OKUL ÖNCESI DÖNEM ÇOCUKLARINDA DEPREM SONRASI KAYGI, DEPRESYON VE DAVRANIŞ DEĞİŞİKLİKLERİ

Yıl 2025, Cilt: 15 Sayı: 1, 248 - 280

Habibe Özer Yanarkaya , Ayperi Dikici Sığırtmaç

https://doi.org/10.24315/tred.1458718

Öz

Araştırmanın amacı depremi yaşayan okul öncesi dönem çocuklarının kaygı ve depresyon durumlarını incelemek ve deprem sonrası çocuklarda gözlenen davranış değişikliklerinin olup olmadığını ortaya koymaktır. Araştırma betimsel tarama (survey) modeline uygun bir yapıya sahiptir ve bu çalışmada karma araştırma yöntemi kullanılmıştır. Veri toplama araçları ise araştırmacılar tarafından geliştirilen “Kişisel Bilgiler Formu”, “Yarı Yapılandırılmış Görüşme Formu” ve “Çocuklarda Anksiyete ve Depresyon Ölçeği (ÇADÖ-Y)”’dir. Araştırmanın çalışma grubunu deprem yaşamış 245 ebeveyn ve görüşme yapılan 12 ebeveyn oluşturmaktadır. Araştırmada kişisel bilgiler formu ile elde edilen nicel veriler frekans ve yüzde değerleri şeklinde, ÇADÖ-Y verileri betimleyici istatistiklerle yarı yapılandırılmış görüşme formundan elde edilen veriler ise içerik analizi yapılarak sunulmuştur. Araştırmadan elde edilen nicel bulgular çocukların kaygı ve depresyon düzeylerinin normal düzeyde olduğunu göstermiştir. Nitel bulgularda ise çocukların deprem sonrasında öfke, uyku, yeme, yalnız kalamama gibi problemler yaşadıkları, çocukların büyük bir kısmının deprem yaşamadan önce depremin ne olduğunu bilmedikleri, ebeveynlerin çocuklarının depremle ilgili sorularını çoğunlukla bilimsel yolla açıkladıkları, ailelerin genelinin deprem sonrası başka bir yerde konakladıkları ve çocukların bu süreçte ekran maruziyetinin arttığı saptanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Deprem, okul öncesi dönem, kaygı, duygusal ve davranışsal tepkiler

Kaynakça

• Afad (2023). www.afad.gov.tr
• Aral, N. (2023). Depremin çocuklar üzerindeki etkileri, Çocuk ve Gelişim Dergisi, 6 (11), 93-105.
• Akcanbaş M. (2009). Çocuklarda ve Gençlerde Afet Psikososyolojisi El Kitabı (I), http://mertakcanbas.blogcu.com/cocuklar-vegenclerde-afet-psikososyolojisi-el-kitabi-i/6232106
• An, Y., Fu, F., Wu, X., Lin, C., & Zhang, Y. (2013). Longitudinal relationships between neuroticism, avoidant coping, and posttraumatic stress disorder symptoms in adolescents following the 2008 Wenchuan earthquake in China. Journal of Loss and Trauma, 18(6), 556–571. https://doi.org/10.1080/15325 024.2012.719351
• Arslan F. (2000). 1-3 yaş dönemindeki çocuğun oyun ve oyuncak özelliklerinin gelişim kuramları ile açıklanması. C.Ü. Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 4 (2), 40-43
• Berument, S. K., Sayıl, M., & Uçanok, Z. (1999). Depremden etkilenen çocuklarınıza nasıl yardımcı olabilirsiniz. Anne-baba el kitabı. Türk Psikoloji Bülteni, 5(14), 78-88.
• Bolışık B, Bal Yılmaz H, Yavuz B ve Tural Büyük E. (2014). Yetişkinlerin çocuklar için oyuncak seçimine yönelik davranışlarının incelenmesi. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 3(4), 976-990.
• Capella-Snatana, N. (2003). Voices of teacher candidates: possitive changes in multicultural attitudes and knowledge. Journal of Educational Researceh, 96(3), 182-190.
• Creswell, J. W. & Plano Clark, V. L. (2018). Karma yöntem araştırmaları. (Çev.). Ankara: Anı Yayıncılık.
• Celebi Öncu, E. & Metindogan Wise, A. (2010). The effects of the 1999 Turkish earthquake on young children: Analyzing traumatized children's completion of short stories. Child Development, 81(4), 1161– 1175. https://doi.org/10.1111/j.1467- 8624.2010.01460.x