Sosyal Hizmet Uzmanlarının Çevresel Farkındalık Seviyeleri ile Çevreye Yönelik Tutumlarının Belirlenmesi

Yıl 2017, Cilt: 21 Sayı: 2, 389 - 405, 06.08.2017

İrfan Doğan , Eda Purutçuoğlu

Öz

Bu araştırma, sosyal hizmet uzmanlarının çevresel farkındalık seviyeleri ile çevreye yönelik tutumlarını belirlemek amacıyla planlanmış ve yürütülmüştür. Sosyal hizmetin mesleki örgütlenmelerine ilişkin derneklerin mail grubu ve sosyal medya hesaplarına kayıtlı ve araştırmaya istekli 260 (151 kadın, 109 erkek) sosyal hizmet uzmanı araştırma kapsamına alınmıştır. Araştırma materyalinin toplanmasında online anket tekniği kullanılmış olup, oluşturulan online anket link aracılığıyla Sosyal Hizmet Uzmanları Derneği ve Sosyal Hizmet Meslekte Birlik Derneği’nin mail grupları ve sosyal medya hesaplarında paylaşılmıştır. Online anket formu, sosyal hizmet uzmanlarının sosyo-demografik bilgileri, çevresel farkındalık seviyeleri ve çevreye yönelik tutumları olmak üzere üç aşamadan oluşmuştur. Cinsiyet ve yaş açıklayıcı değişkenler olarak alınmış olup her bir alt ölçek üzerinde değişkenlerin etkisi cinsiyet durumuna göre t-testi; yaşa göre ise parametrik olmayan testlerden Kruskal Wallis testi ile değerlendirilmiştir. Araştırma kapsamına alınan sosyal hizmet uzmanlarının çevresel farkındalık seviyeleri üzerinde cinsiyetin yalnızca kavrama alt boyutu üzerinde; yaşın ise bilgi ve değerlendirme alt boyutunda etkili olduğu görülmüştür (p<0.05). Çevreye yönelik tutumlar irdelendiğinde, yaş hem çevresel davranış hem de çevresel düşünce alt boyutları üzerinde etkili iken (p<0.05), cinsiyetin herhangi bir farklılık yaratmadığı bulunmuştur (p>0.05). Korelasyon analizi sonucunda, çevre sorunlarına yönelik farkındalık ölçeği ile çevresel tutum ölçeği puan ortalamalarının yüksek olduğu saptanmıştır. 

