HALİT ZİYA AND MUSİC

Yıl 2019, Cilt: 23 Sayı: 2, 425 - 436, 18.08.2019

Sevim Karabela Şermet

Öz

The period of Servet-i Fünun was a period in which the works of art
with an artistic style were brought to the fore. In these works, it is seen
that Western aesthetics are tried to be created. The artists of this period
were also interested in other branches of fine arts and also focused their
attention on the work of art. Music and painting take the first place among the
various fields of fine arts that offer important building materials to
literature. In this context, painting and music constitute one of the most
important elements of Servet-i Fünun period works. Servet-i Fünun, which has an
aesthetized language, has not only entered the repertoire of generation as a
concept or theme, but has also been an element that determines their style.

Tevfik Fikret / Cenap Şahabettin and Halit Ziya / Mehmet Rauf, who
came to the forefront in poetry with the widespread conviction of literary
histories of Servet-i Fünun period, were also interested in fine arts,
especially painting and music branches. However, this curiosity of painting and
music, which is not only in the dimension of interest, forms the background of
their works. Halit Ziya, whose name has been integrated with the novel genre in
Turkish literature and has maintained this domination alone until today, writes
about art besides fiction texts. However, Halit Ziya's art writings are not as
popular as his novels. The power of his novels overshadows his criticism. The
subject of this research is the place of music in Halit Ziya's works other than
fiction texts and his approach to fine arts based on his views on music.

Anahtar Kelimeler

Halit Ziya, Kırk Yıl, Sanata Dair, Music, Opera

HALİT ZİYA'NIN SANAT YAZILARINDA MUSİKİ

Öz

Servet-i Fünun dönemi,
sanatkarane bir duyuş tarzının ön plana çıkarılmış olduğu eserlerin üretildiği
bir dönemdir. Bu eserlerde Batılı tarzda sanat estetiğinin oluşturulmaya
çalışıldığı görülür. Bu dönemin sanatçıları güzel sanatların diğer dalları ile
de ilgilenmişler ve aynı zamanda dikkatlerini sanat eseri üzerine
yoğunlastırmıslardır. Edebiyata önemli inşa malzemeleri sunan güzel sanatların
çeşitli alanları arasında müzik ve resim ilk sırada yer alır . Bu bağlamda resim
ve müzik Servet-i Fünun dönemi eserlerinin en önemli unsurlarından birini
oluşturur. Estetize olmuş bir dile sahip olan Servet-i Fünun neslinin
dağarcığına resim ve müzik sadece kavram ya da tema olarak girmemiş aynı
zamanda onların üsluplarını da belirleyen bir unsur olmuştur.

Servet-i Fünun dönemi
edebiyat tarihlerinin yaygın kanaati ile şiirde ön plana çıkan Tevfik
Fikret/Cenap Şahabettin ile nesirde ön plana çıkan Halit Ziya/Mehmet Rauf
isimleri güzel sanatların özellikle resim ve müzik dallarına da ilgi
duymuşlardır. Ancak yalnızca ilgi boyutunda kalmayan bu resim ve müzik merakı
onların eserlerinin arka fonunu da oluşturur. Türk edebiyatında adı özellikle
roman türü ile bütünleşmiş ve günümüze kadar bu hakimiyeti tek başına korumuş
olan Halit Ziya, kurgu metinlerin dışında aynı zamanda sanata dair yazılar
kaleme alır. Ancak Halit Ziya’nın sanat yazıları romanları kadar rağbet görmez.
Romanlarının gücü eleştirmenliğini gölgede bırakır. Bu araştırmanın konusu
Halit Ziya’nın kurgu metinler dışındaki eserlerinde musikinin yeri ve musiki
üzerine görüşlerinden hareketle güzel sanatlara yaklaşımıdır. 

