Research Article
BibTex RIS Cite

Su, Çevre, Sanayi ve Devlet: Modernleşme Sürecinde Bursa Kentinin Suyunu ‘Sıhhileştirmek’

Year 2023, Issue: 2, 72 - 89, 29.06.2023

İsmail Yaşayanlar

Abstract

Dünya tarihinde su kaynaklı bir hastalık olan kolera sebebiyle devletlerin kalıcı politikalar geliştirdiği kamu sağlığı ve kentsel altyapılar bağlamında üzerinde durulması gereken en mühim konulardan birisi temiz su temini ve kentsel atıkların teknolojiye uygun bir şekilde ortadan kaldırılmasıdır. Sanayi devrimi çağında modernleşen Avrupa devletlerinde iktidarlar bu doğrultuda kanalizasyonların inşası ve sıhhi su tesisatlarının döşenmesi hususlarına eğilmişlerdir. 19. yüzyılda
Avrupa merkezli olarak geliştirilen kamu sağlığı politikalarını ve askeri teknolojiyi ülkesine hızla transfer etmeye çalışan Osmanlı Devleti’nin, su ve atık yönetimi meseleleri konusunda aynı çabayı gösterdiğini söylemek mümkün değildir. Bu makale Osmanlı coğrafyasında modernleşme sürecinde sanayileşen Osmanlı kentlerinden birisi olan Bursa’da su ve çevre yönetiminin efektif bir şekilde gerçekleştirilememesi sebebiyle ortaya çıkan “su kirliliği” problemini ele almaktadır. Modern devletin en temel vazifelerinin başında gelen halka temiz içme suyu temini gibi mühim bir meselenin, İstanbul gibi su kıtlığı yaşamayan Bursa kentinde nasıl yönetildiğini çok boyutlu olarak inceleyen bu çalışma 1903-1909 yılları arasında yabancı yüklenicilere verilen imtiyazla Bursa’daki içme sularının nasıl sıhhileştirilmeye çalışıldığı hususunu aydınlatmaya çalışmıştır.

