Woman in Celal Nuri Ileri’s Stories

Year 2025, Volume: 15 Issue: 29, 243 - 257

Yasemin Ulutürk Sakarya

https://doi.org/10.33207/trkede.1528518

Abstract

During the centuries of the Ottoman Empire, many statesmen with various virtues other than the members of the dynasty were raised, and it was tried to benefit from the experience and knowledge of these people who were entrusted with important duties. Born in 1843 in Preveza, Abidin Pasha was one of the prominent statesmen whose name can be mentioned in this context. His grandson Celal Nuri İleri, who was born to his daughter Nefise Hanım, was a man of ideas who read and produced a lot like himself, and with hundreds of articles and articles he wrote, he took his place among the names whose influence was felt in the foundations of the newly established state. Born in 1882 in Gallipoli, Celal Nuri, just like his grandfather Abidin Pasha, grew up as a highly cultured man of law due to the environment he lived in and the education he received. However, his interest in the profession of journalism led him to shape his life in that direction and paved the way for him to write and publish articles in which he expressed his opinions on many subjects. As a matter of fact, the author, who not only wrote newspaper articles but also literary works, was likened to 'a writing machine with eighty horsepower'. Drawing attention to women's rights and the value given to women for the realisation of political maturation, the author analysed the problems of Ottoman and Turkish women and proposed social and legal solutions in his book titled Kadınlarımız. The author, who gave enough importance to this subject to write an independent work, also included this subject in his stories and classified the women in his stories into classifications and assigned them various roles. In this study, we will analyse the female protagonists in Celal Nuri İleri's stories published in magazines and newspapers and try to concretise the 'ideal' woman type.

Keywords

Celal Nuri İleri, Story, Persons, Ideal Woman

Celal Nuri İleri’nin Hikâyelerinde Kadın

Abstract

Osmanlı Devleti’nde hüküm sürülen asırlar boyunca hanedan üyeleri dışında çeşitli meziyetleri bulunan pek çok devlet adamı yetiştirilmiş, mühim vazifeler tevdi edilen bu kişilerin tecrübe ve birikimlerinden yararlanılmaya çalışılmıştır. 1843 yılında Preveze’de doğan Abidin Paşa ise bu bağlamda ismini zikredebileceğimiz öne çıkan devlet adamlarından biri olmuştur. Kızı Nefise Hanım’dan olan torunu Celal Nuri İleri ise kendisi gibi çok okuyup üreten bir fikir adamı olmuş, yazdığı yüzlerce yazı ve makale ile yeni kurulan devletin temellerinde tesiri hissedilen isimler arasında yerini almıştır. 1882 yılında Gelibolu’da doğan Celal Nuri, tıpkı dedesi Abidin Paşa gibi, içinde bulunduğu çevre ve aldığı eğitimlerden dolayı son derece kültürlü bir hukuk adamı olarak yetişmiştir. Fakat gazetecilik mesleğine olan ilgisi, hayatını o yöne doğru şekillendirmesine sebep olurken pek çok konuda fikirlerini beyan ettiği yazılar yazmasının ve yayımlamasının da önünü açmıştır. Nitekim gazete yazıları ile kalmayarak edebî eserler de kaleme alan yazar için ‘seksen beygir kuvvetinde bir yazı makinesi’ benzetmesi yapılmıştır. Siyasi tekemmülün gerçekleşebilmesi için bilhassa kadın haklarına ve kadına verilen değere dikkati çeken yazar, Kadınlarımız isimli kitabı ile Osmanlı ve Türk kadınının sorunlarını irdeleyerek toplumsal ve hukuksal çözümler önermiştir. Müstakil bir eser yazacak kadar önem verdiği bu konuya hikâyelerinde de yer veren yazar, hikâyelerindeki kadın tipini tasniflere ayırarak onlara çeşitli roller biçmiştir. Biz de bu çalışmamızda Celal Nuri İleri’nin dergi ve gazetelerde tefrika edilmiş hikâyelerindeki kadın kahramanları inceleyecek ve ‘ideal’ kadın tipini somutlaştırmaya çalışacağız.

