8.SINIF MATEMATİK DERS KİTAPLARININ VE LGS MATEMATİK SORULARININ PISA TEMSİL YETERLİĞİ AÇISINDAN İNCELENMESİ

Yıl 2022, Cilt: 12 Sayı: 1, 475 - 489, 26.01.2022

Hayrunnisa Ayyıldız , Meral Cansiz Aktas

https://doi.org/10.24315/tred.910569

Cited By: 6

Öz

Bu çalışmada 2019-2020 Eğitim Öğretim Yılı Milli Eğitim Bakanlığı onaylı 8.sınıf matematik ders kitaplarında bulunan sorular ve etkinlikler ile 2018-2020 yılları arası yapılmış olan LGS (Liselere Geçiş Sistemi) sınavındaki matematik sorularının PISA (Programme for International Student Assessment) temsil yeterliği düzeyleri bakımından incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırmada doküman incelemesi yöntemi kullanılmıştır. Bu doğrultuda iki farklı 8.sınıf matematik ders kitabındaki soru ve etkinlikler ile 2018-2020 yılları arasında yapılmış olan LGS sınavlarının matematik soruları PISA yeterliliklerinden biri olan temsil yeterliği bazında Turner, Blum ve Niss’in (2015) ortaya koyduğu düzeyler çerçevesince değerlendirilmiştir. Ders kitaplarındaki soru ve etkinlikler ile LGS matematik sorularının her biri temsil yeterliği düzeylerine göre gruplandırılmıştır. Verilerin analizi sonucunda elde edilen bulguların temsil yeterliği düzeylerindeki dağılım yüzdeleri verilmiştir. Elde edilen bulgular değerlendirildiğinde, incelenen ders kitaplarındaki soru ve etkinliklerin temsil yeterliği açısından Düzey 0’da yoğunlaştığı ve en üst düzey olan Düzey 3’teki soru ve etkinliklerin oranlarının oldukça az olduğu görülmüştür. 2018-2020 yılları arasında yapılmış olan LGS matematik sınav sorularına bakıldığında Düzey 1 ve Düzey 2’deki soruların yoğunlukta olduğu ve Düzey 3’teki soru oranının azlığı dikkat çekmiştir. Elde edilen sonuçlar doğrultusunda ders kitapları, LGS sınavları ve matematiksel yeterlikler açısından yapılacak doküman çalışmaları için önerilerde bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

PISA, Temsil yeterliği, 8.sınıf matematik ders kitapları, Döküman incelemesi, LGS