Keywords

Osmanlı Bursa İçme Suyu Çevre Kirliliği Su Tesisatı

References

  • “Bir Devlet Adamının” Mehmet Tevfik Beyin (Biren) II. Abdülhamid, Meşrutiyet ve Mütareke Dönemi Hatıraları, Cilt 1, yay. haz. Rezan Hürmen.İstanbul: Arma, 1993.
  • Adak, Ufuk. “Water, Sewage and Sanitation: Infrastructure Projects and Public Health in Izmir in the Late Ottoman Empire”, Journal of Balkan and Near Eastern Studies 24:2 (2022): 263-284.
  • Altıntaş, Ayten. Osmanlı Hekimlerinin Sağlık Kuralları. İstanbul: Biota Vakfı Yayını, 2012.
  • Arabacı, Elçin. “Kapitalizmin Viktoria Çağı’nda Bursa’da Hukuksuzluk, Mülksüzleştirme ve Bir Şehir Ayaklanması”, Tanzimat’tan Günümüze Türkiye İşçi Sınıfı Tarihi 1839-2014. Yay.Haz. Y. Doğan Çetinkaya, Mehmet Ö. Alkan. İstanbul, Tarih Vakfı Yurt Yayınları, 2015, 56-119.
  • Atam, Şenay. Osmanlı Devleti’nde Nafia Nezareti.Ankara: Türk Tarih Kurumu, 2020.
  • Aydın, A. F. vd., “Water Supply Structures of the Ottoman Period in Istanbul (Asian Side)”, Water Supply 13:3 (2013): 615-625.
  • Aydın, Erdem. “Tanzimat ve Osmanlı Sağlık Hizmetleri”, IV. Türk Tıp Tarihi Kongresi Bildirileri. Ankara: Türk Tarih Kurumu, 2003, 446-449.
  • Bazalgette, J. W. “On the Main Drainage of London, and the Interception of the Sewage from The River Thames”, Minutes of the Proceedings of the Institution of Civil Engineers 1865, 24 (1865), 280-314.
  • Çiftçi, Cafer. “Osmanlı Dönemi Bursa Su Yollarının Bakımı ve Onarımında Vakıfların Rolü”, Uludağ Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi 3:3 (2002): 57-74.
  • ____, “Bursa’da İpek Çekim Fabrikalarının Kurulması”, Bursa’da Yaşam, (Aralık 2013): 50-53.
  • ____, “Hudâvendigar Vilâyetinde İpekböcekçiliğinin Canlandırılmasında Düyûn-i Umûmiyye İdâresi’nin Rolü”, Belleten, C. LXXVI:277 (2012): 905-949.
  • Dalsar, Fahri. Türk Sanayi ve Ticaret Tarihinde Bursa’da İpekçilik. İstanbul: Sermet Matbaası, 1960.
  • Dinçkal, Noyan. “Reluctant Modernization: The Cultural Dynamics of Water Supply in Istanbul, 1885-1950”, Technology and Culture 49:3 (2008): 675-700.
  • Doktor Osman Şevki. Bursa ve Uludağ, haz. M. F. Birgül vd. Bursa: Bursa İl Özel İdaresi Yayını, 2007.
  • Dörtok Abacı, Zeynep. “Modernleşme Sürecinde Bursa Kenti’nin Mekansal ve Sosyal Değişimi (1860-1910)”, Doktora Tezi, Uludağ Üniversitesi, 2005.
  • Erder, Leyla Thayer.“The Making of Industrial Bursa: Economic Activity and Population in a Turkish City 1835-1975”, Doktora Tezi, Princeton University, 1976.
  • Ergin, Osman Nuri. Türk Belediyecilik ve Şehircilik Tarihi Üstüne Seçmeler.Yay. Haz. Selahattin Yıldırım. İstanbul: İstanbul Büyükşehir Belediyesi, 1987.
  • Fesch, Paul. Constantinople aux Derniers Jours d’Abdulhamid. Paris: Marcel Rivière, 1907.
  • Gümüş, Y. Can. “Altyapıları Görünür Kılmak: Geç Osmanlı İstanbulu’nda Tifo, Kolera ve Toplumsal Eşitsizlikler”, Bitmeyen Hikaye: Küresel Salgın Çağında Tarihe Yeniden Bakmak (Salgın Hastalıklar ve Kamu Sağlığı Pratikleri). Yay. Haz. İsmail Yaşayanlar. İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları, 2022, 115-145.
  • Günergun, Feza. “19. Yüzyılın İkinci Yarısında Osmanlı Kimyager-Eczacı Bonkowski Paşa (1841-1905)”, 1. Türk Tıp Tarihi Kongresi Bildirileri. Ankara: Türk Tarih Kurumu, 1992, 239-254.
  • Hasan Tâib Efendi. Hatıra ya da Bursa’nın Aynası. Yay. Haz. M. F. Birgül, Bursa: Bursa İl Özel İdaresi Yayını, 2007.
  • Karataş, Ali İhsan. “Bursa Suları ve Su Vakıfları”, Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 17:2 (2008): 379-417.
  • Kaya, Aysel. Almanca Seyahatnamelerde Osmanlı Şehirleri 1850-1912. İstanbul: İletişim 2021.
  • Kepecioğlu, Kamil. Bursa Kütüğü, Cilt 4. Yay. Haz. Hüseyin Algül vd. Bursa: Bursa Büyükşehir Belediyesi, 2009.
  • Kenny, Charles. Salgın Döngüsü-İnsanlığın Bulaşıcı Hastalıklarla Bitmeyen Savaşı.Çev. Şule Ölez. İstanbul: İletişim, 2022.
  • Kentel, K. Mehmet. “Pera, Kasımpaşa, Sewers, and Maps: Representing Infrastructural Entanglements in the Nineteenth-Century Istanbul”, Journal of the Ottoman & Turkish Studies Association 8, 1 (2021): 405–414.
