ÖĞRETMEN ADAYLARININ OKUL DIŞI ÖĞRENME ETKİNLİKLERİNE YÖNELİK DAVRANIŞLARINA DİSİPLİNLERARASI YAKLAŞIMLA DESTEKLENMİŞ ALAN GEZİSİNİN ETKİSİ

Yıl 2022, Cilt: 12 Sayı: 1, 522 - 541, 26.01.2022

Hasan Özyıldırım , Hüsniye Durmaz

https://doi.org/10.24315/tred.986827

Cited By: 4

Öz

Okul dışı öğrenme öğrenenlerin okulu, dersleri ve gerçek yaşamı birbiri ile ilişkilendirebilmelerine yardımcı olur ve öğrenenlerin tutum, değer ve inançları üzerinde olumlu etkilere sahiptir. Bu nedenle de okul dışı öğrenme ortamlarına ilişkin deneyim fırsatına sahip olan öğretmen adaylarının okul dışı öğrenme etkinlikleri düzenlemelerine yönelik davranışlarının incelenmesi öğretmen adaylarının eğitimi açısından önemlidir. Bu çalışmada öncelikle öğretmen adaylarının okul dışı öğrenme ortamlarından yararlanmaya yönelik farkındalıklarını arttırmak hedeflenmiştir. Bu hedef doğrultusunda, disiplinler arası yaklaşımla desteklenmiş okul dışı öğrenme ortamı olarak Batı Anadolu’yu kapsayan bir alan gezisi gerçekleştirilmiştir. Çalışmanın amacı disiplinlerarası yaklaşımla desteklenmiş alan gezisinin öğretmen adaylarının okul dışı öğrenme etkinliklerine yönelik davranışlarına etkisini planlanmış davranış teorisi çerçevesinde incelemektir. Çalışmada nitel araştırma yöntemlerinden olgubilim (fenomenoloji) desenine göre tasarlanmıştır. Çalışmanın katılımcıları fen bilimleri ve sosyal bilgiler öğretmen adaylarından olan toplam 40 kişiden oluşmaktadır. Veriler açık uçlu sorulardan oluşturularak yapılandırılmış görüşme formunun yazılı olarak ön ve sontest şeklinde uygulanması ile elde edilmiş ve içerik analizi ile çözümlenmiştir. Elde edilen veriler nicelleştirilerek betimsel olarak analiz edilmiştir. Araştırma sonucunda, katılımcıların disiplinlerarası yaklaşımla desteklenmiş olan arazi çalışmasının öğretmen adaylarının okul dışı
öğrenme etkinlikleri gerçekleştirme davranışlarına olumlu yönde etkiler yaptığı tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Alan gezisi, Okul dışı öğrenme, öğretmen adayı, Disiplinlerarası yaklaşım, Planlanmış davranış teorisi