Kaynakça

• Akıllı, R. ve Böge, H. (2019). Ortaokul ve imam hatip ortaokulu 8.sınıf matematik ders kitabı. Ankara: MEB Yayınları.
• Alatlı, B. K. ve Bökeoğlu, Ö. Ç. (2018). Uluslararası öğrenci değerlendirme programı (PISA-2012) okuryazarlık testlerinin ölçme değişmezliğinin incelenmesi. Elementary Education Online, 17(2), 1096-1115.
• Aydoğdu İskenderoğlu, T. ve Baki, A. (2011). İlköğretim 8. sınıf matematik ders kitabındaki soruların PISA matematik yeterlik düzeylerine göre sınıflandırılması. Eğitim ve Bilim, 36(161), 287-301.
• Aydoğdu İskenderoğlu, T., Erkan, İ. ve Serbest, A. (2013). 2008-2013 yılları arasındaki SBS matematik sorularının PISA matematik yeterlik düzeylerine göre sınıflandırılması. Türk Bilgisayar ve Matematik Eğitimi Dergisi, 4(2).
• Ball, D. L. & Cohen, D. K. (1996). Reform by the book: What is—or might be— the role of curriculum materials in teacher learning and instructional reform? .Educational Researcher, 25(9), 6–8, 14.
• Barcelos Amaral, R. & Hollebrands, K. (2017). An analysis of context-based similarity tasks in textbooks from Brazil and the United States. International Journal of Mathematical Education in Science and Technology, 48(8), 1166-1184.
• Bergwall, A. (2019). Proof-related reasoning in upper secondary school: characteristics of Swedish and Finnish textbooks. International Journal of Mathematical Education in Science and Technology, 1-21.
• Cansız Aktaş, M. (2019), Nitel veri toplama teknikleri, H. Özmen ve O. Karamustafaoğlu (Ed.). Eğitimde Araştırma Yöntemleri içinde (s. 114-135). Ankara: Pegem Akademi.
• Cohen, D. K., Raudenbush, S. W. & Ball, D. L. (2003). Resources, instruction and research. Educational evaluation and Policy Analysis, 25(2), 119-142.
• Çetin, Ö., Aksakal, U., Ertürk, Ü., Şay, G. ve Tığlı, İ. (2019). Ortaokul ve imam hatip ortaokulu 8.sınıf matematik ders kitabı. Ankara: MEB yayınları.
• Deniz, Ö. (2019), Temsil yeterliği, T. Kabael (Ed.), Matematik okuryazarlığı ve PISA içinde (s. 143-187). Ankara: Anı Yayınevi.
• Fennell, F. & Rowan, T. (2001). Representation: An important process for teaching and learning mathematics. Teaching Children Mathematics, 7(5), 288-292.
• Glasnovic Gracin, D. (2018). Requirements in mathematics textbooks: a five-dimensional analysis of textbook exercises and examples. International Journal Of Mathematical Education İn Science And Technology, 49(7), 1003-1024.
• Greeno, J. G., & Hall, R. P. (1997). Practicing representation: Learning with and about representational forms. Phi Delta Kappan, 78(5), 361-367.
• Haggarty, L. & Pepin, B. (2002). An investigation of mathematics textbooks and their use in English, French and German classrooms: Who gets an opportunity to learn what. British Educational Research Journal, 28(4), 567-590.
• Herbst, P. (2008). The teacher and the task. O.Figueras, J.L. Cortina, S. Alatorre, T. Rojano & A. Sepúlveda (Ed.), Proceedings of the 32nd conference of the ınternational group for the psychology of mathematics education içinde (Cilt 1, 125-131.ss). (Erişim Tarihi:12/01/2021) http://citeseerx .ist.psu .edu/ view doc/download?doi=10.1.1.688.8217&rep=rep1&type=pdf#page=214 adresinden alınmıştır.
• Huinker, D. (2015). Representational Competence: A renewed focus for classroom practice in mathematics. Wisconsin Teacher of Mathematics, 67(2), 4-8.
• İncikabi, S. (2017). Çoklu temsiller ve matematik ögretimi: Ders kitapları üzerine bir inceleme. Cumhuriyet International Journal of Education, 6(1), 66.
• Karataş, Z. (2019). 11. ve 12. sınıf temel düzey ders kitaplarındaki örnek ve soruların PISA matematik yeterlik düzeylerine göre incelenmesi. (Yüksek Lisans Tezi). YÖK Tez Merkezi veri tabanından alınmıştır (546994).
• Kilpatrick, J., Swafford, J. & Findell, B. (2001). Adding it up: Helping children learn mathematics. Washington, DC: National Academy Press. (Erişim Tarihi:20/01/2021). https ://w ww.ru.ac.za/media /rhode sun ive rsity/ content/sanc/ do cu me nts/Kilpatrick,_Swafford,_Findell_-_2001_-_Adding_ It_Up_ Helping_ Children_ Learn_ M a the ma tics.pdf adresinden alınmıştır.
• Leikin, R. & Levav-Waynberg, A. (2007). Exploring mathematics teacher knowledge to explain the gap between theory-based recommendations and school practice in the use of connecting tasks. Educational Studies in Mathematics, 66(3), 349-371.
• Lubinski, C. A., & Otto, A. D. (2002). Meaningful mathematical representations and early algebraic reasoning. Teaching Children Mathematics, 9(2), 76-80.
• Newton, D. P. & Newton, L. D. (2007). Could elementary mathematics textbooks help give attention to reasons in the classroom. Educational Studies in Mathematics, 64(1), 69-84.
• Niss, M. (1993). Assessment in mathematics education and its effects: An ıntroduction. Investigations into assessment in mathematics education içinde (s. 1-30). Dordrecht: Springer.