  • ____, “Doğanın ‘Kozmopolis’i: 19. Yüzyıl Sonu İstanbulu’nda Terkos Su Yolu Boyunca Köylüler, Mühendisler ve Hayvanlar”, İktidar Tohumları-Osmanlı Çevre Tarihi Üzerine İncelemeler. Yay. Haz. Onur İnal, Yavuz Köse, çev. Ercan Akyol.İstanbul: İletişim, 2022, 195-228.
  • Kurt, Burcu. “The Ottoman State Between Urban Space and Environment: Preserving the Drinking Water of Istanbul”, Belleten 85:304 (2021): 933-966.
  • Lemire, Vincent. “Water in Jerusalem at the End of the Ottoman Period (1850-1920)”, Bulletin du Centre de Recherche Français à Jérusalem 7 (2000): 129-143.
  • Low, M. Christopher. Ottoman Infrastructures of the Saudi Hydro-State: The Technopolitics of Pilgrimage and Potable Water in the Hijaz”, Comparative Studies in Society and History 57:4 (2015): 942–974.
  • Mac Farlane, Charles. Turkey and Its Destiny: The Result of Journeys Made in 1847 and 1848 to Examine into the State of That County, Cilt I. Philadelphia: Lea and Blanchard, 1850.
  • Marie de Launay, Bonkowski Bey. Bursa ve Civarı, Yay. Haz. Burcu Kurt, İsmail Yaşayanlar, İstanbul: Heyamola, 2015.
  • Mehmet Ziya. Bursa’dan Konya’ya Seyahat. Yay. Haz. M. F. Birgül, L. A. Çakmaklı. Bursa: Bursa İl Özel İdaresi Yayını, 2008.
  • Miss Pardoe. The City of Sultan and Domestic Manner of the Turks in 1836, II. Cilt. London: Henry Colburn, 1837.
  • Morabia, Alfredo. “Epidemiologic Interactions, Complexity, and the Lonesome Death of Max von Pettenkofer”, American Journal of Epidemiology, 166:11, (2007): 1233–1238.
  • Mülazım Abdülkadir.Bursa Tarihi Kılavuzu, Yay. Haz. M. F. Birgül, L. A. Çanaklı.Bursa: Bursa İl Özel İdaresi, 2008.
  • Ortaylı, İlber. Tanzimat Devrinde Osmanlı Mahallî İdareleri (1840-1880). Ankara: Türk Tarih Kurumu, 2011.
  • Osterhammel, Jürgen. Dönüşen Dünya-Küresel 19. Yüzyıl Tarihi. Çev. Mustafa Tüzel, İstanbul: İş Bankası, 2022.
  • Özer, Arif Selçuk. Pınarbaşı’ndan Doğancı’ya Bursa’nın İçme Suyu Tarihi. Bursa: Buski, 2001.
  • Perrot, Georges.Souvenirs d’un Voyage en Asie Mineure Paris: Michel Lévy Frères, 1864.
  • Preiffer, Ida. Visit to the Holy Land, Egypt, and Italy. London: Ingram, Cooke and co, 1853.
  • Quataert, Donald. Sanayi Devrimi Çağında Osmanlı İmalat Sektörü. Çev. Tansel Güney.İstanbul: İletişim, 2020.
  • Seyitdanlıoğlu, Mehmet. Tanzimat Döneminde Modern Belediyeciliğin Doğuşu –Yerel Yönetim Metinleri, İstanbul: Türkiye İş Bankası, 2010.
  • St. Laurent, Beatrice. “Ottomanization and Modernization. The Architectural and Urban Developement of Bursa and Genesis of Tradition 1839-1914”, Doktora Tezi, Harvard University, 1989.
  • Şirin, Tolga. “Suyun İnsan Hakkı Olarak Değeri”, Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi 16, 3-4 (2010): 85-168.
  • Tansel, F. A. “Ahmet Vefik Paşa (3 Haziran, 1823-2 Nisan, 1891)”, Belleten 28:109 (1964): 117-139.
  • Texier, Charles. Küçük Asya, Coğrafyası, Tarihi ve Arkeolojisi, 1. Cilt, çev. Ali Suat. Ankara: Enformasyon ve Dokümantasyon Hizmetleri Vakfı, 2002.
  • Topçu, Eral. “Bir İnsan Hakkı Olarak Su Hakkı”, İnsan Hakları Yıllığı 26 (2008): 15-40.
  • Uzer, İhsan. “Bugünkü Bursa Suları”, Geçmişten Günümüze Bursa Suları Hakkında Yayınlanmış Eserler, Bursa: Buski, 2010, 6-62.
  • Vigarello, Georges. Temiz ve Kirli-Ortaçağ’dan Günümüze Vücut Bakımının Tarihi. Çev. Zühre İlkgelen. İstanbul: Kabalcı, 1996.
  • Walsh, Robert. İrlandalı Bir Vaizin Gözüyle II. Mahmud İstanbul’u, Çev. Zeynep Rona, İstanbul: Kitap, 2021.
  • Yaşayanlar, İsmail. “Bir Anadolu Şehrinde Frenk Kolonizasyonu: Bursa’da Fransız Varlığı (1834-1926)”, Journal of Turkish Studies 43, (2015), 171-200.
  • Yerlikaya, İlhan. “Tanzimattan Önce Osmanlı Devleti’nde Belediye Hizmetleri”, Osmanlı, Cilt 6, ed. Güler Eren. Ankara: Yeni Türkiye, 1999, 130-144.
  • Yıldırım, Fahri. 14. Yüzyıldan Cumhuriyet Dönemine Kadar Yabancı Seyyahların Gözünden Bursa İlindeki Eserler, Cilt 1. Bursa: Nilüfer Belediyesi, 2014.
  • Yıldırım, Nuran. “Su ile Gelen Ölüm: Kolera ve İstanbul Suları”, 14. Yüzyıldan Cumhuriyet’e Hastalıklar-Hastaneler-Kurumlar. Sağlık Tarihi Yazıları-1. İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları, 2014: 128-146.
  • Yurdakul, İlhami. Aziz Şehre Leziz Su-Dersaadet (İstanbul) Su Şirketi (1873-1933). İstanbul: Kitabevi, 2010.

