KAYNAŞTIRMA UYGULAMASININ GELİŞİMSEL BOYUTTA DEĞERLENDİRİLMESİ

Yıl 2021, Cilt: 3 Sayı: 1, 70 - 91, 04.06.2021

Neşe Duran , Nurper Ülküer

Öz

Okullar, öncelikle öğrencilerin akademik becerilerine odaklandığı için çoğu zaman öğrencilerin gelişimsel özelliklerine uygun beceriler kazandırmayı göz ardı edebilmektedir. Bu noktada çalışmadan elde edilen veriler, kaynaştırma öğrencilerinin içinde bulundukları gelişim özellikleri de dikkate alınarak, çocuk gelişimcisi gözüyle bütünsel bir bakış açısı ile değerlendirilmiştir. Çalışma grubunu, Ankara ilinin Polatlı ilçesinde kaynaştırma uygulaması yürütülen 4 faklı ortaokulda, toplam 21 branş öğretmen ve 4 rehber öğretmen oluşturmaktadır. Araştırma verileri, nitel araştırma yöntemlerinden olan yarı yapılandırılmış görüşme formu yoluyla toplanmıştır. Görüşmeler, ses kayıt cihazı ile kaydedilmiş, içerik ve betimsel analiz yöntemleri ile çözümlenmiştir. Çalışmanın bulguları betimleyici istatistiklerle sunulmuştur. Araştırmadan elde edilen bulgulardan, Bireysel Eğitim Planı (BEP)’nın uygulamaya geçiş sırasında birçok problem yaşandığı sonucuna varılmıştır. Kaynaştırmanın daha farklı uygulanmasına yönelik önerilerin, destek eğitim odasının yaygınlaştırılması olduğu tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Çocuk gelişimcisi, Kaynaştırma uygulaması, Özel gereksinimli çocuk

Kaynakça

• Akay, E. (2011). Kaynaştırma Ortamındaki İşitme Engelli İlköğretim Öğrencilerine Sunulan Destek Eğitim Odası Sürecinin İncelenmesi (Yayımlanmış yüksek lisans tezi). Anadolu Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir, Türkiye.
• Akay, E. (2015). Kaynaştırma Ortamındaki İşitme Engelli Öğrencilere Destek Eğitim Odasında Uygulanan Türkçe Etkinliklerinin İncelenmesi. Journal of Education and Special Education Technology, 1(1), 1-14.
• Akay, E. (2016). Kaynaştırma Ortamında Eğitim Alan İşitme Engelli Öğrencilere Destek Özel Eğitim Hizmeti Sunan Eğitimciye Yönelik Mentörlük Sürecinin İncelenmesi (Yüksek lisans tezi). Anadolu Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir, Türkiye.
• Akay, E., Uzuner, Y., & Girgin, Ü. (2014) Kaynaştırmadaki İşitme Engelli Öğrencilerle Gerçekleştirilen Destek Eğitim Odası Uygulamasındaki Sorunlar ve Çözüm Gayretleri. Eğitimde Nitel Araştırmalar Dergisi, 2(2), 42-66.
• Akın, E. (2015). Türkçe Öğretmenlerinin Kaynaştırma Öğrencilerinin Eğitiminde Çoklu Ortam Araçlarından Faydalanmaya Yönelik Görüşlerinin İncelenmesi. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 4(4), 384-393.
• Aktop, B. (2018). Kaynaştırma Eğitime Devam Eden Koklear İmplantlı Öğrencilerin Ebeveynlerinin Kaynaştırmaya İlişkin Memnuniyetlerinin İncelenmesi. Hacettepe Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara, Türkiye.
• Anılan, H., & Kayacan, G. (2015). Sınıf Öğretmenlerinin Gözüyle Kaynaştırma Eğitimi Gerçeği. Bartın Üniversitesi, Eğitim Fakültesi Dergisi, 74-90.
• Avcıoğlu, H. (2011). Zihin Engelliler Sınıf Öğretmenlerinin Bireyselleştirilmiş Eğitim Programı (BEP) Hazırlamaya İlişkin Görüşleri. Ankara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Fakültesi, Özel Eğitim Dergisi, 39-53.
• Aydın, A. (2015). Zihinsel Yetersizliğe Sahip Öğrencilere Destek Eğitim Odasında Verilen Eğitim Hizmetlerine İlişkin Öğretmen Görüşleri (Yüksek lisans tezi). Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
• Baker, J. M., & Zigmond, N. (1995). The Meaning and Practice Of Inclusion For Students with Learning Disabilities: Themes and Implications From The Five Cases. The Jornal Of Special Education, 29(2), 163 – 180.