• Niss, M. (2015). Mathematical competencies and PISA, K. Stacey & R. Turner (Ed.), Assessing mathematical literacy içinde (s. 35-55). Springer, Cham.
• OECD (2019). PISA 2018 Assessment and analytical framework, Paris: OECD Publishing. (Erişim Tarihi: 18/01/2021). https://doi.org /10.1787/b25efab8-en adresinden alınmıştır.
• Özgen, K. ve Bindak, R. (2011). Lise öğrencilerinin matematik okuryazarlığına yönelik özyeterlik inançlarının belirlenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 11(2), 1073-1089.
• Öztürk, N. ve Masal, E. (2020). Sınavla öğrenci alacak ortaöğretim kurumlarına ilişkin merkezi sınav matematik sorularının pısa matematik okuryazarlığı yeterlilik düzeyleri açısından sınıflandırılması. Journal of Multidisciplinary Studies in Education, 4(1), 17-33.
• Petersson, J., Sayers, J., Rosenqvist, E. & Andrews, P. (2020). Two novel approaches to the content analysis of school mathematics textbooks. International Journal of Research & Method in Education, 44(2), 208–222.
• Rymarz, R. & Engebretson, K. (2005), Putting textbooks to work, British Journal of Religious Education 27, 53–63.
• Schleicher, A. (2019). PISA 2018 Insight and interpretations. (Erişim Tarihi: 10/01/2021). http://www.oecd. org/pisa/PISA %202018% 20 In si ghts%20and%20Interpretations%20FINAL%20PDF.pdf adresinden alınmıştır.
• Schneider, E. (1995). Testing the rule of three: a formative evaluation of the harvard based calculus consortium curriculum. (Doktora Tezi). ProQuest Dissertations Publishing veri tabanından alınmıştır (9534951).
• Smith, M. S. & Stein, M. K. (1998). Selecting and creating mathematical tasks: From research to practise. Mathematics Teaching in The Middle School, 3(5), 344–350.
• Son, J. W. & Diletti, J. (2017). What can we learn from textbook analysis?. Son, J. W., Watanabe, T., & Lo, J. J. (Ed.)., What matters? Research trends in international comparative studies in mathematics education içinde (s. 3-32.). Springer.
• Son, J. W. & Senk, S. L. (2010). How reform curricula in the USA and Korea present multiplication and division of fractions. Educational Studies in Mathematics, 74(2), 117-142.
• Suna, E.,Tanberkan H., Taş U.E., Eroğlu, E. ve Altun Ü.(2019). T.C. Milli Eğitim Bakanlığı eğitim analiz ve değerlendirme raporları serisi PISA 2018 Türkiye ön raporu. (Erişim Tarihi: 12/01/2021). http:// www.meb. gov.tr/meb_iys_d osyalar/2019_12/03105347_PISA_2018_Turkiye_On_Raporu.pdf adresinden alınmıştır.
• Şaban, İ.H. (2019). Matematik ders kitapları cebir öğrenme alanındaki soruların PISA matematik yeterlik düzeylerine göre incelenmesi. (Yüksek Lisans Tezi). YÖK Tez Merkezi veri tabanından alınmıştır (583856).
• T.C. Milli Eğitim Bakanlığı Ölçme, Değerlendirme ve Sınav Hizmetleri Genel Müdürlüğü sınavla öğrenci alacak ortaöğretim kurumlarına ilişkin merkezi sınav sayısal bölüm 2019. (2019). (Erişim Tarihi: 22/10/2020). http://www.meb.gov.tr/ meb_iys_ dosyalar/ 2019_06/02130019_ 2019_SAYISAL_ BO L UM.pdf adresinden alınmıştır.
• T.C. Milli Eğitim Bakanlığı Ölçme, Değerlendirme ve Sınav Hizmetleri Genel Müdürlüğü sınavla öğrenci alacak ortaöğretim kurumlarına ilişkin merkezi sınav sayısal bölüm 2020. (2020). (Erişim Tarihi: 22/10/2020). https:// cdn.eba.gov.tr/ icerik/2020/06/2020_sayisal_bolum_a.pdf adresinden alınmıştır.
• T.C. Milli Eğitim Bakanlığı Ölçme, Değerlendirme ve Sınav Hizmetleri Genel Müdürlüğü sınavla öğrenci alacak ortaöğretim kurumlarına ilişkin merkezi sınav sayısal bölüm 2018. (2018). (Erişim Tarihi: 22/10/2020). https://odsgm.meb.gov.tr /meb_ iys_dosyalar/2018_06 /03153730_SAYISAL_ BYLYM _A_kitapYY.pdf adresinden alınmıştır.
• Turner, R., Blum, W. & Niss, M. (2015). Using competencies to explain mathematical item demand: A work in progress. Assessing mathematical literacy içinde (s. 85-115). Springer, Cham.
• Turner, R., Dossey, J., Blum, W. & Niss, M. (2013). Using mathematical competencies to predict item difficulty in PISA: A MEG study. Research on PISA içinde (s. 23-37). Springer, Dordrecht.
• Turner, Ross; Adams, Ray J. (2012, Nisan). Some drivers of test item difficulty in mathematics: An analysis of the competency rubric. Annual Meeting of the American Educational Research Association (AERA), Vancouver.
• Vicente, S., Sánchez, R. & Verschaffel, L. (2019). Word problem solving approaches in mathematics textbooks: A comparison between Singapore and Spain. European Journal of Psychology of Education, 35(3), 567-587.
• Watson, A., Ohtani, M., Ainley, J., Frant, J .B., Doorman, M., Kieran, C., Leung, A., Margolinas, C.,Sullivan, P., Thompson, D. & Yang, Y. (2013). Task design in mathematics education. C. Margolinas (Ed.). Proceedings of ICMI study 22 içinde (Cilt 1, ss. 9-16). UK: Oxford University.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2016). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri (11.Baskı). Ankara: Seçkin yayıncılık.