Tim Burton Sineması Üzerine Tarihsel Poetika Yaklaşımı: Anlatı, Stil ve Kültürel Kodlar

Year 2025, Volume: 10 Issue: 25, 988 - 1009, 30.09.2025

Bihter İşler

Abstract

Bu çalışma, Tim Burton sinemasının anlatı ve stil yapısında zamanla meydana gelen dönüşümü, tarihsel poetika yaklaşımı çerçevesinde incelemektedir. 1988 yapımı Beetlejuice ile 2024 yapımı Beetlejuice Beetlejuice filmleri üzerinden yapılan karşılaştırmalı analiz, yönetmenin yaratıcı kimliğinin popüler kültür bağlamında nasıl yeniden üretildiğini ve "auteur" statüsünün endüstriyel kodlarla nasıl dönüştüğünü ortaya koymaktadır. David Bordwell ve Kristin Thompson’ın tarihsel poetika yaklaşımına dayanan bu çalışma, anlatı yapısı, görsel stil ve tematik örüntüler bağlamında iki film arasındaki devamlılık ve kırılmaları analiz etmektedir. Bu bağlamda çalışma, klasik anlatı sinemasından popüler kültür anlatılarına geçiş sürecini Burton’ın sinema dili üzerinden okumayı amaçlamaktadır. Analiz sonucunda ulaşılan başlıca bulgular şunlardır: Beetlejuice’da (1988) öne çıkan gotik ve absürt mizah ögeleri, Beetlejuice Beetlejuice’da (2024) dijital olanaklarla desteklenen daha yoğun bir görsel evrenle yeniden biçimlendirilmiştir. Ayrıca, 2024 yapımı filmde klasik anlatı kalıplarına daha fazla yaslanıldığı ve Burton’ın stilistik tercihlerinin ticari sinema kodlarıyla daha fazla örtüştüğü gözlemlenmiştir. Bu durum, Burton’ın auteur kimliğinin 1988 yılında bağımsız bir yaratıcı ses olarak şekillenirken, 2024’te dijital çağın üretim dinamiklerine uyumlu, sistemle bütünleşmiş bir marka kimliğine dönüştüğünü ortaya koymaktadır.

Keywords

Popüler Kültür , Tim Burton , Film Stili , Tarihsel Poetika , Auteur Kuram

A Historical Poetics Approach To Tim Burton’s Cinema: Narrative, Style, And Cultural Codes

Abstract

This study examines the transformation of narrative and stylistic structures in Tim Burton’s cinema over time through the lens of historical poetics. By conducting a comparative analysis of Beetlejuice (1988) and Beetlejuice Beetlejuice (2024), the article explores how the director’s creative identity has been reconstituted within the context of popular culture, and how his status as an auteur has been reshaped by industrial codes. Grounded in the historical poetics approach developed by Bordwell and Thompson, the study analyzes continuities and ruptures between the two films in terms of narrative structure, visual style, and thematic patterns. In this context, it aims to interpret the transition from classical narrative cinema to contemporary popular cultural narratives through the evolving cinematic language of Burton. The main findings of the analysis are as follows: The gothic and absurd humor elements that stand out in the first film are reconfigured in the second through a more visually intense universe made possible by digital technologies. Moreover, Beetlejuice Beetlejuice (2024) relies more heavily on conventional narrative structures, and Burton’s stylistic choices are more aligned with commercial cinematic codes. This suggests that while Burton’s auteur identity in 1988 was shaped as an independent creative voice, by 2024 it has evolved into a branded identity integrated with the production dynamics of the digital age.

Keywords

Popular Culture , Tim Burton , Film Style , Historical Poetics , Auteur Theory

References

• Astruc, A. (1948). The Birth of A New Avant-garde: La Camera-Stylo. Erişim: 5 Şubat 2025, https://www.newwavefilm.com/about/camera-stylo-astruc.shtml
• Bassil-Morozow, H. (2010). Tim Burton: The Monster and the Crowd: A Post-Jungian Perspective. New York: Routledge.
• Baudrillard, J. (2014). Simülakrlar ve Simülasyon (O. Adanır, Çev.). Ankara, Doğu-Batı Yayınları.
• Bordwell, D. (1979). The Art Cinema as a Mode of Film Practice. Film Criticism, 4(1), 56-64.
• Bordwell, D. (1989). Historical Poetics of Cinema. R. B. Palmer (Ed.). The Cinematic Text: Methods and Approaches, (s. 369-398). New York: AMS Press.
• Bordwell, D. (1994). Making Meaning: Inference and Rhetoric in the Interpretation of Cinema. Cambridge, Massachusett: Harvard University Press.
• Bordwell, D. (2002). Intensified Continuity: Visual Style in Contemporary American Film. Film Quarterly, 55(3), 16-28. https://doi.org/10.1525/fq.2002.55.3.16
• Bordwell, D., ve Thompson, K. (2008). Film Art: An Introduction (8th ed.).
• McGraw-Hill. Büker, S. (2010). Auteur Kurama Giriş. S. Büker ve Y. G. Topçu (Der.). Sinema: Tarih-Kuram-Eleştiri (s. 277-294). İstanbul: Kırmızı Kedi.
• Foucault, M. (1984). What Is An Author? P. Rabinow (Ed.), The Foucault Reader (s. 101- 120). New York: Pantheon Books.
• Hall, S. (1997). The Work of Representation. S. Hall (Ed.) Representation Cultural Representations and Signifying Practices (s. 13-74). London: Sage.
• Horkheimer, M., & Adorno, T. W. (1995). Aydınlanmanın Diyalektiği (O. Özügül, Çev.). İstanbul: Kabalcı Yayınları.
• Hutcheon, L. (1986–1987). The Politics of Postmodernism: Parody and History. Cultural Critique, 5(Winter), 179-207. http://www.jstor.org/stable/1354298
• Jameson, F. (1991). Postmodernism, or The Cultural Logic of Late Capitalism. Duke University Press. Erişim: 10 Ocak 2025, https://sporastudios.org/mark/courses/articles/Jameson_Postmodernism__cultural_logic_late_capitalism. pdf?utm_source=chatgpt.com
• Mulvey, L. (1975). Visual Pleasure and Narrative Cinema. Screen, 16(3), 6-18. https://doi.org/10.1093/screen/16.3.6
• Sarris, A. (1962). Notes on the Auteur Theory in 1962. Erişim: 10 Aralık 2024, https://alexwinter.com/media/pdfs/andrew_sarris_notes_on_the-auteur_theory_in_1962.pdf
• Shone, T. (2012). Girls On Film: How Tim Burton Finally Got His Vamp Right. The Guardian Magazine. Erişim: 04 Nisan 2025, https://www.theguardian.com/ film/filmblog/2012/may/18/women-film-festishes-auteur-theory
• Storey, J. (2018). Cultural Theory and Popular Culture: An Introduction (8th ed.). Routledge.