OKUL ÖNCESİ DÖNEM ÇOCUKLARININ OKULA UYUM DÜZEYLERİ VE EBEVEYN TUTUMLARININ FARKLI DEĞİŞKENLER AÇISINDAN İNCELENMESİ

Yıl 2021, Cilt: 25 Sayı: 1, 175 - 192, 05.04.2021

Betül Arabacıoğlu , Pınar Bağçeli Kahraman

Öz

Bu araştırma; 5 yaş çocuklarının okula uyum düzeyleri ile ebeveynlerinin tutumlarının farklı değişkenler açısından incelenmesini amaçlamaktadır. Örneklem grubunu, 6 bağımsız anaokulundan 5 yaş grubu 248 çocuk ile onların ebeveynleri ve öğretmenleri oluşturmaktadır. Veriler Ebeveyn Tutumları Ölçeği, Beş Yaş Çocukları İçin Marmara Sosyal Duygusal Uyum Ölçeği ve demografik bilgi formu ile toplanmıştır. Sonuçlar, kız çocukların okula uyum puan ortalamalarının erkek çocuklara göre daha yüksek olduğunu, annelerin demokratik ebeveyn tutumları arttıkça çocukların okula uyumlarının da arttığını, daha önce aynı anaokuluna gitmiş olan çocukların genel okula uyum düzeylerinin daha önce hiç anaokuluna gitmemiş olanlara göre ve daha önce farklı anaokuluna gitmiş olanlara göre daha yüksek olduğunu, ilk çocukların genel okula uyum puan ortalamalarının diğer çocuklara göre daha yüksek olduğunu göstermektedir.

