SOKRATİK YÖNTEME DAYALI EĞİTİM PROGRAMININ 5-6 YAŞ GRUBU ÇOCUKLARIN ÇALIŞMA BELLEKLERİNE ETKİSİNİN İNCELENMESİ

Yıl 2019, Cilt: 23 Sayı: 3, 892 - 905, 29.12.2019

Kübra Kanat , Fulya Temel

Öz

Bu araştırma, Sokratik yönteme dayalı eğitim
programının 5-6 yaş grubu çocukların çalışma belleklerine etkisini araştırmak
amacıyla yapılmıştır. Bu amaç doğrultusunda 2017-2018 Eğitim öğretim yılı Bahar
Döneminde Gazi Üniversitesi Uygulama Anaokulu’na devam eden 5-6 yaş grubu 8 kız
ve 7 erkek olmak üzere toplam 15 çocuk, araştırmanın çalışma grubunu oluşturmuştur.
Çalışma grubuna Sokratik Yönteme dayalı bir program hazırlanmış ve bu programa
ilişkin toplam 20 etkinlik 10 hafta süreyle uygulanmıştır. Tek grup
öntest-sontest deneysel desen kullanılan araştırmada veri toplama aracı olarak
“Demografik bilgi formu” ve “Çalışma belleği ölçeği” kullanılmıştır. Verilerin
analizinde İlişkili Örneklemeler için Tek Faktörlü Anova Testi ve Friedman Testi kullanılmıştır.
Araştırma sonucunda Sokratik yönteme dayalı eğitim programının, çocukların
sözel kısa süreli bellek, sözel çalışma belleği ve görsel çalışma belleği
puanlarını anlamlı biçimde etkilediği ancak görsel kısa süreli bellek
puanlarını anlamlı biçimde etkilemediği sonucuna varılmıştır. Araştırma
sonuçlarına göre çalışma belleği performansını arttırmak için Sokratik yöntemin
anasınıflarında kullanılması önerilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Sokratik yöntem, çalışma belleği, erken çocukluk eğitimi, çocuk