Anahtar Kelimeler

Halit Ziya, Kırk Yıl, Sanata Dair, Musiki, Opera

Kaynakça

• KAYNAKÇA Arslan, F. (2017), “Halit Ziya Uşaklıgil’in Türk Musikisi Hakkındaki Düşünceleri Üstüne”, Geçmişten Günümüze Uluslararası Dini Musiki Sempozyumu, Amasya Bildiriler Kitabı, s. 337-346
• Arslan, N. (2002), “Eylül ya da Bir Aşkın Analizi”, Hece Türk Romanı Özel Sayısı, S.65/66/67, s. 560-571.
• Atay, O. (2005), Günlük, İstanbul, İletişim Yayınları.
• Baş, S. (2010), “Batıya Hayran Bir Neslin Romanı: Servet-i Fünûn Romanı”, Turkish Studies, Volume 5/2, s. 333
• Çağın, Ş. (2016), “Halit Ziya’nın Beslendiği Güzel Sanatlar”, Yeni Türk Edebiyatı, S.13, s. 23-38.
• Çağın, Ş. (2016), “Ahmet Midhat ve Güzel Sanatlar”. Yeni Türk Edebiyatı, S.16, s. 47-60.
• Çanaklı, L. A. (2014), “Halit Ziya Uşaklıgil ve Türk Halk Kültürü”, Turkish Studies, Volume 9/6, s. 237-254
• Çıkla, S. (2004), Roman ve Gerçekçilik Bağlamında Kültür Değişmeleri ve Servet-i Fünûn Romanı, Ankara, Akçağ Yayınları.
• Ebcioğlu, H. M. (1945), “Günden Güne: Halit Ziya Uşaklıgil’in Aradığı Şarkı”, Vakit, 4 Mart 1945 (http://earsiv.sehir.edu.tr:8080/xmlui/handle/11498/13925)
• İleri, S. (2012), Yaşadığım İstanbul, İstanbul, Everest Yayınları.
• Levent, A. S. (1938), Edebiyat Tarihi Dersleri Servet-i Fünun Edebiyatı, İstanbul, Kanaat Kitabevi
• Özgül, M. K. (1997), Resmin Gölgesi Şiire Düstü, İstanbul, Yapı Kredi Yayınları
• Sazyek, H. (1998), “Halit Ziya Uşaklıgil’in Öykücülüğü”, Adam Öykü, S.14, s.113-123.
• Sazyek, H. (2013), “Edebiyat Niçin İnsansız Olamaz?” Turkish Studies 8 Volume 8 Issue 8, s. 1127-1139)
• Soğukömeroğulları, M. (2011), “Servet-i Fünun Edebiyatı Gayrı Milli midir?”, Turkish Studies Volume 6/1, s. 1785-1800
• Soykan, Ö. N. (2002), “Müzik Estetiği”, Cogito Dergisi, S. 30, İstanbul, Yapı Kredi Yayınları
• Tüzer, İ. (2017), “Her Dem Taze, Her Dem Okunası: Halit Ziya Uşaklıgil”, Arka Kapak, S. 23.
• Uşaklıgil, H. Z. (2008), İhtiyar Dost, İstanbul, Özgür Yayınları
• Uşaklıgil, H. Z. (2014), Sanata Dair (haz: Sacit Ayhan, Levent Ali Çanaklı), İstanbul, Özgür Yayınları.
• Uşaklıgil, H. Z. (2014), Kırk Yıl (Yayın Yönetmeni: Rahim Tarım, haz: Nur Özmel Akın), İstanbul, Özgür Yayınları.
• Uşaklıgil, H. Z. (2017), Kenarda Kalmış, (Haz: Salim Durukoğlu), Ankara, Gece Kitaplığı
• Uysal, N. Z. (2016), “Doğumunun 150. Yılında Kurucu Bir Figür Olarak Halit Ziya Uşaklıgil”, TR Dergisi
• Yazıcı, H. ; Gökbudak, Z. S. (2015), “Türkiye’de Ulusalcı Müzik ve Bir Opera Eseri Olarak Aşk-ı Memnu”, Tarihin Peşinde- Uluslararası Tarih ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, S. 14 s. 213‐237
• Yıldırım, Vural, Müzik ve Edebiyat İlişkisi http://komplikedergi.com/muzik-ve-edebiyat-iliskisi/)