• Batu, S. & Kırcaali-İftar, G. (2010). Kaynaştırma. Kök Yayıncılık: Ankara.
• Bayazıt, B., Meriç, B., Aydın, M., & Seyrek, E. (2007). Eğitilebilir Zihinsel Engelli Çocuklarda Eğlenceli Atletizm Antrenman Programının Psikomotor Özelliklere Etkisi. Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 4, 173-76.
• Bilen, E. (2007). Sınıf Öğretmenlerinin Kaynaştırma Uygulamalarında Karşılaştıkları Sorunlarla İlgili Görüşleri ve Çözüm Önerileri (Yüksek lisans tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir, Türkiye.
• Bulduk, R. O. (2014) Ortaokul 6., 7. ve 8. Sınıf Öğrencilerinin Engellilere Yönelik Tutumlarının İncelenmesi (Yüksek lisans tezi). Aksaray Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Aksaray, Türkiye.
• Coladarci, T., & Breton, W. A. (1997). Teacher Efficacy, Supervision and The Special Education Resourceroom Teacher. The Journal of Educational Research, 90(4), 230-239.
• Çağlar, N. (2016). İlköğretim Kurumlarındaki “Destek Eğitim Odası (DEO)” Uygulamasına İlişkin Okul Yöneticileri ve Öğretmenlerin Görüşlerinin İncelenmesi (Yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimler Enstitüsü, Ankara, Türkiye.
• Çevik, M., & Yağcı, A. (2017). Destek Eğitim Odalarına İlişkin İdareci ve Sınıf Öğretmenlerinin Görüşleri: Karaman İli Örneği. The Journal of Academic Social Science Studies, 58(2), 65-79.
• Çiftçi, H. D. (2007). Zihinsel Engelli Çocuklara Renk Kavramını Kazandırmada Eş Zamanlı İpucuyla Öğretimin Bireysel ve Grup Eğitimindeki Etkisinin Karşılaştırılması (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara, Türkiye.
• Demir, M., & Açar, S. (2011). Kaynaştırma Eğitimi Konusunda Tecrübeli Sınıf Öğretmenlerinin Görüşleri. Kastamonu Eğitim Dergisi, 719-732.
• Demir, R. (2017) Hafif (Eğitilebilir) Zihin Engelli Öğrencilere Yönelik Hazırlanan Ortaöğretim Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Dersi Programının Öğretmen Görüşlerine Göre Değerlendirilmesi. Akademik Bakış Uluslararası Hakemli Sosyal Bilimler Dergisi, (64), 209-235.
• Demirel, M. (2010). İlköğretim ve Ortaöğretim Kurumları Sınıf Rehberlik Programının Değerlendirilmesi. Eğitim ve Bilim, 35(156).
• Demirezen, S., & Akhan, N. E. (2016). Sosyal Bilgiler Öğretmenlerinin Kaynaştırma Uygulamalarına İlişkin Görüşleri. Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Eğitim Fakültesi Dergisi, 16, 1206-1223.
• Deniz, E., & Çoban, A. (2019). Kaynaştırma Eğitimine İlişkin Öğretmen Görüşleri. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 18(70), 734-761.
• Duran, D. A. (2018). İlkokullarda Kaynaştırma Eğitiminde Karşılaşılan Sorunlara İlişkin Öğretmen Görüşleri (Yüksek lisans tezi). Pamukkale Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Pamukkale, Türkiye.
• Duran, N., & Ülküer, N. (2019). Özel Gereksinimli Çocukların Kaynaştırma Eğitimindeki Kabulü ve Topluma Kazandırılması (Yayımlanmış yüksek lisans tezi). Üsküdar Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İstanbul, Türkiye.
• Eliçin, Ö., & Yıkmış, A. (2015). Otizmi Olan Öğrencilere Okuma-Yazma Öğretme Konusunda Sınıf Öğretmenlerinin Görüş ve Önerileri. Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Eğitim Fakültesi Dergisi, 15, 231-242.
• Elif, A., & Gürgür, H. (2018). Kaynaştırma Uygulamalarında Destek Özel Eğitim Hizmeti Sunan Öğretmenin Mesleki Gelişimi: Mentörlük. Eğitimde Nitel Araştırmalar Dergisi, 6(1), 9-36.
• Erdoğan, S. C. (2019). Öğretmen Adaylarının Özel Gereksinimli Öğrencilerin Eğitimine Yönelik Görüşleri. Ankara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Fakültesi, Özel Eğitim Dergisi, 1-23.