Year 2023, Issue: 2, 72 - 89, 29.06.2023

İsmail Yaşayanlar

Abstract

References

  • “Bir Devlet Adamının” Mehmet Tevfik Beyin (Biren) II. Abdülhamid, Meşrutiyet ve Mütareke Dönemi Hatıraları, Cilt 1, yay. haz. Rezan Hürmen.İstanbul: Arma, 1993.
  • Adak, Ufuk. “Water, Sewage and Sanitation: Infrastructure Projects and Public Health in Izmir in the Late Ottoman Empire”, Journal of Balkan and Near Eastern Studies 24:2 (2022): 263-284.
  • Altıntaş, Ayten. Osmanlı Hekimlerinin Sağlık Kuralları. İstanbul: Biota Vakfı Yayını, 2012.
  • Arabacı, Elçin. “Kapitalizmin Viktoria Çağı’nda Bursa’da Hukuksuzluk, Mülksüzleştirme ve Bir Şehir Ayaklanması”, Tanzimat’tan Günümüze Türkiye İşçi Sınıfı Tarihi 1839-2014. Yay.Haz. Y. Doğan Çetinkaya, Mehmet Ö. Alkan. İstanbul, Tarih Vakfı Yurt Yayınları, 2015, 56-119.
  • Atam, Şenay. Osmanlı Devleti’nde Nafia Nezareti.Ankara: Türk Tarih Kurumu, 2020.
  • Aydın, A. F. vd., “Water Supply Structures of the Ottoman Period in Istanbul (Asian Side)”, Water Supply 13:3 (2013): 615-625.
  • Aydın, Erdem. “Tanzimat ve Osmanlı Sağlık Hizmetleri”, IV. Türk Tıp Tarihi Kongresi Bildirileri. Ankara: Türk Tarih Kurumu, 2003, 446-449.
  • Bazalgette, J. W. “On the Main Drainage of London, and the Interception of the Sewage from The River Thames”, Minutes of the Proceedings of the Institution of Civil Engineers 1865, 24 (1865), 280-314.
  • Çiftçi, Cafer. “Osmanlı Dönemi Bursa Su Yollarının Bakımı ve Onarımında Vakıfların Rolü”, Uludağ Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi 3:3 (2002): 57-74.
  • ____, “Bursa’da İpek Çekim Fabrikalarının Kurulması”, Bursa’da Yaşam, (Aralık 2013): 50-53.
  • ____, “Hudâvendigar Vilâyetinde İpekböcekçiliğinin Canlandırılmasında Düyûn-i Umûmiyye İdâresi’nin Rolü”, Belleten, C. LXXVI:277 (2012): 905-949.
  • Dalsar, Fahri. Türk Sanayi ve Ticaret Tarihinde Bursa’da İpekçilik. İstanbul: Sermet Matbaası, 1960.
  • Dinçkal, Noyan. “Reluctant Modernization: The Cultural Dynamics of Water Supply in Istanbul, 1885-1950”, Technology and Culture 49:3 (2008): 675-700.
  • Doktor Osman Şevki. Bursa ve Uludağ, haz. M. F. Birgül vd. Bursa: Bursa İl Özel İdaresi Yayını, 2007.
  • Dörtok Abacı, Zeynep. “Modernleşme Sürecinde Bursa Kenti’nin Mekansal ve Sosyal Değişimi (1860-1910)”, Doktora Tezi, Uludağ Üniversitesi, 2005.
  • Erder, Leyla Thayer.“The Making of Industrial Bursa: Economic Activity and Population in a Turkish City 1835-1975”, Doktora Tezi, Princeton University, 1976.
  • Ergin, Osman Nuri. Türk Belediyecilik ve Şehircilik Tarihi Üstüne Seçmeler.Yay. Haz. Selahattin Yıldırım. İstanbul: İstanbul Büyükşehir Belediyesi, 1987.
  • Fesch, Paul. Constantinople aux Derniers Jours d’Abdulhamid. Paris: Marcel Rivière, 1907.
