Communicating Sustainability Through Popular Culture: A Study on Animated Cartoons

Year 2025, Volume: 10 Issue: 25, 902 - 925, 30.09.2025

Ceyda Cihan Aydoğdu

https://doi.org/10.37679/trta.1712742

Abstract

This study aims to examine the potential of locally produced animated cartoons targeted at children in terms of sustainability communication. Considering that children are heavily influenced by media content, animated cartoons can play a significant role as a popular culture medium in fostering sustainability awareness from an early age. However, there is limited research in the literature regarding the extent to which these media incorporate sustainability messages and how they do so. Within this context, the central research question of the study is to explore what kinds of communication strategies animated cartoons adopt in line with the Sustainable Development Goals (SDGs) and the 5Ps framework (People, Planet, Prosperity, Peace, Partnership). The study employs a qualitative content analysis method. A total of 28 episodes featuring sustainability-related themes were identified from four animated series broadcast on the Turkish children’s channel TRT Çocuk (Ege ile Gaga, Kaptan Pengu, Su Elçileri, Rafadan Tayfa), and 16 episodes were randomly selected for analysis. The data collection process was carried out using a thematic coding table, while the analysis combined thematic analysis with basic-level semiotic interpretation. The findings reveal that environmental sustainability is the dominant theme in these cartoons, whereas themes related to peace, partnership, and social sustainability are represented to a limited extent. Furthermore, the balance that animated cartoons strike between their popular culture structure and educational messages presents a strategic tool for sustainability communication.

Keywords

Sustainability , Cartoon , Sustainable development goals , SDG Communication , Popular culture

Popüler Kültürde Sürdürülebilirlik: Çizgi Filmler Üzerinden Bir İletişim Analizi

Abstract

Bu çalışma, çocuklara yönelik yerli yapım çizgi filmlerin sürdürülebilirlik iletişimi açısından taşıdığı potansiyeli incelemeyi amaçlamaktadır. Çocukların medya içeriklerinden yoğun biçimde etkilendiği göz önüne alındığında, çizgi filmler sürdürülebilirlik bilincinin erken yaşta kazandırılmasında önemli bir popüler kültür aracı olarak rol oynayabilmektedir. Ancak bu araçların sürdürülebilirlik mesajlarını ne ölçüde ve nasıl içerdiğine dair alanyazında sınırlı sayıda araştırma bulunmaktadır. Bu bağlamda çalışmanın temel problemi, çizgi filmlerin sürdürülebilir kalkınma amaçları (SKA) ve 5P (People, Planet, Prosperity, Peace, Partnership) eksenleri doğrultusunda ne tür iletişim stratejileri benimsediğidir. Araştırmada nitel içerik analizi yöntemi kullanılmış, TRT Çocuk kanalında yayımlanan dört çizgi filmden (Ege ile Gaga, Kaptan Pengu, Su Elçileri, Rafadan Tayfa) sürdürülebilirlik teması içeren 28 bölüm belirlenmiş, bunlardan rastgele seçilen 16 bölüm analiz edilmiştir. Veri toplama süreci tematik kodlama tablosu aracılığıyla yürütülmüş, çözümlemede tematik analiz ve temel düzeyde semiyotik çözümleme bir arada kullanılmıştır. Bulgular, çizgi filmlerde çevresel sürdürülebilirlik temasının baskın olduğunu; barış, ortaklık ve toplumsal sürdürülebilirlik temalarının ise sınırlı düzeyde temsil edildiğini ortaya koymuştur. Ayrıca, çizgi filmlerin popüler kültür yapısı ile eğitici mesajlar arasında kurduğu denge, sürdürülebilirlik iletişimi açısından stratejik bir araç sunmaktadır.

