. ve Akdemir, A. (1995). Çocuk ve ergenlerde bilişsel terapiler. Çocuk ve Gençlik Ruh Sağlığı Dergisi, 2(2), 93-100.
• Türkçapar, M.H. ve Sargın, E.A. (2012). Bilişsel Davranışçı Psikoterapiler: Tarihçe ve Gelişim. Bilişsel Davranışçı Psikoterapi ve Araştırmalar Dergisi.