Sinemanın İdeolojik Yüzü: Hollywood Filmi Wag the Dog Üzerinden Medya Manipülasyonu ve Dezenformasyon Gerçeği

Yıl 2024, Cilt: 09 Sayı: 20, 298 - 315, 31.01.2024

İbrahim Sarıtaş , Utku Koçak

https://doi.org/10.37679/trta.1423568

Öz

Modern dünyada iletişim araçlarının yaygınlaşması ve gelişmesi, insanın habere erişim hızını arttırsa da bilginin doğruluğuna dair güven meselesini daha da karmaşık bir hâle getirmiştir. Bu bağlamda medya araçlarının çeşitlenmesi ve dijitalleşme, bireylerin gerçeğe ulaşma çabalarını sekteye uğratan bir süreci ortaya çıkarmıştır. Çalışma, uluslararası düzeydeki enformasyon savaşlarına odaklanarak gerçek bilginin siyasal karar alma süreçleri ve güvenlik kavramları üzerinden nasıl manipüle edildiğini anlamayı hedeflemektedir. Bu amaçla, hakikate ulaşma çabasının tarihsel gelişiminden hareketle günümüz modern dünyasında yaşanan zorluklara odaklanılmıştır. Özellikle sinemanın ideolojik propaganda aracı olarak kullanılması ve sonrasında bir yumuşak güç unsuruna dönüşmesi ele alınarak bu yolla hakikatin nasıl gizlendiği incelenmiştir. Bu doğrultuda ideoloji ve devlet mekanizmalarıyla entegre olan sinemanın toplumsal dönüşüme etkisi analiz edilirken günümüz medya dünyasında dezenformasyonun yayılma biçimleri ele alınmıştır. Bu manipülasyonların bir yolu olarak şiddet unsurunun en güçlü temsillerinden biri olan savaş kavramı üzerinden hareketle ideolojilerin toplum nezdindeki meşruiyet süreci, araştırma unsurlarından bir diğeridir. Çalışmada yöntem olarak Hollywood sinemasının eleştirel örneklerinden biri olan Wag the Dog (Levinson, 1997) filminin ideolojik analiziyle, bilgi dezenformasyonlarının modern medya dünyasında ve özellikle Gazze’de yaşananlar üzerinden Orta Doğu coğrafyasında ne şekilde etkili olduğu analiz edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Sinema, Gazze, Filistin, Dezenformasyon, Wag the Dog, Hollywood, Propaganda, Manipülasyon