Keywords

Celal Nuri İleri, Hikâye, Kişiler, İdeal Kadın

References

• DALKIRAN, Sibel (2016), Celal Nuri Ileri’nin Hikâyeleri ve Hikâyeciliği, Uşak University, Institute of Social Sciences, Master's Thesis, Uşak.
• DUYMAZ, Recep (1991), Celal Nuri Ileri ve Âti Gazetesi, Marmara University, Institute of Social Sciences, Doctoral Thesis, Istanbul.
• ENGINUN, İnci - KORKMAZ, Zeynep (2013), Günlüklerin Işığında Tanpınar’la Baş Başa, Dergâh Publications, Istanbul.
• ILERI, Celal Nuri (1331/1913), Kadınlarımız, Matbaa-ı İctihad, Istanbul.
• ILERI Celal Nuri (2004), Uygarlık Çatışmasında Türkiye, Ulus Publications, Istanbul.
• SİMSİR, Bilal (1985), Malta Sürgünleri, Bilgi Publishing House, Istanbul.
• Turkish Dictionary (1998), Volume 1. Turkish Language Association Publications, Ankara.
• UYANIK, Necmi (2003), Siyasî Düşünce Tarihimizde Batıcı Bir Aydın Olarak Celal Nuri (İleri), Selçuk University, Institute of Social Sciences, PhD Thesis, Konya.
• ULKEN, Hilmi Ziya (1979), Türkiye'de Çağdaş Düşünce Tarihi, Ülken Publications, Istanbul.
• Periodicals
• Ileri, Celal Nuri, “Meşrutiyetiyetden Cumhuriyete”, Ileri, nr. 2307, 24 July 1340/1924, p. 1.
• ....................... , “Mebusların Masumiyeti”, Ileri, nr. 2308, 25 July 1340/1924, p. 1.
• ........................., “Arabçanın Tedrisi-Türkçenin İstiklâli Münasebetiyle-“, İleri, nr. 1470, 6 March 1338/1922, pp. 2, 3.
• ........................., “Inkılâb ve Elfaz”, Ileri, nr. 1766, 3 Kanun-i Sâni 1339/1923, p. 2.
• ........................., “Acele Terakki- Lâtin Harflerine Dair”, Ileri, nr. 2245, 20 May 1340/1924, s. 1.
• ........................., “Maatteessüf!”, Ictihad, nr. 84, 12 Kânûn-ı Evvel 1329/1913, pp. 1854-1857.
• ........................., “Dört Türlü Bebek”, Hürriyet-i Fikriye, nr. 10, 10 April 1330/1914, pp. 6-8.
• ........................., “Mıstık ile Hasso”, Âti, nr. 105, 15 April 1334/1918, p. 3.
• ........................., “Hamza ile Murteza”, Âti, nr. 107, 17 April 1334/1918, p. 3.
• ……..................., “Nevin Hanım ile Asrî Bey”, Âti, nr. 112, 22 April 1334/1918, p. 3.
• .........................., “Âti’yi Okurken”, Âti, nr. 115, 25 April 1334/1918, p. 3.
• .........................., “Kühlü'n-nisâ Hanım'ın Fecîa-ı Izdivâcı”, Âti, nr. 117, 27 April 1334/1918, s. 3.
• .........................., “Reklâm Kuvvetiyle…”, Âti, nr. 120, 30 April 1334/1918, p. 3.
• ..........................., “Baş Efendi'nin Mukâyese-yi Telâşı”, Âti, nr. 124, 4 May 1334/1918, p. 3.
• .........................., “Beşir ile Şehim”, Edebiyât-ı Umûmiye Mecmuası, C. 3, nr. 87, 28 September 1334/1918, s. 1021-1025.
• .........................., “Iki Aile”, Ileri, nr. 1343-1354, 27 Teşrîn-i Evvel - 7 Teşrîn-i Sânî 1337/1921, pp. 2, 1, 4.
• .........................., “El-Aceletü Mine'ş-şeytan”, Ileri, nr. 1355-1360, 8-13 Teşrîn-i Sânî 1337/1921, s. 4.
• .........................., “Müşir Paşa'nın Damadı”, Ileri, nr. 1361-1366, 16-20 Teşrîn-i Sânî 1337/1921, s. 2, 4.
• .........................., “Tombul Hanım”, Ileri, nr. 1367-1372, 21-26 Teşrîn-i Sânî 1337/1921, p. 2, 4.
• .........................., “Vazife mi? Hak mı?”, Ileri, nr. 1373-1378, 27-29 Teşrîn-i Sânî- 3 Kânûn-I Evvel 1337/1921, pp. 2, 4.
• .........................., “Memure Hanım”, Ileri, nr. 1381-1387, 6-13 Kânûn-ı Evvel 1337/1921, p. 3, 4.
• .........................., “On Dokuzun Elli Dokuza Nisbeti Latifdir”, Ileri, nr. 1419-1924, 14-19 Kânûn-ı Sânî 1338/1922, pp. 4, 2, 3.
• .........................., “Hak Değil Kanun”, Ileri, nr. 1477-1481, 13-17 March 1338/1922, p. 3.
• .........................., “Sokakta İzdivaç”, Ileri, nr. 1482-1488, 18-24 March 1338/1922, p. 3.
• .........................., “Gönül Kimi Severse Güzel O mudur?”, Ileri, nr. 1489-1492, 25-28 March 1338/1922, s. 3.
• .........................., “Eşekistan”, Ikdam, nr. 11541-11552, 13-21/23-24 June 1929, p. 3.
• ..........................., “Hacı Yut Yut Efendi”, Ikdam, nr. 11552-11558, 24-30 June 1929, p. 3.
• .........................., “Kurbağa ve Öküz”, Ikdam, nr. 11205, 4 July 1928, p. 2.
• .........................., “Tâcire-i Fâcire”, Ileri, nr. 679-742, 29 Teşrîn-i Sânî 1335/1919 - 31 Kânûn-I Sânî 1336/1920, p. 2.