Dijital Dünyada Ebeveynlik

Yıl 2023, Cilt: 08 Sayı: 19 - Dijital Ebeveynlik, 982 - 991, 30.09.2023

Mustafa Bostancı

Öz

Ebeveynlik, bir çocuğun fiziksel, duygusal, sosyal ve entelektüel/bilişsel olarak gelişmesi için ona gerekli desteği sağlama süreci olarak tanımlanmaktadır. Biyoloji, genetik, sosyoloji ve iletişim dâhil olmak üzere çeşitli disiplinlerde birçok araştırmacı tarafından incelenen kapsamlı bir alandır. Ebeveynlerin çocuklarıyla ilgili temel olarak üç hedefi bulunmaktadır: sağlık ve güvenlik gereksinimlerini sağlamak, yetişkin olarak hayata hazırlamak ve kültürel değerleri aktarmak (Kahraman, Yılmaz Irmak ve Başokçu, 2007, s. 746). Dijitalleşmenin etkisiyle ebeveynlerin hedefleri zaman içinde değişmek durumunda kalmıştır. Ebeveynlerin çocuklarını dijital dünyaya hazırlamak ve bu ortamlarda korumak gibi bir görevleri daha ortaya çıkmıştır. Dijital dünyanın riskleri ve fırsatlarını değerlendirerek çocuklarını doğru yönlendirmek ebeveynlerin önemli hedeflerinden biri hâline gelmiştir. Özellikle dijital göçmen olarak nitelendirilen, teknolojiyle sonradan tanışan ebeveynler için yeni teknolojik gelişmeleri anlayarak ebeveynlik rollerini sürdürmenin çeşitli zorlukları olabilmektedir. Çocukların ekran süresini dengelemek, çevrim içi ortamda güvende tutmak, çevrim içi faaliyetlerini izlemek, yeni teknolojilere ayak uydurmak, kurallar ve sınırlar belirlemek gibi yönetilmesi zor birçok durum ortaya çıkmaktadır. Bu değerlendirme yazısı, dijital dünyada ebeveynlerin otorite kaybı, ebeveynlik bilgisinin değişen kaynağı, ebeveyn-çocuk ilişkisi, çocuklar için dijital dünyanın içerdiği risk ve fırsatlar ekseninde bir tartışmaya
odaklanmaktadır.

Sakarya Üniversitesi İletişim Fakültesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Mustafa Bostancı'nın TRT Akademi Dergisinin "Dijital Ebeveynlik" sayısına özel olarak kaleme aldığı değerlendirme yazısıdır.

Anahtar Kelimeler

Dijital Dünyada Ebeveynlik, Dijital Ebeveynlik, Ebeveynlik, Dijitalleşme, Dijital Göçmen, Dijital Yerli

Kaynakça

• Benedetto, L., & Ingrassia, M. (2020). Digital parenting: Raising and protecting children in media world. Parenting–Studies by an ecocultural and transactional perspective, 127-148.
• Bremer, J. (2005). The internet and children: advantages and disadvantages. Child and Adolescent Psychiatric Clinics, 14(3), 405-428.
• Cao, S., Dong, C., & Li, H. (2022). Digital parenting during the COVID-19 lockdowns: How Chinese parents viewed and mediated young children’s digital use. Early Child Development and Care, 192(15), 2401-2416.
• Domazet, S. S., & Šušak-Lozanovska, I. (2023). Children's data and privacy online-growing up in a digital age. Politika nacionalne bezbednosti, 24(1).
• Kahraman, H., Yılmaz Irmak, T., & Başokcu, T. O. (2017). Parenting Practices Scale: Its Validity and Reliability for Parents of School-Aged Children. Educational Sciences: Theory and Practice, 17(3), 745-769.
• Mascheroni, G., Ponte, C., & Jorge, A. (2018). Digital parenting: The challenges for families in the digital age, yearbook 2018. Nordicom, University of Gothenburg.
• Pekyürek, M. F., Durak, H. Y., Saritepeci, M., Aydoğdu, Y. Ö., & Yıldız, E. A. (2023). Examining the usability of e-content in different forms for increasing digital parenting competencies. Journal of Learning and Teaching in Digital Age, 8(1), 82-92.
• Prensky, M. (2005). Digital natives, digital immigrants. Gifted, (135), 29-31.