Keywords

Sürdürülebilirlik , Çizgi Film , Popüler Kültür , SKA İletişimi , Sürdürülebilir Kalkınma Araçları

References

• Ada, E., & Erdaş Kartal, E. (2019). Çevre Problemleri Ve Sürdürülebilirlik Açisindan Su Elçileri Çizgi Filminin Değerlendirilmesi. Kesit Akademi Dergisi, 20,317-327.
• Akça, R. P., & Baran, G. (2018). Çizgi filmlerin türk kültürüne ait özellikler açisindan incelenmesi:“Pepee Örneği. Yalova Sosyal Bilimler Dergisi, 8(17), 215-224.
• Ağırdır, B. (2020). Hikayesini Arayan Gelecek. . İstanbul: Doğan Egmond Yayıncılık.
• Büyükbakkal, G. (2007). Televizyonun Çocuklar Üzerindeki Etkileri. İstanbulÜniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi| Istanbul University Faculty of Communication Journal, 28, 31-44.
• Bandura, A. (1977). Social learning theory . Englewood Cliffs, NJ: Prentice hall.
• Bayır, E., & Günşen, G. (2017). Okul öncesi dönem çocuklarının en çok izledikleri çizgi filmlerin bilimsel açılardan analizi. Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 7(2), 746-761.
• Caraway, K., & Caraway, B. (2020). Representing Ecological Crises in Children’ Media: An Analysis of the Lorax and Wall-E. Environmental Communication,14(5), 686-697.
• Çin vd. (2023). Okul Öncesi Dönem Çocukların İzledikleri Çizgi Filmlerin AkranZorbalığı Açısından İncelenmesi: Rafadan Tayfa Örneği. Uluslararası Temel Eğitim Çalışmaları Dergisi,, 4(2), 45-53.
• Dursun, Z., & Uzuner Yurt, S. (2017). Popüler Kültür Karşısında Yerelliğin Sunumu:‘Maysa ve Bulut’ Örneği. EKEV Akademi Dergisi, 69, 117-129.
• Erşan, Ş., & Er, H. (2022). Sosyal Öğrenme Kuramı Bağlamında Çizgi Filmlerin Değerler Açısından Analizi. International Journal of Eurasia Social Sciences/Uluslararasi Avrasya Sosyal Bilimler Dergisi,, 13(47), 290-307.
• Ertürk, Y., & Gül, A. (2006). Çocuğunuzu televizyona teslim etmeyin: Televizyon haberlerininçocuklar üzerindeki stres etkileri ve ailesel haber izleme alışkanlıkları (Cilt 24).Ankara, Türkiye: Nobel Yayınları: İletişim Yayınları Dizisi.
• Güllüoğlu, Ö. (2012). Bir Kitle İletişim Aracı Olarak Televizyonun Popüler KültürÜrünlerini Benimsetme ve Yayma İşlevi Üzerine Bir Değerlendirme. Global Media Journal: Turkish Edition, 2(4), 64-86.
• Güneş vd. (2020). Güneş, E., Dayi, A., Çolak, M., & Bingöl, Ö. Ş. (2020). Oyun dönemindeki çocukların davranış sorunları ile izledikleri çizgi filmler arasındaki ilişki. Klinik Psikiyatri Dergisi, 23(4), 438-445.
• Güngör, A., & Çolak, A. (2019). Popüler Kültür Bağlamında Çizgi Filmlerin Kültür Aktarımındaki Yeri ve Önemi: ‘İstanbul Muhafızları’ İncelemesi. İDİL Dergisi, 59, 923-931.
• Gedik, Y. (2020). Sosyal, ekonomik ve çevresel boyutlarla sürdürülebilirlik ve sürdürülebilir kalkinma. Uluslararası Ekonomi Siyaset İnsan ve Toplum Bilimleri Dergisi, 3(3), 196-215.
• İşçibaşı, Y. (2003). Çocuğun Sosyalleşmesinde Aile-Televizyon İlişkisi. Kurgu, 20(1),137-141.
• McGreavy, B., & Lindenfeld, L. (2014). Entertaining our way to engagement? Climate change films and sustainable development values. International Journal of Sustainable Development, 17(2), 123-136.
• McPhail, T. L. (2009). Preface. . M. T.L. içinde, Development Communication: Reframing the Role of the Media. . Oxford: Blackwell Publishing.
• Melkote, S. (2018). Communication for development and social change: an introduction. Journal of Multicultural Discourses, 13(2), 77-86.
• NOAA. (2024). Ocean Today. Mayıs 2025 tarihinde NOAA: https://oceantoday.noaa.gov/teekandtom/ adresinden alındı