  • Gümüş, Y. Can. “Altyapıları Görünür Kılmak: Geç Osmanlı İstanbulu’nda Tifo, Kolera ve Toplumsal Eşitsizlikler”, Bitmeyen Hikaye: Küresel Salgın Çağında Tarihe Yeniden Bakmak (Salgın Hastalıklar ve Kamu Sağlığı Pratikleri). Yay. Haz. İsmail Yaşayanlar. İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları, 2022, 115-145.
  • Günergun, Feza. “19. Yüzyılın İkinci Yarısında Osmanlı Kimyager-Eczacı Bonkowski Paşa (1841-1905)”, 1. Türk Tıp Tarihi Kongresi Bildirileri. Ankara: Türk Tarih Kurumu, 1992, 239-254.
  • Hasan Tâib Efendi. Hatıra ya da Bursa’nın Aynası. Yay. Haz. M. F. Birgül, Bursa: Bursa İl Özel İdaresi Yayını, 2007.
  • Karataş, Ali İhsan. “Bursa Suları ve Su Vakıfları”, Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 17:2 (2008): 379-417.
  • Kaya, Aysel. Almanca Seyahatnamelerde Osmanlı Şehirleri 1850-1912. İstanbul: İletişim 2021.
  • Kepecioğlu, Kamil. Bursa Kütüğü, Cilt 4. Yay. Haz. Hüseyin Algül vd. Bursa: Bursa Büyükşehir Belediyesi, 2009.
  • Kenny, Charles. Salgın Döngüsü-İnsanlığın Bulaşıcı Hastalıklarla Bitmeyen Savaşı.Çev. Şule Ölez. İstanbul: İletişim, 2022.
  • Kentel, K. Mehmet. “Pera, Kasımpaşa, Sewers, and Maps: Representing Infrastructural Entanglements in the Nineteenth-Century Istanbul”, Journal of the Ottoman & Turkish Studies Association 8, 1 (2021): 405–414.
  • ____, “Doğanın ‘Kozmopolis’i: 19. Yüzyıl Sonu İstanbulu’nda Terkos Su Yolu Boyunca Köylüler, Mühendisler ve Hayvanlar”, İktidar Tohumları-Osmanlı Çevre Tarihi Üzerine İncelemeler. Yay. Haz. Onur İnal, Yavuz Köse, çev. Ercan Akyol.İstanbul: İletişim, 2022, 195-228.
  • Kurt, Burcu. “The Ottoman State Between Urban Space and Environment: Preserving the Drinking Water of Istanbul”, Belleten 85:304 (2021): 933-966.
  • Lemire, Vincent. “Water in Jerusalem at the End of the Ottoman Period (1850-1920)”, Bulletin du Centre de Recherche Français à Jérusalem 7 (2000): 129-143.
  • Low, M. Christopher. Ottoman Infrastructures of the Saudi Hydro-State: The Technopolitics of Pilgrimage and Potable Water in the Hijaz”, Comparative Studies in Society and History 57:4 (2015): 942–974.
  • Mac Farlane, Charles. Turkey and Its Destiny: The Result of Journeys Made in 1847 and 1848 to Examine into the State of That County, Cilt I. Philadelphia: Lea and Blanchard, 1850.
  • Marie de Launay, Bonkowski Bey. Bursa ve Civarı, Yay. Haz. Burcu Kurt, İsmail Yaşayanlar, İstanbul: Heyamola, 2015.
  • Mehmet Ziya. Bursa’dan Konya’ya Seyahat. Yay. Haz. M. F. Birgül, L. A. Çakmaklı. Bursa: Bursa İl Özel İdaresi Yayını, 2008.
  • Miss Pardoe. The City of Sultan and Domestic Manner of the Turks in 1836, II. Cilt. London: Henry Colburn, 1837.
  • Morabia, Alfredo. “Epidemiologic Interactions, Complexity, and the Lonesome Death of Max von Pettenkofer”, American Journal of Epidemiology, 166:11, (2007): 1233–1238.