• Erişkin, A., Kıraç, S., & Ertuğrul, Y. (2012). Sınıf Öğretmenlerinin Kaynaştırma Uygulamalarına İlişkin Görüşlerinin Değerlendirilmesi. Milli Eğitim Dergisi, 200-213.
• Erkan, D. T. (2018). Ortaöğretim Kurumlarındaki Destek Eğitim Odası Uygulamasına İlişkin Öğretmen Görüşleri. Uluslararası Liderlik Eğitimi Dergisi, 2(2), 17-30.
• Frederickson, N. & Cline, T. (2002). Special Educational Needs, Inclusion and Diversity. Open University Press: Philadelphia.
• Gately, F. J., & Gately, S. E. (1993). Developing Positive Co-Teaching Environments: Meeting The Needs Of an Increasingly Diverse Students Population. Annual Conference Of The Concil For Exceptional Children, (71st) San Antonio, Texas. (ERIC Document Reproducation Service No ED 358 604).
• Glomb, K., & Morgan, D. P. (1991). Resource Room Teachers Use Of Strategies That Promote The Success Of Handicapped Students In Regular Classrooms. The Journal of Special Education, 25(2), 221-235.
• Gök, G., & Erbaş, D. (2011). Okul Öncesi Eğitimi Öğretmenlerinin Kaynaştırma Eğitimine İlişkin Görüşleri ve Önerileri. International Journal of Early Childhood Special Education, 3(1), 66-87.
• Gürgür, H., & Uzuner, Y. (2010). Kaynaştırma Sınıfında İş Birliği İle Öğretim Uygulamalarına Bakışın Fenomenolojik Analizi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 5(2), 15-27.
• Güven, D. (2019). Zihin Yetersizliği Olan Öğrencilerin Devam Ettiği Destek Eğitim Odası Hizmetine Yönelik Bir Durum Çalışması. Ankara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Fakültesi, Özel Eğitim Dergisi, 1-25.
• Inos, R. H., & Quigley, M. A. (1995). Research Review For Inclusive Practice. Office Of Educational Research and Improvement, Washington (ERIC Document Reproducation Service No ED 392 219).
• Karagiannis, A., Stainback, W., & Stainback, S. (1996). Rationale For Inclusive Schooling. Stainback, S (Ed.). Inclusion: A Guide For Educators (55 – 70). Baltimore: Paul H. Brookes Pubishing Company.
• Kargın, T., Güldenoğlu, B., & Şahin, F. (2010). Genel Eğitim Sınıflarındaki Özel Gereksinimli Öğrenciler İçin Yapılması Gereken Uyarlamalara İlişkin Sınıf Öğretmenlerinin Görüşlerinin İncelenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 10(4), 2431-2464.
• Kaygılı, G., Koçyiğit S., Doğru S. S. Y., & Çiftci S. (2010). Kaynaştırma Eğitimi Dersinin Okul Öncesi Öğretmeni Adaylarının Kaynaştırmaya İlişkin Görüşlerine Etkisi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi, Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(20), 48-65.
• Kılıç, A. (2009). Gelişim Dönemleri ve Ergenlerde Ruhsal Sorunlar (Yayınlanmamış davranış bilimleri lisans tezi). Newport Uluslararası Üniversitesi, İstanbul, Türkiye.
• McNamara, B. E. (1989). The resourceroom: A guide for special educator. New York: State University of NYPress.
• Milli Eğitim Bakanlığı (2006). Özel Eğitim Hizmetleri Yönetmeliği. Resmi Gazete, 26184, 31-05.
• Mustafa, K., Sığırtmaç, A. D., İmray, N., & Abbak, B. S. (2016). Okul Öncesi Öğretmenlerinin Kaynaştırma Eğitimi Uygulamalarına İlişkin Görüşlerinin İncelenmesi. Uluslararası Erken Çocukluk Eğitimi Çalışmaları Dergisi, 1(2), 35-45.
• Nayır, F., & Kepenekci, Y. K. (2013) Kaynaştırma Öğrencilerinin Haklarına İlişkin Sınıf Öğretmenlerinin Görüşleri. Eğitim Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 3(2): 69-89.
• Öncül, N., & Batu, E. S. (2005) Normal Gelişim Gösteren Çocuk Annelerinin Kaynaştırma Uygulamasına İlişkin Görüşleri. Ankara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Fakültesi, Özel Eğitim Dergisi, 6(02), 37-54.
• Özokçu, O., & Canpolat, M. (2013). Grup Rehberliği Programının Zihinsel Yetersizliği Olan Çocuğa Sahip Annelerin Stres Düzeylerine Etkisi. Mustafa Kemal Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 10(24), 181-196.
