Gerçekliğin Paradoksal Yenilgisi: Televizyon Yarışmalarına Eleştirel Bir Bakış

Yıl 2018, Cilt: 3 Sayı: 6, 502 - 518, 31.07.2018

Ekmel Geçer

Öz

Televizyon yarışmaları daha çok popüler kültür
bağlamında değerlendirilen program türlerinden biridir. Geniş çerçevede, post-modern kültürle de bağlantılı olarak
izleyicinin kendini ararken tükettiği gerçeklik etrafında tartışılmıştır. Daha
renkli bir dünya, göze çarpan bir ün ve parasal getiri ihtimali olan bir umudun
eyleme dönüşmüş hali olan sahne performansları bir yandan toplumsal ilgiyi
somutlaştırırken, diğer yandan izleyicinin, en azından birkaç dakikalığına, yaşadığı
zorluklardan uzaklaşmasını sağlayabilmekte ve yarışmacıya onlarca bölümlük bir
harikalar dünyası imkânı sunabilmektedir.

Bu bağlamda elinizdeki makale, ilk olmaları nedeniyle
2000’li yıllardaki yarışmalardan ve daha çok teorik ve medyaya yansımış
tartışmalardan yola çıkarak Pop-star,
Survivor, Bugün Ne Giysem gibi televizyon yarışmalarını eleştirel bir
açıdan ele almayı amaçlamaktadır. Disiplinler arası (izleyici araştırmaları,
sosyoloji, psikoloji) bir perspektiften de faydalanarak yapılan analizlerle
izleyicinin kendi gerçekliğini inşa etme sürecindeki ikilemine, yeni
gerçekliklerinin mevcut değerleriyle ve sosyal normlara olan çatışmasına
değinilmektedir. Televizyon programcılığı, ekran kültürü ve seyirci
davranışları temelinde yapılan değerlendirmede, tüketicinin, kendisine yeni bir
gerçeklik oluşturmak için ekran görüntüleri ve gündelik yaşamındaki öğeleri
sentezlediği anlaşılmıştır. 

Anahtar Kelimeler

Ekran kültürü, televizyon programcılığı, yarışmalar, Türkiye

The Paradoxal Defeat of Authenticity: A Sociopsychological Perspective on Television Competitions

Öz

Television competitions are those which mostly examined within the context of popular culture. In a wider perspective, they have been debated in relation to the authenticity which the audience consumed while looking for her/himself. While the stage performances, caused by a desire for a more colourful world, a salient reputation, and a better economic future, are attracting social interest, they on the other hand allow the audience to keep away from the surrounding difficulties even if for a few minutes and provide them with a wonderland for tens of episodes.

Therefore, this article, based on the first TV competitions broadcasted in 2000s and the theoretical and mediated debates, aims to tackle the Turkish television contests such as Survivor, Popstar and Bugün Ne Giysem through a critical and theoretical aspect. With the analyses which are also conducted through an interdisciplinary perspective (audience studies, sociology, psychology), the article also handles the audience’s dilemmas within the process of the structuring the authenticity and the contradiction of new truths with her/his values and social norms. The assessment based on TV programming, screen culture and audience behaviours, suggest that the audience is synthesising the displays with the entries in her/his everyday lives.

