TURİST REHBERİ ADAYLARININ ÖZ YETERLİK ALGILARININ MESLEKİ TUTUMLARINA ETKİSİ: AFYON KOCATEPE ÜNİVERSİTESİ ÖĞRENCİLERİ ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA

Yıl 2021, Cilt: 18 Sayı: 18, 87 - 101, 30.06.2021

Melisa Ateş , Ali Kabakulak , Elbeyi Pelit

Öz

Bu çalışmanın amacı, turist rehberi adaylarının öz yeterlik algılarının mesleki tutumlarına etkisini belirlemektir. Çalışmada yerli ve yabancı literatür taraması yapılarak kuramsal çerçeve oluşturulmuştur. Uygulama aşamasından veri toplama tekniği olarak anket kullanılmıştır. Çalışmanın evrenini Afyon Kocatepe Üniversitesi Turizm Fakültesi Turizm Rehberliği Bölümü öğrencileri oluşturmaktadır. Evrenin tamamına ulaşılması mümkün olduğundan örnekleme alma yolun gidilmemiş olup öğrencilerin mevcudu kadar anket çoğaltılıp öğrencilere dağıtılmıştır. Araştırma verileri 01-31 Aralık 2019 tarihleri arasında çevrimiçi ortamda toplanmıştır. Bu kapsamda 342 ankete ulaşılmıştır. Ancak 27 anketin hatalı girilmesinden dolayı bu anketler analizlerden çıkarılmış ve 315 anket değerlendirmeye alınmıştır. Araştırmada katılımcıların demografik özelliklerine ilişkin veriler, frekans ve yüzde dağılımları ile verilmiştir. Katılımcıların öz yeterlik ve mesleki tutumları frekans ve yüzde dağılımlarının yanı sıra aritmetik ortalama ve standart sapma değerleri ile verilmiştir. Öz yeterlik ve mesleki tutum arasındaki ilişki korelasyon analiziyle, öz yeterliğin mesleki tutum üzerindeki etkisi ise regresyon analizi ile verilmiştir. Araştırma sonucunda turist rehberi adaylarının öz yeterlik ve mesleki tutumlarının orta düzeyin biraz üzerinde olduğu ortaya çıkmıştır. Araştırma sonucunda, turist rehberi adaylarının öz yeterlik algılarının mesleki tutumları üzerinde anlamlı ve pozitif yönde bir ilişkisi olduğuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Öz yeterlik, Mesleki tutum, Turist rehberi adayları