Kaynakça

• Ajzen, I. (1991). The theory of planned behavior. Organizational behavior and human decision processes, 50(2), 179-211.
• Ajzen, I. (2012). Martin Fishbein’s legacy: The reasoned action approach. The Annals of the American Academy of Political and Social Science, 640(1), 11-27.
• Aslan, A. ve Demircioğlu, G. (2018). Türkiye’de Okul Dışı Ortamları İle İlgili Yapılmış Lisansüstü Tezlerin İncelenmesi. Karadeniz Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyal Bilimler Dergisi, 8, 379-402.
• Ay, Y., Anagün, Ş. S. ve Demir, Z. M. (2015). Sınıf Öğretmeni Adaylarının Fen Öğretiminde okul Dışı Öğrenme Hakkındaki Görüşleri. Electronic Turkish Studies, 10(15).
• Aytaç, A. (2014). Sosyal Bilgiler Öğretmen Adaylarının Eğitımlerinde Gezi-Gözlem Metodunun Yerı Ve Önemi. Hasan Ali Yücel Egitim Fakültesi Dergisi, 11(1), 55.
• Bozdoğan, A. E. (2008). Fen bilgisi öğretmen adaylarının bilim merkezlerini fen öğretimi açısından değerlendirmesi: Feza Gürsey Bilim Merkezi örneği. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 21(1), 19-41.
• Bozdoğan, A. E. (2012). Eğitim amaçlı gezilerin planlanmasına ilişkin fen bilgisi öğretmen adaylarının uygulamaları: Altı farklı alan gezisinin değerlendirilmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 12(2), 1049-1072.
• Bozdoğan, A. E. ve Kavcı, A. (2016). Sınıf Dışı Öğretim Etkinliklerinin Ortaokul Öğrencilerinin Fen Bilimleri Dersindeki Akademik Başarılarına Etkisi. Gazi Eğitim Bilimleri Dergisi, 2(1), 13-30.
• Bozkurt, A. K. ve Avcıkurt, C. (2019). Planlanmış Davranış Teorisi ile Yerli Y Kuşağı Turistlerin Destinasyon Tercih Etme Niyetlerinin Belirlenmesi. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 21(4), 1294-1307.
• Bozkurt, Ö.Ç. (2014). Planlanmış Davranış Teorisi Çerçevesinde Öğrencilerin Girişimci Olma Niyetlerinin İncelenmesi. Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi İktisadi Ve İdari Bilimler Fakültesi Ekonomi Ve Yönetim Araştırmaları Dergisi, 3(1), 27-44.
• Çiçek, Ö. ve Saraç, E. (2017). Fen bilimleri öğretmenlerinin okul dışı öğrenme ortamlarındaki yaşantıları ile ilgili görüşleri. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 18(3), 504-522.
• Demirel, R. ve Özcan, H. (2020). Ortaokul Öğrencileri ile Bir Okul Dışı Öğrenme Ortamına Alan Gezisi: Tropikal Kelebek Bahçesi Örneği. İnformal Ortamlarda Araştırmalar Dergisi, 5(2), 120-144.
• Durel, E. (2019). Okul dışı fen etkinliklerinin fen bilimleri öğretmen ve öğretmen adayları ile öğrenciler üzerine etkileri. Yüksek Lisans Tezi, Trakya Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Edirne.
• Ede, D. ve Çavaş, B. (2019). Fen Bilgisi Öğretmen Adaylarının Okul Dışı Öğrenme Deneyimlerinin Üniversiteler Açısından Araştırılması. Isal-2019 Internatıonal Symposıum On The Actıve Learnıng-08 September 2019, Adana, Turkey, 1, 24-34.
• Erten, S. (2002). Planlanmış davranış teorisi ile uygulamalı öğretim metodu. Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 19(2), 217-233.
• Falk, J. H., & Dierking, L. D. (1997). School field trips: Assessing their long‐term impact. Curator: The Museum Journal, 40(3), 211-218.
• Fraenkel, J. R., & Wallen, N. E. (2009). How to design and evaluate research in education, seventh edition. New York: McGraw-Hill Higher Education.
• Goksu, M. M., & Somen, T. (2018). Opinions of Social Studies Prospective Teachers on Out-of-School Learning. European Journal of Educational Research, 7(4), 745-752.
• Guerrero, G. & Reiss, M. J. (2020) Science outside the classroom: Exploring opportunities from interdisciplinarity and research-practice partnerships. International Journal of Science Education. DOI: 10.1080/09500693.2020.1767317.
• Gürsoy, G. (2018). Fen Öğretiminde Okul Dışı Öğrenme Ortamları. Electronic Turkish Studies, 13(11), 623-649.
• Harvey, D. (2021). Outdoor Learning Ecosystems: Delivering progressive out door learning experiences a cross the life course. In: Institut e for Out door Learning (IOL) North West Conference 2021, 15 th January 2021, online.http://insight.cumbria.ac.uk/id/eprint/5925/1/Harvey_Outdoor%20Learning%20Ecosystems.pdf