  • Mülazım Abdülkadir.Bursa Tarihi Kılavuzu, Yay. Haz. M. F. Birgül, L. A. Çanaklı.Bursa: Bursa İl Özel İdaresi, 2008.
  • Ortaylı, İlber. Tanzimat Devrinde Osmanlı Mahallî İdareleri (1840-1880). Ankara: Türk Tarih Kurumu, 2011.
  • Osterhammel, Jürgen. Dönüşen Dünya-Küresel 19. Yüzyıl Tarihi. Çev. Mustafa Tüzel, İstanbul: İş Bankası, 2022.
  • Özer, Arif Selçuk. Pınarbaşı’ndan Doğancı’ya Bursa’nın İçme Suyu Tarihi. Bursa: Buski, 2001.
  • Perrot, Georges.Souvenirs d’un Voyage en Asie Mineure Paris: Michel Lévy Frères, 1864.
  • Preiffer, Ida. Visit to the Holy Land, Egypt, and Italy. London: Ingram, Cooke and co, 1853.
  • Quataert, Donald. Sanayi Devrimi Çağında Osmanlı İmalat Sektörü. Çev. Tansel Güney.İstanbul: İletişim, 2020.
  • Seyitdanlıoğlu, Mehmet. Tanzimat Döneminde Modern Belediyeciliğin Doğuşu –Yerel Yönetim Metinleri, İstanbul: Türkiye İş Bankası, 2010.
  • St. Laurent, Beatrice. “Ottomanization and Modernization. The Architectural and Urban Developement of Bursa and Genesis of Tradition 1839-1914”, Doktora Tezi, Harvard University, 1989.
  • Şirin, Tolga. “Suyun İnsan Hakkı Olarak Değeri”, Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi 16, 3-4 (2010): 85-168.
  • Tansel, F. A. “Ahmet Vefik Paşa (3 Haziran, 1823-2 Nisan, 1891)”, Belleten 28:109 (1964): 117-139.
  • Texier, Charles. Küçük Asya, Coğrafyası, Tarihi ve Arkeolojisi, 1. Cilt, çev. Ali Suat. Ankara: Enformasyon ve Dokümantasyon Hizmetleri Vakfı, 2002.
  • Topçu, Eral. “Bir İnsan Hakkı Olarak Su Hakkı”, İnsan Hakları Yıllığı 26 (2008): 15-40.
  • Uzer, İhsan. “Bugünkü Bursa Suları”, Geçmişten Günümüze Bursa Suları Hakkında Yayınlanmış Eserler, Bursa: Buski, 2010, 6-62.
  • Vigarello, Georges. Temiz ve Kirli-Ortaçağ’dan Günümüze Vücut Bakımının Tarihi. Çev. Zühre İlkgelen. İstanbul: Kabalcı, 1996.
  • Walsh, Robert. İrlandalı Bir Vaizin Gözüyle II. Mahmud İstanbul’u, Çev. Zeynep Rona, İstanbul: Kitap, 2021.
  • Yaşayanlar, İsmail. “Bir Anadolu Şehrinde Frenk Kolonizasyonu: Bursa’da Fransız Varlığı (1834-1926)”, Journal of Turkish Studies 43, (2015), 171-200.
  • Yerlikaya, İlhan. “Tanzimattan Önce Osmanlı Devleti’nde Belediye Hizmetleri”, Osmanlı, Cilt 6, ed. Güler Eren. Ankara: Yeni Türkiye, 1999, 130-144.
  • Yıldırım, Fahri. 14. Yüzyıldan Cumhuriyet Dönemine Kadar Yabancı Seyyahların Gözünden Bursa İlindeki Eserler, Cilt 1. Bursa: Nilüfer Belediyesi, 2014.
  • Yıldırım, Nuran. “Su ile Gelen Ölüm: Kolera ve İstanbul Suları”, 14. Yüzyıldan Cumhuriyet’e Hastalıklar-Hastaneler-Kurumlar. Sağlık Tarihi Yazıları-1. İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları, 2014: 128-146.
  • Yurdakul, İlhami. Aziz Şehre Leziz Su-Dersaadet (İstanbul) Su Şirketi (1873-1933). İstanbul: Kitabevi, 2010.
There are 56 citations in total.