Anahtar Kelimeler

Screen Culture, Television Production, Competitions, Turkey, Values

Kaynakça

• Akbaydar, N. (2005, Nisan 15). Yevmiyemi eve bırakıp arkadasımın aldıgı bavulla İstanbul’a geldim. Vatan Gazetesi, s. 13.
• Aköz, E. (2003, Aralık 15). Deniz Seki'nin hatası. Sabah Gazetesi, s. 17.
• Aköz, E. (2007, Mayıs 15). Baykal’ın hikâyesi var mı? Sabah Gazetesi, s. 17.
• Akşam. (2004, Ocak 17). Ailem Bayhan'ı destekliyor. Akşam Gazetesi, s. 01.
• Akşam. (2006, Ekim 14). Fransa'ya 'Cezayir Menekşesi' ile cevap. Akşam Gazetesi,, s. 13.
• Altunay, A. (2003). Biri Bizi Gözetliyor Programı ve Elektronik Gözetim. Kurgu, 133-141.
• CNN. (2018, Mayıs 02). Caner Toygar, AK Parti'den milletvekili aday adayı oldu. CNNTÜRK: https://www.cnnturk.com/turkiye/caner-toygar-ak-partiden-milletvekili-aday-adayi-oldu?page=1 adresinden alındı
• Çelenk, S. (2005). Televizyon Temsil Kültür: 90’lı Yıllarda Sosyokültürel İklim ve Televizyon İçerikleri. Ankara: Ütopya.
• Demirag, D. (2004, Şubat 14). Hayatımız Popstar. Umran Dergisi, s. 18.
• Dinç, S., & Erdem, Ö. (2005, Eylül 21). Cenazesi de reyting yaptı. Hürriyet Gazetesi, s. 15.
• Doksat, K. (2005, Eylül 20). Ata'nın ölümüne üzülmüyorum. haber7.com: http://www.haber7.com/guncel/haber/112356-semra-hanim-atanin-olumune-uzulmuyorum adresinden alındı
• Edelstein, A. S. (2013). Total Propaganda: From Mass Culture To Popular Culture. New York: Routledge.
• Esslin, M. (2001). The Age of Television. New York: Routledge.
• Gayberi, A. Z. (2007, Nisan 06). Bay, bayan, Bayhan. Gerçek Hayat Dergisi, s. 35.
• Güven, S. K., & Kar, A. (2010). Medyanın Seyirlik Sunakları: Yarışma Programları. Folklor/Edebiyat, 17-32.
• Hautakangas, M. (2010). Trans Audiencehood of Big-Brother: Discourse of Fans, Producers and Participants. N. Carpentier, & S. Van Bauwel içinde, Trans-Reality Television: The Transgression of Reality, Genre, Politics, and Audience (s. 229-250). Maryland: Lexington.
• Karaca, N. B. (2003, Aralık 02). Çocuklar Duymasın: Ben evleniyorum. Zaman Gazetesi, s. 13.
• Kelebek, H. (2017, Mayıs 02). Semra Kaynana kimdir? Semra Yücel kaç yaşında? hurriyet.com: http://www.hurriyet.com.tr/kelebek/semra-kaynana-kimdir-semra-yucel-kac-yasinda-40383145 adresinden alındı
• Köse, A. (2005). Üç Yusuf Bir İslam. İstanbul: Etkileşim.
• Lister, M., Dovey, J., Giddings, S., Grant, I., & Kel, K. (2009). New Media: A Critical Introduction. London: Routledge.
• Mutlu, E. (1999). Televizyon ve Toplum. Ankara: Türkiye Radyo Televizyon Kurumu.
• Narlı, N. (2005, Eylül 20). Kaynana Semra . Milliyet Gazetesi, s. 5.
• Övet, E. (2007, Mayıs 17). Onlarınki popstar bizimkiler kofstar. Sabah Gazetesi, s. 17.
• Sezgin, R. (2006, Nisan 16). Yağ Starım Bal Starım, Hayatı Kaymıs Pop Starım. Zaman Gazetesi, s. 17.
• Soydemir, B. (2007, Nisan 14). Popstar arıyorduk, 'jüristar' bulduk. Radikal Gazetesi, s. 17.
• Storey, J. (2015). Cultural Theory and Popular Culture: An Introduction. London: Routledge.
• Tay, J. (2016). The Search for an Asian Idol: The Performance of Regional Identity in Reality Television. J. d. Bruin, & K. Zwaan içinde, Adapting Idols: Authenticity, Identity and Performance in a Global (s. 55-68). New York: Routledge.
• Türkiye. (2004, Şubat 26). Bayhan’a acıyorum. Türkiye Gazetesi, s. 13.
• Üngör, Ç. (2001, Mart 25). Biri Bizi Özetliyor. Radikal İki, s. 7.
• Yaylagül, L. (2004). Yarışma Programları ve İdeolojisi. Eğitim. Popüler Kültür ve Gençlik, 180-188.