Kaynakça

• Akçakaya, H. (2015). Erken yaşta koklear implant uygulanan çocuklarda sözel çalışma belleği ve dil ile ilişkisinin incelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans tezi. Sağlık Bilimleri Enstitüsü. Hacettepe Üniversitesi: Ankara.
• Akkocaoğlu Çayır, N. (2015). Çocuklar için felsefe. Cito Eğitim: Kuram ve Uygulama, 27, 17-28.
• Akoğlu, G. (2011). Gelişimsel dil bozukluğu olan ve normal gelişim gösteren çocuklarda sözdizimini anlama becerileri ile sözel çalışma belleği ilişkisinin incelenmesi. Yayımlanmamış doktora tezi. Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Ankara Üniversitesi: Ankara.
• Alloway, T. P. ve Alloway R. (2010). Investigating the predictive roles of working memory and IQ in academic attainment. Journal of Experimental Child Psychology, 106, 20-29.
• Baddeley, A. (1992). Working memory. Science, 255(5044), 556.
• Baddeley, A. (2000). The episodic buffer: a new component of working memory. Trends in Cognitive Sciences, 11, 417- 422.
• Baddeley, A. (2003). Working memory and language: An overview. Journal of communication disorders, 36(3), 189-208.
• Baddeley, A. (2007). Working memory, thought, and action. Oxford: Oxford University Press.
• Baddeley, A. D., ve Hitch, G. (1974). Working memory. Psychology of learning and motivation, 8, 47-89.
• Baddeley, A., Gathercole, S., ve Papagno, C. (1998). The phonological loop as a language learning device. Psychological review, 105(1), 158.
• Birnbacher, D. (2006). Sokratik Konuşma Tarih-Kuram-Uygulama. S. Yücesoy (Derleyen) Tıp etiği eğitiminde sokratik yöntem: olanaklar ve sınırlar. (s.243-256). İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Brandt, R. (1988). On Philosophy in the Curriculum: A Conversation with Matthew Lipman. Educational Leadership, 46(1), 34-37.
• Bull, R., ve Scerif, G. (2001). Executive functioning as a predictor of children’s mathematics ability: Inhibition, switching, and working memory. Developmental Neuropsychology, 19(3), 273–293.
• Büyüköztürk, Ş. (2014). Veri analizi el kitabı. (19. Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
• Crain, S., Shankweiler, D., Macaruso, P. ve Bar-Shalom, E. (1990). Working memory and comprehension of spoken sentences: Investigations of children with reading disorder. In G. Vallar ve T. ShaIlice (Eds.), Neuropsychological impairments of short-term memory (pp. 477-508). Cambridge: Cambridge University Press.
• De Weerdt, F., Desoete, A., ve Roeyers, H. (2013). Working memory in children with reading disabilities and/or mathematical disabilities. Journal of learning disabilities, 46(5), 461-472.
• Dehn, M. (2008). Working memory and academic learning: Assessment and intervention. Hoboken, NJ: John Wiley and Sons.
• Dehn, M. (2010). Long-term memory problems in children and adolescens: Assessment, intervention and effective instruction. Hoboken, NJ: John Wiley and Sons.
• Direk, N. (2002). Küçük Prens üzerine düsünmek. İstanbul: Pan Yayıncılık.3.baskı.
• Doğan, M. (2011). Çocuklarda Çalisma Bellegi, Akademik Ögrenme ve Ögrenme Yetersizlikleri. Turk Psikoloji Yazilari, 14(27), 48.
• Downing, P. E. (2000). Interactions between visual working memory and selective attention. Psychological science, 11(6), 467-473.
• Ergül, C., Çağla, Ö.Y., ve Ergül, D. (2018). 5-10 Yaş Grubu Çocuklara Yönelik Geliştirilmiş Çalışma Belleği Ölçeğinin geçerlik ve güvenirliği. Eğitimde Kuram ve Uygulama, 14(2), 187-214. doi:10.17244/eku.427280.
• Feldman, E. A. (2012). The Relation between Working Memory and Language Development in 21- to 36-month-old Native Learners of Turkish. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Koç Üniversitesi: İstanbul.
• Fisher, R. (2008). Teaching thinking: philosophical enquiry in the classroom. London: Bloomsbury Publishing.
• Gathercole, S. E., Pickering, S., Knight, C. ve Stegmann, Z. (2004). Working memory skills and educational attainment: Evidence from national curriculum assessments at 7 and 14 years of age. Applied Cognitive Psychology, 18,1–16. Gathercole, S. E., Alloway, T. P., Willis, C., ve Adams, A. (2006). Working memory in children with reading disabilities. Journal of Experimental Child Psychology, 93(3), 265-281.
• Geary, D. C., Hoard, M. K., Byrd‐Craven, J., Nugent, L. ve Numtee, C. (2007). Cognitive mechanisms underlying achievement deficits in children with mathematical learning disability. Child Development, 78(4), 1343-1359.
• George, D. ve Mallery, M. (2010). SPSS for Windows Step by Step: A Simple Guide and Reference, Boston: Pearson.
• Gronke, H. (2006). Sokratik Konuşma Tarih-Kuram-Uygulama. S. Yücesoy (Derleyen) Yüksek öğrenimde ve bilimsel araştırmalarda Sokratik konuşma. (s. 197-224). İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Güneş Acar, N. (2015). Gesture and language use ın toddlers: the role of verbal and non-verbal workıng memory ın language development and gesture productıon process. Yayımlanmamış Yüksek Lisans tezi. Sosyal bilimler enstitüsü. Boğaziçi Üniversitesi: İstanbul.