Details

Primary Language Turkish
Journal Section Research Articles
Authors

İsmail Yaşayanlar 0000-0002-4009-3286

Publication Date June 29, 2023
Published in Issue Year 2023 Issue: 2

Cite

APA Yaşayanlar, İ. (2023). Su, Çevre, Sanayi ve Devlet: Modernleşme Sürecinde Bursa Kentinin Suyunu ‘Sıhhileştirmek’. Toplumsal Tarih Akademi(2), 72-89.
AMA Yaşayanlar İ. Su, Çevre, Sanayi ve Devlet: Modernleşme Sürecinde Bursa Kentinin Suyunu ‘Sıhhileştirmek’. TT Akademi. June 2023;(2):72-89.
Chicago Yaşayanlar, İsmail. “Su, Çevre, Sanayi Ve Devlet: Modernleşme Sürecinde Bursa Kentinin Suyunu ‘Sıhhileştirmek’”. Toplumsal Tarih Akademi, no. 2 (June 2023): 72-89.
EndNote Yaşayanlar İ (June 1, 2023) Su, Çevre, Sanayi ve Devlet: Modernleşme Sürecinde Bursa Kentinin Suyunu ‘Sıhhileştirmek’. Toplumsal Tarih Akademi 2 72–89.
IEEE İ. Yaşayanlar, “Su, Çevre, Sanayi ve Devlet: Modernleşme Sürecinde Bursa Kentinin Suyunu ‘Sıhhileştirmek’”, TT Akademi, no. 2, pp. 72–89, June 2023.
ISNAD Yaşayanlar, İsmail. “Su, Çevre, Sanayi Ve Devlet: Modernleşme Sürecinde Bursa Kentinin Suyunu ‘Sıhhileştirmek’”. Toplumsal Tarih Akademi 2 (June 2023), 72-89.
JAMA Yaşayanlar İ. Su, Çevre, Sanayi ve Devlet: Modernleşme Sürecinde Bursa Kentinin Suyunu ‘Sıhhileştirmek’. TT Akademi. 2023;:72–89.
MLA Yaşayanlar, İsmail. “Su, Çevre, Sanayi Ve Devlet: Modernleşme Sürecinde Bursa Kentinin Suyunu ‘Sıhhileştirmek’”. Toplumsal Tarih Akademi, no. 2, 2023, pp. 72-89.
Vancouver Yaşayanlar İ. Su, Çevre, Sanayi ve Devlet: Modernleşme Sürecinde Bursa Kentinin Suyunu ‘Sıhhileştirmek’. TT Akademi. 2023(2):72-89.
 Download Cover Image

Greetings with Our Fifth Issue!

We are delighted to present the latest issue of Toplumsal Tarih Akademi journal. This issue marks the fifth since the journal began its journey in December 2022, but it stands out as the first to not center around a thematic dossier. It also represents our initial experience transitioning from editorial assistants to full editors of the journal. We ask for your forgiveness in advance for any shortcomings.

We extend our gratitude to our former editors, Yaşar Tolga Cora and Nurşen Gürboğa, who rapidly transformed the journal into one of the key publications of the History Foundation. We also thank the former President of the History Foundation and the journal’s former editor-in-chief, Mehmet Ö. Alkan, for his pioneering role in launching the journal. We are fully aware of the responsibility placed on our shoulders to carry the journal forward. With the support of our Editorial Board members and an expanding team of editors, we aim to fulfill this responsibility to the best of our ability.

At this point, we wish to thank our new section editors, who took on the responsibility of shaping the journal with us at the September 2024 Editorial Board meeting, marking the transition in the journal’s management. Our thanks go to Gülhan Balsoy and Cihangir Gündoğdu, who joined as book review editors, and Deniz Türker, who is now overseeing the document review section. We are immensely grateful for their energetic contributions to the process. While Nurşen Gürboğa has passed on the role of editor to us, she continues as the journal’s editor-in-chief. Her guidance and the bridges she builds with the History Foundation’s administration are invaluable to us. We also extend our gratitude to Emre Erkan, our Turkish language editor, who worked meticulously and swiftly to prepare articles for publication, and to our layout editor, Aşkın Yücel Seçkin, for her careful and prompt efforts. Our heartfelt thanks also go to our anonymous referees, the unseen heroes who guide our authors through their revisions.

Our decision to produce this issue with free-topic articles, coupled with changes in our management structure during the process, resulted in some delays. We are particularly grateful to our authors for their patience and understanding.