• Pivik, J., McComas, J., & Laflamme, M. (2002). Barriers and Facilitators To Inclusive Education. Exceptional Children, 69(1), 97-107.
• Salend, S. J., & Garrick Duhaney, L. M. (1999). The Impact Of Inclusion On Students With and Without Disabilities and Their Educators. Remedial and special education, 20(2), 114-126.
• Saraç, T., & Çolak, A. (2012). Kaynaştırma Uygulamaları Sürecinde İlköğretim Sınıf Öğretmenlerinin Karşılaştıkları Sorunlara İlişkin Görüş ve Önerileri. Mersin Üniversitesi, Eğitim Fakültesi Dergisi, 13-28.
• Sart, Z. H., Ala, H., Yazlık, Ö., & Yılmaz, F. K. (2004). Türkiye Kaynaştırma Eğitiminde Nerede?: Eğitimciye Öneriler. XIII. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı, İnönü Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Malatya, Türkiye.
• Scruggs, T. E., & Mastropieri, M. A. (1994). The Construction Of Scientific Knowledge By Students With Mild Disabilities. The Journal Of Special Education, 28(3), 307-321.
• Selçuk, T., Tamer, H., Zeynel, B., & Alkan, A. (2016) Engelli Bireylerin Eğitim ve İş Hayatında Kullanabilecekleri Akıllı Alet Panosu. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi, Mühendislik Bilimleri Dergisi, 19(3), 53-56.
• Seyhan, B., & Akduman, G. G. (2015) Ulusal Yasalar ve Yönetmelikler İle Uluslararası Sözleşmeler Açısından Engelli Çocukların Eğitim Hakkı. Hacettepe Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi, 1(2).
• Shevlin, M., Winter, E., & Flynn, P. (2013). Developing Inclusive Practice: Teacher Perceptions Of Opportunities and Constraints In There Public Of Ireland. International Journal of Inclusive Education, 1119-1133.
• Sindelar, P. T., Brownell, M. T., & Billingsley, B. (2010). Special Education Teacher Education Research: Current Status and Future Directions. Teacher Education and Special Education, 33, 8-24.
• Sucuoğlu, B., Ünsal, P., & Özokçu, O. (2004). Kaynaştırma Sınıfı Öğretmenlerinin Önleyici Sınıf Yönetimi Becerilerinin İncelenmesi. Ankara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Fakültesi, Özel Eğitim Dergisi, 5 (2), 51 – 64.
• Milli Eğitim Bakanlığı. (2017). Rehberlik Hizmetleri Yönetmeliği. 10.11.2017 tarih ve 30236 sayılı Resmi Gazete. Ankara: Başbakanlık Basımevi.
• Talas, S., Kaya, F., & Yıldırım, N. (2016). Destek Eğitim Odaları ve Öğretmenler Üzerine Betimsel Bir Çalışma: Tokat İli Örneği. Journal of European Education, 6(3), 31-42.
• Tüfekçioğlu, U. (1997). İşitme Engelli Çocukların Okul Öncesi Dönemde Kaynaştırma Ortamında Eğitimleri. Milli Eğitim Dergisi, 136, 58-61.
• Ünay, E. (2015). Destek Oda Eğitiminin Kaynaştırma Öğrencilerinin Matematik Başarıları Üzerine Etkisi. Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, 40, 38-49.
• Vaughn, S., Moody, S. W., & Schumm, J. S. (1998). Broken Promises: Reading Instruction In The Resource Room. Exceptional Children, 64(2), 211-225.
• Voltz, D. L., Elliot, R. N., & Harris, W. B. (1995). Promising Practices In Facilitating Collaboration Between Resource Room Teachers and General Education Teachers. Learning Disabilities Research & Practice.
• Yazıcıoğlu, T. (2018) Kaynaştırma Uygulamalarının Tarihsel Süreci ve Türkiye’de Uygulanan Kaynaştırma Modelleri. Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi, SBE Dergisi, 8(1), 92-110.
• Yılmaz, E., & Batu, E. S. (2016). Farklı Branştan İlkokul Öğretmenlerinin Bireyselleştirilmiş Eğitim Programı, Yasal Düzenlemeler ve Kaynaştırma Uygulamaları Hakkındaki Görüşleri. Ankara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Fakültesi, Özel Eğitim Dergisi, 17(3), 247-268.
• Yılmaz, E., & Melekoğlu, M. A. (2018). Kaynaştırma Eğitiminin Yasa ve Uygulamalardaki Durumunun Türkiye ve Avrupa Bağlamında Değerlendirilmesi. Osmangazi Eğitim Araştırmaları Dergisi, 5(1), 1-17.