Anahtar Kelimeler

: Okul Öncesi Eğitim, okula uyum, ebeveyn tutumları

Kaynakça

• Altınkaynak, Ş. Ö., & Akman, B. (2019). Okul öncesi dönemdeki çocukların okula uyum becerilerine anne baba tutumlarının etkisi. Toplum ve Sosyal Hizmet, 30(1), 19-36.
• Bahalı, K., Tahiroğlu, A. & Avcı, A. (2009). Okul reddi olan çocuk ve ergenlerin klinik özellikleri. Anadolu Psikiyatri Dergisi, 10, 310-317.
• Berber, S. (2015). Okul öncesi 5 yaş çocukları için eğitici drama temelli okula uyum programının değerlendirilmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Bracken, S.,& Fischel, J. (2007). Relationships between social skills, behavioral problems, and school readiness for head start children. A Research to Practice Journal for the Early Childhood Field, 10, 109- 126.
• Canabakan Koç, N. (2015). Okul öncesi dönem adaptasyon sürecinde ayrılık anksiyetesi bozukluğu geliştirmiş 48-66 aylık çocuklarda ebeveyn tutumlarının etkisi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Beykent Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Chen, X.,Chang, L., He, Y.,& Liu, H. (2005). The peer group as a context: Moderating effects on relations between maternal parentingand socialand school adjusment in Chinese children. Child Development,76 (2), 417-434.
• Çıkrıkçı, S. (1999). Ankara ili merkezinde resmi banka anaokullarına devam eden 5-6 yaş çocuklarının okul olgunluğu ile aile tutumu arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Çimen, S. (2000). Ankara’da üniversite anaokullarına devam eden beş-altı yaş çocuklarının psiko-sosyal gelişimlerinin incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Demir, T., Karabay, Ş. O., & Ası, D. Ş. (2017). 5 yaş çocuklarının sosyal duygusal uyumları ile ebeveynlerinin tutumları arasındaki ilişki. Disiplinlerarası Eğitim Araştırmaları Dergisi, 1(2), 1-14.
• Durmuş, R. (2006). 3-6 yaş arası çocuğu olan ebeveynlerin kişilik özellikleri ile anne baba tutumlarının bazı değişkenlere göre incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Dursun, A. (2010). Okul öncesi dönemdeki çocukların davranış problemleriyle anne-baba tutumları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• Erten, H. (2012). Okul öncesi eğitime devam eden 5-6 yaş çocuklarının sosyal beceri, akran ilişkileri ve okula uyum düzeyleri arasındaki ilişkilerin izlenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Denizli.
• Gordon, B. N. (1983). Maternal perception of child temperament and observed mother-child interaction.Child Psychiatry and Human Development, 13(3), 153-167
• Güven, Y. & Işık, B. (2006). Beş yaş çocukları için Marmara Sosyal Duygusal Uyum Ölçeği'nin (MASDU-5 Yaş) geçerlik ve güvenirlik çalışması. MÜ Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 23, 125-142
• Jones, L. P., Gross, E., & Becker, I. (2002). The characteristics of domestic violence victims in a child protective service caseload. Families in Society, 83(4), 405-415.
• Işık, B. (2006). Ailenin örgütsel ve yapısal niteliğinin 60-72 aylık çocukların sosyal-duygusal uyum düzeyine etkisi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Karabulut Demir, E. & Şendil, G. (2008). Ebeveyn tutum ölçeği( Etö). Türk Psikoloji Yazıları, 11(21), 15.
• Karasar, N. (2002). Bilimsel araştırma yöntemleri (11. baskı). Ankara: Nobel Yayınları.
• Katainen, S.,Raikkonen, K., Keltikangas- Jarvinen, L.(1997) Childhood temperament and mother’s childrearing attitudes: Stability and interaction in a three- year follow-up study. European Journal of Personality, 11, 249- 265.
• Kaya, S.Ö. (2014). Okul öncesi dönemdeki çocukların okula uyum düzeylerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Kaya, Ö.S. & Akgün, E. (2016). Okul öncesi dönemdeki çocukların okula uyum düzeylerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. İlköğretim Online, 15(4), 1311-1324.
• Kaya, A., Bozaslan, H., Genç, G. (2012). Üniversite öğrencilerinin anne-baba tutumlarının problem çözme becerilerine, sosyal kaygı düzeylerine ve akademik başarılarına etkisi. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 18, 208-225.
• Ladd, G. W. (1990). Having friends, keeping friends, making friends and being liked by peers in the classroom: Predictors of children’s early school adjustment?.Child Development, 61, 1081-1100.
• Ladd, G. W., Birch, S. H. & Bush, E. S. (1999). Children’s social and scholastic lives in kindergarten: Related spares of influence?,Child Development, 70(6), 1373-1400.
• Metsapelto, R.&Pulkkinen, L. (2003). Personality traits and parenting: Neuroticisim, extraversion and openness to experience as discriminative factors. European Journal of Personality, 17, 59-78.
• Mızrakçı, Ş. (1994). Annelerin çocuk yetiştirme tutumlarına etki eden faktörler: demografik özellikleri, kendi yetiştiriliş tarzları, çocuk gelişimine ilişkin bilgi düzeyleri ve çocuğun mizacına ilişkin algıları. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
• Ogelman, H. G., Önder, A., Seçer, Z., & Erten, H. (2013). Anne tutumlarının 5-6 yas çocuklarının sosyal becerilerini ve okula uyumlarını yordayıcı etkisi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 29, 143-152.
• Orçan, M. & Deniz, M.E. (2004). Anaokuluna devam eden 6 yaş grubu çocuklarının sosyal uyumlarının incelenmesi. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitimi Fakültesi I. Uluslararası Okul Öncesi Eğitimi Kongresi Bildiri Kitabı, 2, 310-321.
• Önder, A. & Gülay, H. (2007). Ebeveyn kabul- red teorisi ve bireyin gelişimi açısından önemi. Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi. 21, 20-28
• Önder, A. & Gülay, H. (2010). 5-6 yaş çocukları için okula uyum öğretmen değerlendirme ölçeğinin güvenirlik ve geçerlik çalışması. Uluslar Arası Online Eğitim Bilimleri Dergisi, 1 (2), 204-224.
• Özcan, Ö. & Aysev, A. (2009). Okul fobisi olan çocuklarda ruhsal bozuklukların sıklığının araştırılması. İnönü Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi. 16 (1), 13-17.
• Özyürek, A. (2004). Kırsal bölge ve şehir merkezinde yaşayan 5-6 yaş grubu çocuğa sahip anne-babaların çocuk yetiştirme tutumlarının incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Ramey, S.L., Lanzi, R.G., Phillips, M.M., & Ramey, C.T. (1998). Perspectives of former Head Start children and their parents on school and the transition to school. The Elementary School Journal, 98(4), 311-327.
• Rimm-Kaufman, S.E.,& Pianta, R. C. (1999). Patterns of family-school contact in preschool and kindergarten. School Psychology Review, 28(3), 426 – 438
• Rubin, K.H.,Nelson, L.J., Hastings, P., Asendorpf, J. (1999). The transaction between parents’ perceptions of their children’s shyness and their parenting styles. International Journal of Behavioral Development, 23(4), 937-957.
• Sunar, D. (2002). Change and continuity in the Turkish middle class family. In R. Liljeström ve E. Özdalga, (Eds.), Autonomy and dependence in the family (ss. 217-237). İstanbul: Swedish Rearch Institute.
• Şanlı, D. (2007). Annelerin çocuk yetiştirme tutumlarını etkileyen etmenlerin incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Dokuz Eylül Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• Tezel Şahin, F. & Özyürek, A. (2008). 5-6 yaş grubu çocuğa sahip ebeveynlerin demografik özelliklerinin çocuk yetiştirme tutumlarına etkisinin incelenmesi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi. 6(3), 395-414
• Yalçın, V. (2016). Okul öncesi dönem çocuklarının okula uyum süreci ile ebeveynlerinin çocuk yetiştirme tutumları arasındaki ilişki. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Anadolu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
• Yaman, B. (2018). Ebeveyn tutumlarının çocukların mizaç özellikleri ve duygu düzenleme becerileri üzerindeki rolü. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Işık Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Yoleri, S. (2014a). The effects of age, gender, and temperament traits on school adjustment for preschool children. E-International Journal of Educational Research, 5 (2), 54-66.
• Yoleri, S. (2014b). Preschool children’s school adjustment: Indicators of behaviour problems, gender, and peer victimization. Education 3–13: International Journal of Primary, Elementary and Early Years Education, 1-11.
• Zupancic, M.,& Kavcic, T. (2011). Factor of social adjustment to school: Child’s personality, family and preschool. Early Child Development and Care, 181(4), 493-504.
• Wu, Y., Wu, J., Chen, Y., Han, L., Han, P., Wang, P., & Gao, F. (2015). Shyness and school adjustment among Chinese preschool children: Examining the moderating effect of gender and teacher-child relationship. Early Education and Development, 26(2), 149-166.