• Ogelman, H. G., & Demirci, A. (2024). Okul Öncesi Dönem Çizgi Filmlerinde Çevre Temalarının İncelenmesi. Eğitim Bilim ve Araştırma Dergisi, 5(1), 76-96.
• Özkar, M., & Aytaş, M. (2021). Okul Öncesi Çocuklara Yönelik Hazırlanan Çizgi Filmlerde Toplumsal Cinsiyet Rollerinin Yansıtılması: Rafadan Tayfa ve Canım Kardeşim. Kurgu, 29(1), 37-58.
• Philo, G., & Happer, C. (2013). The Role of the Media in the Construction of Public Belief and Social Change. Journal of Social and Political Psychology, 1(1),321-336.
• Sadioğlu vd. (2018). Değerlerin öğretiminde çizgi filmler: Rafadan Tayfa örneği. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi,, 19(3), 240-251.
• Samur vd. (2014). Pepee çizgi filminin ebeveyn öğretmen ve çocuk gözüyle değerlendirilmesi/assesment of pepee cartoon from perspectives of parents teachers and children. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11(26), 151-166.
• Servaes, J., & Malikhao, P. (2007). Communication and Sustainable Development. J.Servaes, & P. Malikhao içinde, Communication and Sustainable Development: Selected papers from the 9th UN roundtable on communication for development (s. 1-22). Rome: FAO.
• Soyadı, A. (2020, Temmuz). Çalışma Başlığı. Selçuk İletişim, 13(2), 1-12
• Storey, J. (2021). Cultural theory and popular culture: An introduction. London, UK:Routledge.
• Temel vd. (2014). Çocuk kanallarında yayınlanan çizgi filmlerdeki şiddetin belirlenmesi. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Elektronik Dergisi, 7(3),199-205.
• Temizyürek, F., & Acar, Ü. (2014). Çizgi filmlerdeki subliminal mesajların çocuklar üzerindeki etkisi. Cumhuriyet Uluslararası Eğitim Dergisi, 3(3), 25-39.
• Todd, A. (2022). Cartoons and the Environment. A. Hansen, & R. Cox içinde, The Routledge Handbook of Environment and Communication (s. 318-328). UK:Routledge.
• Tornero, J. M., & Varis, T. (2010). Media Literacy and New Humanism. . UNESCO Institute for Information Technologies in Education., 271-313.
• TRT Çocuk. (2019). Yayıncılık ilkeleri. 2025 Nisan tarihinde https://www.trtcocuk.net.tr/yayincilik adresinden alındı
• (2018). UNICEF 2017 Report onCommunication for Development (C4D) Global Progress and Country Level Highlights Across Programme Areas. . New York: United Nations Children’s Fund (UNICEF). https://www.unicef.org/media/47781/file/UNICEF_2017_Report_on_.
• UNICEF. (2024). Nisan 2025 tarihinde Unicef: https://www.unicef.org/reports/state-of-worlds-children/2024 adresinden alındı
• United Nations. (2015). Transforming our world: the 2030 Agenda for Sustainable Development. Mayıs 2025 tarihinde https://sdgs.un.org/2030agenda adresinden alındı
• Uyanık, E. (2016). İletişim Araştırmalarının Tarihçesine Bakış. İletişim Kuram ve Araştırma Dergisi, 42, 58-76.
• Ültay vd. (2021). Sosyal bilimlerde betimsel içerik analizi. IBAD Sosyal Bilimler Dergisi, 10, 188-201.
• Ünal, B. (2022). Toplumsal değIşme odaklı film: Sürdürülebilir kalkınma ve belgeseller. Anadolu Üniversitesi, Türkiye.
• WCCD. (2007). World congress on communication for development : lessons, challenges, and the way forward (English). Washington, DC: World Bank. http://documents.worldbank.org/curated/en/290941468138271611 adresinden alındı
• Yavuzer, H. (1992). Çocuk Psikolojisi. İstanbul: Remzi Kitabevi .
• Yağli. (2013). Çocuğun Eğitiminde Ve Sosyal Gelişiminde Çizgi Filmlerin Rolü: Caillou Ve Pepee Örneği. Electronic Turkish Studies, 8(10).