DEPRESYON BELİRTİLERİ VE STRESLE BAŞA ÇIKMA YÖNTEMLERİ İLE DİNDARLIKLA İLGİLİ BAZI DEĞİŞKENLER ARASINDAKİ İLİŞKİ

Yıl 2016, Sayı: 8, 6 - 18, 01.12.2016

Özlem Aydın Güler

Öz

Bu çalışmanın amacı depresyon belirtileri ve stresle başa çıkma yöntemleri ile dindarlıkla ilgili bazı değişkenler algılanan dindarlık düzeyi, stres altında iken duaya yönelme, duanın algılanan etkisi, dini başa çıkma ve Tanrı algısı arasındaki ilişkileri incelemektir. Yaşları 1868 yaş arasında değişen X:34, S:12,23 354’ü erkek, 444’ü kadın toplam 799 kişiye bilgi formu, Beck Depresyon Envanteri, Stresle Başa Çıkma Tarzları Envanteri, Tanrı Algısı Ölçeği, Dini Başa Çıkma Tarzları Envanterinden oluşan ölçekler uygulanarak veri toplanmıştır. Stresle başa çıkma konusunda kullanılan etkili yöntemlerle, olumlu dini başa çıkma tarzı, olumlu Tanrı algısı, algılanan dindarlık düzeyi, zor zamanlarda duaya yönelme ve duanın algılanan olumlu etkisi pozitif yönde ilişkili çıkarken, aynı değişkenlerin etkisiz yöntemlerle ilişkisi ise negatif yönde çıkmıştır. Depresyon belirtileri ise stresle başa çıkmada etkisiz yöntemler, olumsuz dini başa çıkma ve olumsuz Tanrı algısı ile pozitif yönde ilişkili bulunmuştur. Öte yandan, düşük yaş, düşük eğitim düzeyi, azalan dindarlık düzeyi, duanın algılanan yetersiz etkisi, olumsuz dini başa çıkma, olumsuz Tanrı algısı, stresle etkili başa çıkma yöntemlerinin yetersiz kullanımı ile etkisiz yöntemlerden çaresiz yaklaşımın daha fazla kullanımı, hep birlikte depresif belirti puanlarının yordayıcıları olarak karşımıza çıkmıştır. Mevcut çalışmada elde edilen bu bulgular, psikososyal yaklaşımlarda bireylerin dindarlıkla ilgili özelliklerinin mutlaka göz önünde bulundurulması gerektiğini düşündürmektedir

Anahtar Kelimeler

Depresif belirtiler, Stresle Başa Çıkma, Dindarlık

THE RELATIONSHIP BETWEEN DEPRESSIVE SYMPTOMS, COPING STYLES WITH STRESS AND SOME VARIABLES RELATED TO RELIGIOSITY

Öz

The purpose of this study is to investigate the relationship between depressive symptoms, coping styles and some variables related to religion perceived the level of religiosity, turning to prayer under stress, perceived effect of pray, religious coping, and perception of God . Beck Depression Inventory, Ways of Coping Questionnaire, God Image Scale, and Brief Religious Coping Scale were used as the assessment instruments. The sample consists of 799 participants 354 male and 444 female , whose ages ranging from 18 to 68 X:34, S:12,23 . The results showed that effective coping styles were found to be positively correlated with positive religious coping, positive perception of God, perceived religiosity, turning to prayer under stress, and beneficial effects of prayer. In addition to these results, ineffective coping style was found to be negatively related with the same variables. Depressive symptoms were found to correlate positively with negative religious coping and negative perception of God. On the other hand, young age, low educational level, lower perceived religiosity, negative perception of God, negative religious coping, and ineffective coping styles all together predicted depressive symptoms. These findings of the current study imply that it is necessary to consider the religious characteristics of an individual in psycho-social approaches.