Kaynakça

• Akyıl, L. (2017). Uluslararası ilişkilerde algı yönetimi aracı: propaganda sineması. International Journal of Interdisciplinary and Intercultural Art, 2 (2), 129-139.
• Alca, A. N. (2016). Hollywood Filmlerinde Oryantalizmin Yeniden Üretimi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Karabük Üniversitesi SBE Sosyoloji Anabilim Dalı.
• Altay, S. ve Uğur, U. (2018). Sinemanın propaganda aracı olarak kullanılması: Ben Küba filmi. Aydın Sanat, 4(8), 13- 32.
• Althusser, L. (2002). İdeoloji ve devletin ideolojik aygıtları (4. baskı). İthaki Yayınları.
• Ascheid, A. (2003). Hitler’s Heroines Stardom and Womanhood in Nazi Cinema. Temple University Press.
• Bulut, Y. (2011). İdeolojinin tarihçesi. Sosyoloji Dergisi, 23, 183 – 206.
• Cleveland, W. L. (2008). Modern Orta Doğu tarihi (M. Harmancı, çev.). İstanbul: Agora Yayınları.
• Curtiz, M. (Yönetmen). 1942. Casablanca [Film]. Warner Bros. Pictures
• Çakı, C., Gazi, M. A., Çakı, G. ve Almaz, F. (2019). Goebbels liderliğinde Nazi Almanyası’nda propaganda sineması. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 19(4),149-164. https://doi.org/10.18037/ausbd.668634
• Çetin, B. N. (2014). Propaganda olgusu ve propagandanın Amerikanlaşması. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 24(2). 239-265.
• Çiftçi, K. (2009). Soğuk savaş sonrasında ABD: “Rız’ya dayalı “hegemonya’dan “imparatorluk’’ düzenine. ZKÜ Sosyal Bilimler Dergisi, (5,10), 203-219.
• Demirkol, A. (2021). Understanding American Strategic Culture and Foreign Policy Through Robert Kagan: A Review. Uluslararası İlişkiler ve Diplomasi. 4(1). 1-17.
• Demirkol, A. ve Ş. E. Kırdım. (2021). Marksizm ve Uluslararası Hukuk: Teori mi Eleştiri mi?. Galatasaray Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi. 2021(1). 417-454.
• Jowett, S. G. ve O'donnell, V. (2014). Propaganda and persuasion. USA: Sage.
• Kellis, A. A. (2005). Nazi propaganda and the second world war. London: Palgrave Macmillan.
• Koçak, U. (2022). Soğuk savaş dönemi Hollywood sinemasında başkaldırı figürleri. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi.
• Levinson, B. (Yönetmen). 1997. Wag the Dog [Film]. Baltimore Pictures TriBeCa Productions.
• Marx, K., and Engels, F. (2013). Alman ideolojisi (T. Ok ve O. Geridönmez, Çev.). İstanbul: Evrensel Yayınları.
• McLaren, P. L. (1988). On ideology and education: Critical pedagogy and the politics of empowerment. Social Text, (19/20), 153-185.
• Nye Jr, J. S. (2008). The powers to lead. New York: Oxford University Press.
• Nye Jr, J. S. (2002). The paradox american power: why the world only superpower can't go it alone. New York: Oxford University Press.
• O’Brien, M.E. (2004). Nazi Cinema as enchantment. Camden House.
• Özbulduk Kılıç, I. (2023). Bireysel Bellekten Toplumsal Belleğe Dönüşümde Biyografi: Dilberay Filmi. Bahar Öztürk ve Beyler Yetkiner (Ed.), Türk Sinemasında Biyografik Filmler içinde (s. 209-237). Ankara: Nobel Yayınları
• Özden, Z. (2000). Film Eleştirisi. İstanbul: Afa Yayınları.
• Rachel, A. D. B. (2008). Anti-discrimination Laws, Islamophobia, and ethnicization of Muslim identities in Europe and Australia. Journal of Muslim Minority Affairs, 28(1).
• Reeves, N. (2004). Power of Film Propaganda: Myth or Reality, London:Continuum.
• Riefenstahl, R. (Yönetmen). 1935. Triumph of the Will [Film]. Reichsparteitag-Film.
• Riefenstahl, R. (Yönetmen). 1938. Olympia [Film]. Reichsparteitag-Film.
• Rotha, P. (2000). Sinemanın Öyküsü (İ. Şener, Çev.). İstanbul: İzdüşüm Yayınları.
• Ryan, M. ve Kellner, D. (1997). Politik kamera (E. Özsayar, Çev.). İstanbul: Ayrıntı.
• Sarıtaş, İ. (2018). Nazi döneminde sinemanın propaganda aracı olarak işlevi. İletişim Kuram ve Araştırma Dergisi, 2022(47), 329-350.
• Selpin, H., Klingler, W. (Yönetmen). 1943. Titanic [Film]. Deutsche Filmvertriebs.
• Taylor, R. (1998). Film Propoganda Soviet Russia and Nazi Germany. I.B. Tauris,
• Teksoy, R. (2005). Sinema Tarihi, 1. İstanbul: Oğlak Bilimsel Kitaplar.
• Umerova, Z. (2006). Yahudi lobisinin ABD içindeki konumu ve Orta Doğu politikasındaki rolü. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ankara Üniversitesi.
• Uslu, B.E. (2021). Yumuşak güç kavramı ve Amerika Birleşik Devletleri’nin yumuşak güç unsuru olarak Hollywood sineması. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Karabük Üniversitesi.