This issue features four research articles, three document reviews, four book reviews, and an obituary. Let us first introduce the research articles in our fifth issue. The first, authored by Nurhan Davutyan, is titled “The Ottoman Moratorium of 1875 could have been Prevented.” This study provides a fresh perspective on the developments leading to the establishment of the Ottoman Public Debt Administration, which violated the fiscal sovereignty of the Ottoman Empire. Drawing on extensive resources and statistical analysis, Davutyan argues that financial measures proposed by Mehmed Emin Ali Pasha in 1867 could have averted the moratorium if implemented earlier, rather than in 1879.

The second article is a collaborative work by Murat Tülek, Jean-François Pérouse, and Funda Ferhanoğlu, titled “Jacques Pervititch before 1922.” This detailed study focuses on the early life and career of Pervititch, a pivotal figure in Istanbul’s cartographic history, before he began creating insurance maps of the city. Rich with visual materials, including one featured on our cover, the article offers valuable insights into Pervititch’s family life, professional development, and early maps.

Our third research article, “Governing the Exception, Negotiating Justice: The Law of the Mountains, Feud Settlements, and Hybrid Punishments in Shkodra,” takes us to the Albanian lands of the late Ottoman period. In this study, Ebru Aykut examines Ottoman governance strategies amidst local mountain laws and centralization efforts. By applying Michel Foucault’s concept of governmentality to a series of cases, the article sheds light on fascinating historical events in Shkodra, offering a rewarding read for our audience.

The fourth article bridges natural history and historical research. Titled ““Why the Cormorant?” A 19th-Century Ottoman Intellectual's Perspective on the Lexical History of Karabatak,” Tarkan Murat Akkaya analyzes an 1899 newspaper article on the cormorant bird. This engaging piece explores the origins of bird names, contributing a unique perspective to the field of nomenclature, specifically regarding the cormorant.

Under the editorial guidance of Deniz Türker, our document review section aims to draw attention to overlooked historical documents and present creative interpretations of them. Filiz Yazıcıoğlu’s study highlights the significance of petitions as sources, examining those written by a telegraph operator, Mehmet Tevfik Bey, during the reign of Abdul Hamid II. Mertkan Karaca reviews a 1909 article by Halil Edhem Bey, brother of Osman Hamdi Bey, shedding light on the history of the Imperial Museum, now the Istanbul Archaeological Museum. Aysel Yıldız examines two letters that narrate the remarkable life of a Janissary, İbrahim Ben Ali, born in Istanbul in 1756, who endured captivity in Russia and eventually emigrated to the United States.

Our book review section, edited by Gülhan Balsoy and Cihangir Gündoğdu, features analyses of recent publications focusing on various periods of Ottoman and Republican history. Ekrem Yener reviews Ümit Kurt’s Kanun ve Nizam Dairesi’nde Soykırım Teknokratı Mustafa Reşat Mimaroğlu’nun İzinde Osmanlı’dan Cumhuriyet’e Devlet Mekanizması, while Melis Cankara critiques Uğur Zekeriya Peçe’s Island and Empire: How Civil War in Crete Mobilized the Ottoman World. Ayşe Hilal Uğurlu examines Ali Akyıldız’s Mabeyn-i Hümayun: Osmanlı Saray Teşkilatının Modernleşmesi, and Numan Deniz discusses Nir Shafir’s The Order and Disorder of Communication: Pamphlets and Polemics in Seventeenth-Century Ottoman Empire.

Finally, our obituary section commemorates historian, teacher, and writer Necdet Sakaoğlu, known for his work on local, urban, Seljuk, Ottoman, and educational history. Fahri Aral honors his memory with a heartfelt piece.

According to our Editorial Board's decision, the journal will now publish themed issues in June and open-call issues in December. We encourage you to follow the calls for papers announced on DergiPark and the History Foundation’s website. The deadline for submissions to our December 2025 issue is June 15, 2025, through the DergiPark system.

We value the development of social historiography and the creation of platforms for free and critical thought, especially for publishing high-quality Turkish articles. Toplumsal Tarih Akademi aims to combine the History Foundation’s long-standing tradition of critical publishing with the international standards of academic publishing. To this end, we are actively pursuing the indexing of our journal in national and international databases. Your constructive criticism and contributions are vital to us, and we eagerly await your feedback.

Enjoy reading and have a wonderful year ahead.

Editors of Toplumsal Tarih Akademi
Firuzan Melike Sümertaş & Sırrı Emrah Üçer