• Humberstone, B. & Stan, I. J. E.. (2011). Outdoor learning: primary pupils' experiences and teachers' interaction in outdoor learning. 39(5), 529-540.
• İmamoğlu, H. V. ve Çeken, R. (2011). İlköğretim Sosyal Bilgiler Dersinin Bilim Tarihi Açısından Fen Ve Teknoloji Dersi İle İlişkilendirilmesi Üzerine Disiplinlerarası Bir Bakış. Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi (Odüsobiad), 2(3), 71-87.
• Jacobs, H. H. (1989). Interdisciplinary curriculum: Design and implementation. Association for Supervision and Curriculum Development, 1250 N. Pitt Street, Alexandria, VA 22314. Karademir, E. (2013). Öğretmen ve öğretmen adaylarının fen ve teknoloji dersi kapsamında okul dışı öğrenme etkinliklerini gerçekleştirme amaçlarının planlanmış davranış teorisi yoluyla belirlenmesi. Doktora tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara
• Karademir, E. ve Erten, S. (2013). Determining the factors that affect the objectives of pre-service science teachers to perform outdoor science activities. International Journal of Education in Mathematics, Science and Technology, 1(4), 270-293.
• Karakuş, M., Türkkan, B. T. ve Karakuş, F. (2017). Fen Bilgisi ve İlköğretim Matematik Öğretmenlerinin Disiplinlerarası Yaklaşıma Yönelik Görüşlerinin Belirlenmesi. İlkogretim Online, 16(2), 509-524.
• Kartal, A. ve Çağlayan, K. T. (2018). Disiplinlerden Bir Buket: SOFEM (Sosyal Bilimler- Fen Bilimleri-Matematik) Uygulaması. Eğitim ve Bilim, 43(196).189-214. Keleş, Ö., Naim, U. ve Uzun, F. V. (2010). Öğretmen adaylarının çevre bilinci, çevresel tutum, düşünce ve davranışlarının doğa eğitimi projesine bağlı değişimi ve kalıcılığının değerlendirilmesi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 9(32), 384-401.
• Kılıç, M. S., & Aydın, A. (2018). Öğretmenlerin fen bilimleri dersi kapsamında laboratuvar uygulamaları hakkındaki görüşlerinin planlanmış davranış teorisi yardımıyla incelenmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 26(1), 241-246.
• Kızılay, E. ve Kırmızıgül, A. S. (2019). Disiplinler Arasındaki İlişkiye Dair Fen Bilgisi Öğretmen Adaylarının Görüşleri. Adnan Menderes Üniversitesi Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 10(1), 1-9.
• Köse, E. Ö. (2016). Disiplinlerarası ögretim yaklaşımı ve biyoloji öğretmenliği programlarının incelenmesi. Hasan Ali Yücel Eğitim Fakültesi Dergisi, 13(2), 17-26.
• Kubat, U. (2018). Okul Dışı Öğrenme Ortamları Hakkında Fen Bilgisi Öğretmen Adaylarının Görüşleri. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (48), 111-135.
• Lindemann-Matthies, P., & Knecht, S. (2011). Swiss elementary school teachers’ attitudes toward forest education. The Journal of Environmental Education, 42(3), 152-167.
• Liu, J., & Nah, K. (2020). The Reform Situation of Chinese Design Education in the 21stCentury.Archives of Design Research, 33(3), 109-125. http://dx.doi.org/10.15187/adr.2020.08.33.3.109
• Mann, J., Gray, T. Truong, S., Sahlberg, P., Bentsen, P. Passy, R., Ho, S., Ward, K., Cowper, R. (2021). A Systematic Review Protocol to Identify the Key Benefits and Efficacy of Nature-Based Learning in Outdoor Educational Settings. International Journal of Environmental Research and Public Health, 18, 1199. https://doi.org/10.3390/ ijerph18031199
• Marulcu, İ., Saylan, A., ve Güven, E. (2014). 6. ve 7. Sınıf Öğrenciler İçin Gerçekleştirilen “Küçük Bilginler Bilim Okulu” nun Değerlendirilmesi. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11(25), 341-352.
• MEB.(2018a). Fen Bilimleri Dersi Öğretim Programı.Http://Mufredat.Meb.Gov.Tr/Dosyalar/201812312311937-Fen%20b%c4%b0l%c4%b0mler%c4%b0%20%c3%96%c4%9eret%c4%b0m%20programı2018.Pdf Adresinden Alınmıştır. (Erişim Tarihi:20/07/2021)
• MEB.(2018b). Sosyal Bilgiler Öğretim Programı. https://mufredat.meb.gov.tr/Dosyalar/201812103847686-Sosyal Bilgiler Öğretim Programı .Pdf (Meb.Gov.Tr). (Erişim Tarihi:20/07/2021)