Kaynakça

• AKILLI, M. ve YURTCAN, M. T. (2009). “İlköğretim Fen Bilgisi Öğretmeni Adaylarının Çevreye Karşı Tutumlarının Farklı Değişkenler Açısından İncelenmesi (Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Örneği)”. Erzincan Eğitim Fakültesi Dergisi. S. 11(2), s. 119-131.
• Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü (FAO) (2016). Food and agriculture in the 2030 Agenda for Sustainable Development.
• BERGER, R.M. and KELLY, J.J. (1993). “Social Work in the Ecological Crisis”. Social Work. S. 38 (5), s. 521-526.
• COERTJENS, L., BOEVE-DE PAUW, J., DE MAEYER, S. VAN PETEGEM, P. (2010). “Do Schools Make a Difference in Their Students’ Environmental Attitudes and Awareness? Evidence From Pisa 2006”. International Journal of Science and Mathematics Education, S.8, s. 497-522.
• ÇABUK, B. ve KARACAOĞLU, Ö. C. (2003). “Üniversite Öğrencilerinin Çevre Duyarlılıklarının İncelenmesi”. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi. S. 36 (1-2), s. 189-198.
• ÇETİN, O.B.(2011). “Çevre ve Toplum”. (Ed. Prof.Dr.Nadir Suğur). İnsan ve Toplum. Anadolu Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi Yayın No: 1384, Eskişehir..
• DEMİR, E. ve YALÇIN, H. (2014). “Türkiye’de Çevre Eğitimi”. Türk Bilimsel Derlemeler Dergisi. S. 7 (2), s. 07-18.
• DEMİREL, T., TEKİN, F. ve BELGİN, A. (2014). “Bir Sağlık Ocağına Başvuran Bireylerin Çevre İle İlgili Bilgi ve Tutumları”. Sürekli Tıp Eğitimi Dergisi. S. 23(3), s. 86-92.
• DENİŞ, H. ve GENÇ, H. (2007). “Çevre Bilimi Dersi Alan ve Almayan Sınıf Öğretmenliği Öğrencilerinin Çevreye İlişkin Tutumları ve Çevre Bilimi Dersindeki Başarılarının Karşılaştırılması”. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. S. 13, s. 20-26.
• ERKOL, S. ve UĞULU, İ. (2013). “Ortaöğretim Öğrencilerinin Biyoloji ve Çevreye Yönelik Tutumlarının Karşılaştırılması”. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi. S. 2 (3), s. 243-251.
• ERTEN, S. (2005). “Okul Öncesi Öğretmen Adaylarında Çevre Dostu Davranışların Araştırılması”. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. S. 28, s. 91-100.
• GÜVEN, E. ve AYDOĞDU, M. (2012). “Çevre Sorunlarına Yönelik Farkındalık Ölçeğinin Geliştirilmesi ve Öğretmen Adaylarının Farkındalık Düzeylerinin Belirlenmesi”. Öğretmen Eğitimi ve Eğitimcileri Dergisi. S. 1 (2), s. 185-202.
• KAHYAOĞLU, M., DABAN, Ş. ve YANGIN, S. (2008). “İlköğretim Öğretmen Adaylarının Çevreye Yönelik Tutumları”. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi. S. 11(1), s. 42-52.
• KARASAR, N. (2005). Bilimsel Araştırma Yöntemi. Nobel Yayınevi. Ankara.
• KELEŞ, R. ve HAMAMCI, C. (1998). Çevrebilim. İmge Kitabevi. Ankara.
• KIZILASLAN, N. ve KIZILASLAN, H. (2005). Türkiye’de Kimyasal Gübre Kullanımı ve Tokat İli Artova İlçesinde Kimyasal Gübredeki Uygulamalar Gübreleme-Çevre İlişkileri. Tarımsal Ekonomi Araştırma Enstitüsü Yayınları.
• KORHONEN, K. and LAPPALAILEN, A. (2004). “Examining the Environmental Awareness of Children and Adolescents in the Ranomafana Region Madagascar”. Environmental Education Research. S. 10 (2), s. 195-215.
• KOVAL M. H., MERTIG A. G. (2002). “Attitudes Toward Natural Resources and Their Management: A Report on the ‘2001 Resource Attitudes in Michigan Survey”, www.michigandnr.com/publication s/pdfs/huntingwildlifehabitat/WCS/ 1_7_citions.pdf. Erişim Tarihi: 22.03.2016.
• MALKOÇ, H. (2011). Sınıf Öğretmeni Adaylarının Çevre Sorunlarına Yönelik Tutumlarının ve Bilişsel Farkındalık Becerilerinin İncelenmesi. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Sınıf Öğretmenliği Anabilim Dalı (Yayınlanmamış yüksek lisan tezi), Ankara.
• MANSUROĞLU, S., KARAGÜZEL, O. ve ATİK, M. (2008). “Environmental Awareness Level in Antalya City (Turkey) and It’s Relations with Socio-Economic Characteristics”. Akdeniz Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi. S. 21 (2), s. 167-177.