Anahtar Kelimeler

Depressive symptoms, Coping with stress, Religiosity

Kaynakça

• Akıncı, F.,Y. ve Öz, F (1999). Histerektomi Sonrası Baş Etme Yöntemleri ve Ruhsal Belirtiler, V. Ulusal Konsültasyon-Liyezon Psikiyatrisi Kongre Kitabı, Novartis A.Ş., İstanbul, s. 356-364.
• Ano, G. G. and Vasconcelles EB (2005) “Religious Coping and Psychological Adjustment to Stress: A Meta-Analysis”, Journal of Clinical Psychology, S.61, s.461-480.
• Ansari, G. A. (2006). Dealing with Negative Life Events: The Effect of Individual and Collective Religious Participation and Religious Coping On Mental and Physical Health in Muslims. Doctoral Thesis, USA: American University.
• Beck, A. T., Rush AJ, Shaw BF and Emery G (1979). Cognitive Therapy of Depression. New York The Guildford Press.
• Bemporad, J. R. (1995). Individual Psychotherapy, içinde ID Glick (Ed.) Depresyon Terapisi, (Çev. Y Engin). İstanbul, Prestij Yayınları, S.2006, s.153.
• Bjorck, J. P. and Thurman, J.W. (2007). “Negative Life Events, Patterns Of Positive and Negative Religious Coping, and Psychological Functioning”, Journal for the Scientific Study of Religion, S.46(2), s.159-167.
• Bush, E. G.; Rye, M.S., Bran, C.R et al. (1999). “Religious Coping with Chronic Pain”, Applied Psychophysiol Biofeedback, S.24(4), s.249-260.
• Carleton, R.,A.; Esparza, P., Thaxter, P.J., and Grant, K.E. (2008). “Stress, religious coping resources, and depressive symptoms in an urban adolescent sample”. Journal for the Scientific Study of Religion, S.47(1), s. 113-121.
• Carver, C. S.; Scheier, M.F., and Weintraub, J.K. (1989). “Assessing coping strategies: A theoretical based approach”, J Pers Soc Psychol, S. 56(2), s. 267-283.
• Ekşi, H.(2001). Başaçıkma, Dini Başaçıkma ve Ruh Sağlığı Arasındaki İlişki Üzerine Bir Araştırma: Eğitim, İlahiyat ve Mühendislik Fakültesi Öğrencilerinin Karşılaştırılması. Doktora Tezi, Bursa: Uludağ Üniversitesi.
• Folkman, S. and Lazarus RS (1985). “If it Changes It Must Be a Process: A Study of Emotion and Coping During Three Stages of a College Examination”, Journal of Personality and Social Psychology, S. 48, s. 150-170.
• Frankl, V. E. (1984). İnsanın Anlam Arayışı, 1. Baskı, (Çev. S Budak). Okuyan Us Yayınları, İstanbul, 2009.
• Ginsburg, M.L., Quirt C, Ginsburg AD et al. (1995). “Psychiatric Illness and Psychosocial Concerns of Patients With Newly Diagnosed Lung Cancer”. CMAJ, S. 152, s. 701–708.
• Gök, Ş. (1995). Anksiyete ve Depresyonda Stresle Başa Çıkma. Uzmanlık Tezi, İstanbul: İstanbul Üniversitesi Tıp Fakültesi.
• Güler, Ö. (2007a). “Tanrı Algısı Ölçeği (TA): Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması”, Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, S. 48(1), s.123-133.
• Güler, Ö. (2007b). Tanrı’ya Yönelik Atıflar, Benlik Algısı ve Günahkarlık Duygusu (Yetişkin Örneklem). Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi.
• Hiçdurmaz, D. (2005). Hemodiyaliz ve Sürekli Ayaktan Periton Diyalizi Uygulanan Hastaların Stresle Baş Etme Biçimlerinin Belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Ankara: Hacettepe Üniversitesi.
• Hisli, N. (1988). “Beck Depresyon Envanteri’nin Geçerliği Üzerine Bir Çalışma”, Psikoloji Dergisi, S.6 (22),s.118-126.
• Hisli, N. (1989). “Beck Depresyon Envanteri’nin Üniversite Öğrencileri İçin Geçerliği Güvenirliği”, Psikoloji Dergisi, S. 7 (23), s.3-13.
• Kaya, M.; Genç M., Kaya B. ve Pehlivan E. (2007). “Tıp fakültesi ve Sağlık Yüksekokulu Öğrencilerinde Depresif Belirti Yaygınlığı, Stresle Başaçıkma Tarzları ve Etkileyen Faktörler”, Türk Psikiyatri Dergisi, 18(2): 137-146.
• Kayahan, M. ve Sertbaş, G. (2007). “Dahili ve Cerrahi Kliniklerinde Yatan Hastalarda Anksiyete- Depresyon Düzeyleri İle Stresle Başa Çıkma Tarzları Arasındaki İlişki”, Anatolian Journal of Psychiatry, 8: 52-61.
• Koenig, H. G. (1998). “Religious Attitudes and Practices of Hospitalized Medically Ill Older Adults”, International Journal of Geriatric Psychiatry, S.13, s.213-224.
• Koenig, H. G. (2009) “Research on Religion, Spirituality, and Mental Health: A Review”, Canadian Journal of Psychiatry, S.54, May, s. 283-290.
• Koenig, H. G., Cohen HJ, Blazer DG et al. (1992) “Religious Coping and Depression Among Elderly, Hospitalized Medically Ill Men”. American Journal of Psychiatry, S.149, s. 1693-1700.
• Koenig, H. G.; George L, and Siegler I (1988) “The Use of Religion and Other Emotion-Regulating Coping Strategies Among Older Adults”, Gerontologist, S. 28, s.303-310.
• Lavery, M. and O’Hea EL (2010) “Religious/Spiritual Coping and Adjustment in Individuals with Cancer: Unanswered Questions, Important Trends, and Future Directions”, Mental Health Religion and Culture, S.13, s.55-65.
• Lazarus, R. S. and Folkman, S. (1984). Stress, Appraisal, and Coping. New York Springer Publishing.
• Leaman, S. C. (2009). Risk Factors for Psychological Distress and Uses of Religious Coping among African Torture Survivors, Doctoral Thesis, The George Washington University.
• Maton, K. I. (1989). “The Stress-Buffering Role of Spiritual Support: CrossSectional and Prospective Investigations”, Journal for the Scientific Study of Religion, S.28, s. 310–323.