• Mertoğlu, H. (2019). Fen bilgisi öğretmen adaylarının farklı öğrenme ortamlarında gerçekleştirdikleri okul dışı etkinliklere ilişkin görüşleri. İnformal Ortamlarda Araştırmalar Dergisi, 4(1), 37-60.
• Meydan, A., Bozyiğit, R. ve Karakurt. (2012). Ekoloji temelli doğa eğitimi projelerinin katılımcı beklentilerini karşılama düzeyleri. Marmara Coğrafya Dergisi, (25), 238-255.
• Montgomery J. (2020) Learning Places: Place-Based Learning in an Interdisciplinary Approach to Undergraduate Research. In: Lansiquot R.D. (eds) Interdisciplinary Team Teaching. Palgrave Macmillan, Cham. https://doi.org/10.1007/978-3-030-56302-8_4
• Ozaner, F. S. (2004). Türkiye’de okul dışı çevre eğitimi ne durumda ve neler yapılmalı. V. Ulusal Ekoloji ve Çevre Kongresi, 5-8. İzmir
• Öner, G. (2016). Sosyal bilgilerde yerel coğrafya öğretimi: sosyal bilgiler öğretmen görüşlerinin incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Bolu.
• Özgel, Z. T., Aydoğdu, M., Yıldırım, ve Güven, E. (2018). Doğa Kampı Destekli Çevre Eğitiminin Çevre Sorunlarına Yönelik Farkindalık ve Tutuma Etkisi. Ihlara Eğitim Araştırmaları Dergisi, 3(2), 90-106.
• Sarıoğlan, A. B. ve Küçüközer, H. (2017). Fen bilgisi öğretmen adaylarının okul dışı öğrenme Ortamları ile ilgili görüşlerinin araştırılması. İnformal Ortamlarda Araştırmalar Dergisi (İAD), 2(1), 1-15.
• Shen, J. & Wang, C. (2020). Interdisciplinary Science Learning. International Encyclopedia of Education (4th ed.). Oxford, UK: Elsevier
• Seyhan, A. (2020). Öğretmen adaylarına göre sosyal bilgiler dersinde okul dışı öğrenmenin etkililiği. Turkish Journal of Educational Studies, 7(3), 27-51.
• Sontay, G., Tutar, M. ve Karamustafaoğlu, O. (2016). Okul Dışı Öğrenme Ortamları ile Fen Öğretimi Hakkında Öğrenci Görüşleri: Planetaryum Gezisi. İnformal Ortamlarda Araştırmalar Dergisi, 1(1), 1-24.
• Şahin, F., Göcük, A., ve Sevgi, Y. (2018). Fizik, kimya, biyoloji ve fen bilgisi öğretmen adaylarının disiplinlerarası ilişki kurma düzeylerinin incelenmesi: Kan basıncı. Fen Bilimleri Öğretimi Dergisi, 6(1), 73-95.
• Şimşek, C. L., Şen, A. İ., Bozdoğan, A. E., Yiğit, E. A., Kıyıcı, F. B., Uzun, F. V., ... & Keleş, Ö. (Eds.). (2011). Fen öğretiminde okul dışı öğrenme ortamları. Pegem Akademi.
• Tatar, N., & Bağrıyanık, K. E. (2012). Fen ve teknoloji dersi öğretmenlerinin okul dışı eğitime yönelik görüşleri. İlköğretim Online, 11(4), 882-896.
• Topçu, E. (2017). Sosyal Bilgiler Öğretiminde Okul Dışı Öğrenme Ortamları: Öğretmen Adayları İle Fenomenolojik Bir Çalışma. International Education Studies, 10 (7), 1- 27.
• Tungaç, A. S. (2015). Fen bilgisi öğretmenlerinin okul dışı (doğa deneyimine bağlı) çevre eğitimine yönelik özyeterlik algıları, çevre bilgileri ve çevresel tutumlarının incelenmesi: Mersin ili örneği. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Mersin Üniversitesi, Mersin.
• Tüysüz, M., Öztürk, G., Geban, Ö., & Bektaş, O. (2018). Fen Bilimleri Öğretmenlerinin ve Öğretmen Adaylarının Fizik, Kimya ve Biyoloji Disiplinlerinin Entegrasyonuna İlişkin Görüşleri. International Online Journal of Educational Sciences, 10(2),130- 145.
• Yıldırım, A. (1996). Disiplinlerarası öğretim kavramı ve programlar açısından doğurduğu sonuçlar. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(12), 89-94.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2008). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri (6. Baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yılmaz, V. ve Doğan, M. (2016). Planlanmış Davranış Teorisi Kullanılarak Önerilen Bir Yapısal Eşitlik Modeli İle Geri Dönüşüm Davranışlarının Araştırılması. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 16(Özel Sayı), 191-206.
• You, H. S. (2017). Why Teach Science with an Interdisciplinary Approach: History, Trends, and Conceptual Frameworks. Journal of Education and Learning, 6(4), 66-77. doi:10.5539/jel.v6n4p66