• MANSUROĞLU, S., KARAGÜZEL, O., ATİK, M. ve KINIKLI, P. (2010). “Effects of Socio-Economic Characteristics on Environmental Attitudes in Developing Countries: Antalya Case in Turkey”. Selçuk Tarım ve Gıda Bilimleri Dergisi. S. 24 (1), s. 10-18.
• National Assocıatıon of Social Workers (NASW) (2003). Environmental Policy. Erişim: [http://www.socialworkers.org]. Erişim Tarihi: 22.03.2016.
• OKUR, E. ve YALÇIN ÖZDİLEK, Ş. (2012). “Yapısal Eşitlik Modeli ile Geliştirilmiş Çevresel Tutum Ölçeği”. İlköğretim Online. S. 11 (1), s. 85-94.
• ÖZAYDIN, S., ŞAHİN, S. ve KORKMAZ, T. (2013). “İlköğretim Fen Bilgisi. Sınıf ve Okul Öncesi Öğretmen Adaylarının Çevresel Tutum Düzeylerinin Belirlenmesi ve Karşılaştırılması”. Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi. S. 7 (2), s. 248-267.
• ÖZBEBEK TUNÇ, A., AKDEMİR ÖMÜR, G. ve DÜREN, A. Z. (2012). “Çevresel Farkındalık”. İ.Ü. Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi. S. 47, s. 227-246.
• ÖZDEMİR, A. ve YAPICI, E. (2010). “Öğretmen Adaylarının Çevre Sorunlarına Yönelik Farkındalık ve İlgi Düzeylerinin Karşılaştırılması”. Anadolu Doğa Bilimleri Dergisi S. 1 (1), s. 48-56.
• ÖZDEMİR, O., YILDIZ, A., OCAKTAN, E. ve SARIŞEN, Ö. (2004). “Tıp Fakültesi Öğrencilerinin Çevre Sorunları Konusundaki Farkındalık ve Duyarlılıkları”. Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Mecmuası. S. 57 (3), s. 117-127.
• PEETERS J. (2012). “The Place of Social Work in Sustainable Development: Towards Ecosocial Practice”. International Journal of Social Welfare. S. 21, s. 287–298.
• PURUTÇUOĞLU, E. (2008). Üniversite öğrencilerinin demografik özellikleri ve materyalist eğilimleri ile çevreye yönelik tutum ve davranışları arasındaki ilişkinin incelenmesi. (Yayınlanmamış doktora tezi). Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Aile ve Tüketici Bilimleri Anabilim Dalı, Ankara.
• ROUSSOPOULOS, D. (1993). Political Ecology. Montreal, New York, London: Black Rose Books.
• STRAUGHAN, R. D. and ROBERTS, C. A. (1999). “Environmental Segmentation Alternatives: A Look at Green Consumer Behavior in the New Millennium”. Journal of Consumer Marketing. S. 16 (6), s. 558-575.
• TIKKA, P. M., KUITUNEN, M. T. ve TYNYS, S. M. (2000). “Effect of Educational Background On Students' Attitude Activity Levels and Knowledge Concerning Environment”. The Journal of Environmental Education. S. 31 (3), s. 12-19.
• UZUN, N., ATLI, K. ve SAĞLAM, N. (2010). “Evaluation of the High School Students’ Environmental Attitudes and Interest Levels: Kalecik-Turkey Sample”. Eurasian Journal of Educational Research. S. 41, s. 165-181.
• UZUN, N. ve SAĞLAM, N. (2006). “Orta Öğretim Öğrencileri için Çevresel Tutum Ölçeği Geliştirme ve Geçerliliği”. H.Ü. Eğitim Fakültesi Dergisi. S. 30, s. 240-250.
• ÜREY, M. ve ŞAHİN,B. (2010). “Akademik Personelin Çevre Sorunları ve Çevre Eğitimine Yönelik Duygu ve Davranışlarının Değerlendirilmesi”. Ç.Ü. Eğitim Fakültesi Dergisi. S. 38, s. 134-149.
• YILMAZ, A., MORGİL, İ., AKTUĞ, P. ve GÖBEKLİ, İ. (2002). “Ortaöğretim ve Üniversite Öğrencilerinin Çevre ve Çevre Kavramları ve Sorunları Konusundaki Bilgileri ve Öneriler”. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. S. 22, s. 156-162.
• YILMAZ, R. (2009). “Edirne’de Çevre Bilincinin Belirlenmesi ve Sosyo-Ekonomik Özelliklerin Çevresel Bilinç Üzerine Etkileri”. Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi. S. 6 (1), s. 79-92.
• YILMAZ, V., ÇELİK, H. E., YAĞIZER, C. (2009). “Çevresel Duyarlılık ve Çevresel Davranışın Ekolojik Ürün Satın Alma Davranışına Etkilerinin Yapısal Eşitlik Modeliyle Araştırılması”. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. S. 9 (2), s. 1-14.
• ZIADAT, A. H. and ZIADAT, A. H. (2010). “Assessment of Special Needs People Towards Environmental Awareness in the Hashemite Kingdom of Jordan”. American Journal of Environmental Sciences. S. 6 (5), s. 455-462.