• Güneş, F. (2016). Eğitimde Sorgulamanın Gücü. Bartin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 5(2), 188-204.
• Gür, Ç. (2011). Çocuklar için Felsefe. 1312-1318. Siyasal Kitabevi: Ankara.
• Hoeflich, M. E. (2006). Individual and developmental differences in children's working memory and oral language. Yayımlanmamış doktora tezi. Simon Fraser Universitesi: Burnaby.
• IAPC Institute for the Advancement of Philosophy for Children. Curriculum Resources. https://www.montclair.edu/media/montclairedu/cehs/documents/iapc-catalogue.pdf adresinden erişilmiştir.
• Karakaya, Z. (2006). Çocuk felsefesi ve çocuk eğitimi. Dinbilimleri Akademik Araştırma Dergisi, 6(4), 23-37.
• Karakelle, S. ve Ertuğrul, Z. (2012). Zihin Kuramı ile Çalışma Belleği, Dil Becerisi ve Yönetici İşlevler Arasındaki Bağlantılar Küçük (36-48 ay) ve Büyük (53-72 ay) Çocuklarda Farklılık Gösterebilir mi?. Turk Psikoloji Dergisi, 27(70).
• Karasar, N. (2010). Bilimsel araştıra yöntemi. (21. Baskı). Ankara: Nobel yayın dağıtım.
• Kefeli, İ. ve Kara, U. (2008). Philosophical and Critical Thought Development of Child. Ankara University, Journal of Faculty of Educational Sciences, 41(1), 339-357.
• Kerry, T. (1998). Questioning and Explaining in Classrooms. London, Hodder and Stoughton.
• Kroesbergen, E. H., Van’t Noordende, J. E. ve Kolkman, M. E. (2012). Training working memory in kindergarten children: Effects on working memory and early numeracy. Child Neuropsychology, 1, 23–37.
• Lipman, M. (1985, January). Philosophy for children. In National Forum (Vol. 65, No. 1, p. 18). Honor Society of Phi Kappa Phi.
• Marashi, S. M. (2008). Teaching philosophy to children: A new experience in Iran. Analytic Teaching, 27(1), 12-15.
• Marton, K. (1998). Working memory and language processes in children with specific language impairment. Yayımlanmamış doktora tezi. The city university of New York: New York.
• Montgomery, J. W. (2003). Working memory and comprehension in children with specific language impairment: What we know so far. Journal of communication disorders, 36(3), 221-231.
• Morgan, N. ve Saxton, J. (1991). Teaching, Questioning and Learning. London, Routledge.
• Murris, K. S. (2008). Philosophy with children, the stingray and the educative value of disequilibrium. Journal of Philosophy of Education, 42(3‐4), 667-685.
• Nash, R.J. ve Shiman, D.A. (1974). The English Teacher as Questioner. English Journal, 63: 38-44.
• Nelson L. (2006). Sokratik Konuşma Tarih-Kuram-Uygulama. S. Yücesoy (Derleyen) Sokratik Yöntem (s. 37-80). İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Passolunghi, M. C. ve Siegel, L. S. (2004). Working memory and access to numerical information in children with disability in mathematics. Journal of Experimental Child Psychology, 88, 348–367.
• Paul, R. ve Elder, L. (2006). The thinker’s guide to the art of Socratic questioning. Sonoma, California: The Foundation for Critical Thinking.
• Paul, R., Binker, A.J.A., Martin, D. ve Adamson, K. (1989). Critical Thinking Handbook: High School. A Guide for Redesigning Instruction. Center for Critical Thinking and Moral Critique, Sonoma State University, Rohnert Park, CA 94928.
• Sayar, F., ve Turan, F. (2012). Okuma gelişiminde üst dil farkındalığı, ses bilgisel süreçler ve bellek süreçlerinin etkisi: Kısa süreli bellek ve çalışma belleği. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 13(2), 49-64.
• Service, E. (1992). Phonology, Working Memory, and Foreignlanguage Learning. The Quarterly Journal of Experımental Psychology, 45(1) 21-50.
• Shaw, R. (2008). Philosophy in the classroom: Improving your pupils' thinking skills and motivating them to learn. Routledge.
• Swanson, H. L. ve Sachse-Lee, C. (2001). Mathematical problem solving and working memory in children with learning disabilities: Both executive and phonological processes are important. Journal of Experimental Child Psychology, 79(3), 294-321.
• Swanson, H. L., Kehler, P. ve Jerman, O. (2010). Working memory, strategy knowledge, and strategy instruction in children with reading disabilities. Journal of Learning Disabilities, 43(1), 24- 47.
• Tercan, E., Ergin, H. ve Amado, S. (2012). Okuma güçlüğü yaşayan çocuklarda çalışma belleğinin fonolojik depo açısından incelenmesi. Türk Psikoloji Dergisi, 27(69), 65-75.
• Thorn, A. ve Page, M. (2008). Interactions between short-term and long-term memory in the verbal domain. New York: Psychology Press.
• Türkçapar, M. H. ve Sargın, A. E. (2012). Bir Teknik Sokratik Sorgulama-Yönlendirilmiş Keşif. Bilişsel Davranışçı Psikoterapi ve Araştırmalar Dergisi. 15-20.