EDİRNE YENİ SARAYI'NIN (SARAY-I CEDID-i AMİRE) MEVCUT DURUMU, SORUNLARI VE YAPILMASI GEREKENLER

Year 2011, Volume: 1 Issue: 02, 37 - 56, 10.07.2011

Mustafa Özer

Abstract

Osmanlı Devleti'nin Avrupa'daki
ilk saltanat merkezi olan Edirne'den önce devlete başkentlik yapan Bursa'daki
saray hemen hemen yok olmuştur. Tophane olarak bilinen semtte inşa edildiği
düşünülen saraya ilişkin olarak ne yazık ki yeterli veriden mahrumuz. Osmanlı
Devleti'nin eyaletlerindeki, bir başka ifade ile şehzadelerin ikamet ettiği
kentlerdeki, sarayları arasında; Yunanistan-Dimetoka, Bursa-Yenişehir, Bosna
Hersek-Saraybosna, Manisa ve Amasya sarayları da günümüze ulaşamamıştır.
Edirne'de Osmanlı Dönemi'nde inşa edilmiş iki önemli saray Eski Saray (Saray- ı
Atik) ve Yeni Saray (Saray-ı Cedid-i Amire) dışında, devlet ileri gelenleri
tarafından kentin değişik yerlerinde (özellikle Tunca ve Meriç nehirleri
boyunca) köşk ve kasırların (Buçuktepe Sarayı, Mamak Sarayı, Akpınar Köyü
Sarayı) yaptırıldığı bilinmektedir. Ne yazık ki, bunlardan hiç birisi günümüze
ulaşmadığı gibi, kent içerisindeki konumları da belirlenememiştir. Ayrıca,
yukarıda belirttiğimiz iki saray kompleksi içerisinde de köşk ve kasır tarzı
yapıların bulunduğu kaynak ve yayınlardan saptanabilmektedir.

Edirne Yeni Saray, Türk Saray
Mimarisi ve Sanatı için olduğu kadar, Osmanlı Arkeolojisi ve Edirne tarihi
açılarından da büyük önem taşımaktadır. Çalışmada, Edirne Yeni Saray'ın; mevcut
durumunu, inşa edildiği zamandan günümüze kadar maruz kaldığı tahribatları, sorunlarını
ve bu sorunların ortadan kaldırılabilmesi için yapılması gerekenler ortaya
konulmaya çalışılmıştır. 

Keywords

Edirne, Osmanlı Devleti, Saray, Mimari

References

• Arık, M. Oluş, "Türkiye'de Ortaçağ Arkeolojisinin Gelişimine Bir Bakış", VH. Milli Selçuklu Kültür ve Medeniyeti Semineri (1I. Ortaçağ ve Türk Dönemi Kazı- Araştırmaları Sempozyumu Bildirileri) (30 Nisan- 02 Mayıs 1998), Konya 1998, s. 11- 19.
• Arık, Rüçhan, "Türk Kültürüne Yönelik Arkeolojik Araştırmalar ve Kubad Abad Kız Kalesi Kazısı", Remzi Oğuz Arık Armağanı, Ankara 1987, s. 71- 98.
• Arık, Rüçhan, Kubad Abad, Selçuklu Saray ve Çinileri, İstanbul 2000.
• Aslanapa, Oktay , "Kayseri'de Keykubadiye Köşkleri Kazısı (1964)", Türk Arkeoloji Dergisi, C. XIII, S. 1, Ankara 1965, s. 19- 40.
• Cezar, Mustafa, Anadolu Öncesi Türklerde Şehir ve Mimarlık, İstanbul 1977.
• Eldem, Sedat H.-Feridun Akozan, Topkapı Sarayı, Bir Mimari Araştırma, İstanbul 1982.
• Emecen, Feridun, "Tarih Koridorlarında Bir Sınır Şehri: Edirne", Edirne: Serhattaki Payitaht, (Haz. E. E. İşli- M. S. Koz), İstanbul 1998, s. 51- 69.
• Gökbilgin, M. Tayyib, Edirne ve Paşa Livası, Vakıflar- Mülkler-Afrıkataalar, İstanbul 1952.
• İnalcık, Halil, "Edirne'nin Fethi (1361)", Edirne, Edirne 'nin600. Fethi Yıldönümü Armağan Kitabı, Ankara 1965, s. 137-159.
• Ortaylı, İlber , Mekanlar ve Olaylarıyla Topkapı Sarayı, İstanbul 2007.
• Öz, Tahsin, "Edirne Yeni Sarayında Kazı ve Araştırmalar", Edirne, Edirne'nin 600. Fethi Yıldönümü Armağan Kitabı, Ankara 1965, s. 217- 222.
• Rifat Osman, Edirne Sarayı, (Yayına Haz. S. Ünver), Ankara 1957.