Kaynakça

• Akgündüz, Y. (2013). Konaklama İşletmelerinde İş Doyumu, Yaşam Doyumu ve Öz Yeterlilik Arasındaki İlişkinin Analizi. Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11(1), 180-204.
• Arseven, A. (2016). Öz Yeterlilik: Bir Kavram Analizi / Self-Efficacy: A Concept Analysis. Turkish Studies -International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 11(19), 63-80.
• Bandura, A. ve Adams, E. N. (1977). Analysis of Self-Efficacy Theory of Behavioral Change. Cognitive Therapy and Research, 1(4), 287-310.
• Çetinkaya, F. (2019). Okul Öncesi Öğretmenlerinin Öz Yeterlik İnançları ile Öğretmenlik Tutumları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Marmara Üniversitesi İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Çınar, B. ve Yenipınar, U. (2018). Turizm Rehberliği Bölümü Öğrencilerinde Genel Özyeterlilik Algısı, Mesleki Kaygı ve Mesleği Yapma Niyeti İlişkisi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Mersin Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Mersin.
• Çöp, S. ve Topçu, M. (2019). Öz Yeterliliğin Yaratıcı Kişilik Üzerine Etkisinde, Psikolojik Güçlendirmenin Aracılık Rolü: İstanbul’daki 4-5 Yıldızlı Otel İşletmeleri Üzerine Bir Araştırma. İşletme Araştırmaları Dergisi, 11(3), 2354-2370.
• Doğar, Y., Bedir, F., Bedir, D., Erhan, S. E. ve Şen, İ. (2019). Investigation of the Self-efficacy and Occupational Attitude of Students of the Recreation Department of Tourism and Sport Sciences Faculties of Gazi and Atatürk Universities, Turkey. Academic Journals, 14(2), 44-50.
• Ergun Giderler, N. D., Giderler, C. ve Baran, H. (2017). Öz Yeterlilik ve Kontrol Odağının Bireylerin Girişimcilik Niyeti Üzerindeki Etkisini Belirlemeye Yönelik Bir Araştırma. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 736-747.
• Eser, S. (2017). Kişilik Özelliklerinin Mesleğe Yönelik Tutuma Etkisinde Öğrenme Stilleri ve Akademik Motivasyonun Aracılık Rolü: Lisans Turizm Rehberliği Öğrencileri Üzerine Bir Araştırma. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Mersin Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Mersin.
• Evers, W. J. G., Brouvers, A. and Tomic, W. (2002). Burnout and Self-efficacy: A study on Teachers’ Beliefs when Implementing an Innovative Educational System in the Netherlands. British Journal of Educational Psychology, 72, 227-243.
• İpek, S. (2015). Temel Eğitimde Görev Yapan Öğretmenlerin Sınıf Yönetimi Öz-Yeterlik İnançları ve Mesleki Tutumları (Rize İli Örneği). (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Avrasya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Trabzon.
• Kabakulak, A. (2018). Kişilik Özelliklerinin Mesleki Tutum ve İş Doyumuna Etkisi: Turist Rehberleri Üzerine Bir Araştırma. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Afyon Kocatepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Afyonkarahisar.
• Kabakulak, A. (2019). Turizm Rehberliği Öğrencilerinin İletişim Becerileri Üzerine Bir Araştırma: Afyon Kocatepe Üniversitesi Örneği, Turist Rehberliği Dergisi, 2(1), 18-30.
• Kalaycı, Ş. (2017). SPSS Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistik Teknikleri. (9. Baskı). Ankara: Dinamik Akademi.
• Katırcıoğlu, E. ve Kabakulak, A. (2020). Öz Yeterliğin İş Özerkliği Üzerindeki Etkisi: Turist Rehberleri Üzerine Bir Araştırma. Turist Rehberliği Dergisi (TURED), 3(1), 32-43. DOI: 10.34090/tured.740219.
• Kusluvan, S. ve Kusluvan, Z. (2000). Perceptions and Attitudes of Undergraduate Tourism Students towards Working in the Tourism Industry in Turkey. Tourism Management, 21, 251-269.
• Pelit, E., ve Kabakulak, A. (2019a). Effects of Tourist Guides Personal Traits on Job Attitude and Job Satisfaction A Study in Turkey. PODIUM Sport, Leisure and Tourism Review, 8(3), 364–381.
• Pelit, E., ve Kabakulak, A. (2019b). Turizm Rehberliği Öğrencilerinin Mesleki Tutumlarının Kariyer Yapma İstekleri Üzerine Etkisi Afyon Kocatepe Üniversitesi Örneği. Presented at the Innovation and Global Issues Congress V, Ankara.
• Roney, S. A. ve Öztin P. (2007). Career Perceptions of Undergraduate Tourism Students: A Case Study in Turkey. Journal of Hospitality, Leisure, Sport and Tourism Education, 6(1), 4-17.
• Şahin, S. ve Acun, A. (2016). Turizm Rehberliği Öğrencilerinin Mesleğe Yönelik Tutumları. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 15(2), 563-580. https://dx.doi.org/10.21547/jss.256711.
• Temizkan, M. (2008). Türkçe Öğretmeni Adaylarının Öğretmenlik Mesleğine Yönelik Tutumları Üzerine Bir Araştırma. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 6(3), 461-486.
• Terzi, A. R. ve Tezci, E. (2007). Necatibey Eğitim Fakültesi Öğrencilerinin Öğretmenlik Mesleğine İlişkin Tutumları. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 52 (52), 593-614.
• Tolga, Ö., Korkmaz, H. ve Atay, L. (2015). Lisans Düzeyindeki Turist Rehberliği Öğrencilerinin Mesleki Tutumlarına Yönelik Bir Araştırma. Seyahat ve Otel İşletmeciliği Dergisi, 12(2), 26-41.
• Uçar, Ö. (2018). İşgörenlerin Dönüşümcü ve Etkileşimci Liderlik Tarzları Algılamaları ile Öz-Yeterlilikleri Arasındaki İlişkide Yöneticiye Duyulan Güvenin Aracılık Rolü: Bir Zincir Otel Uygulaması. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Akdeniz Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Antalya.
• Udayar, S., Fiori, M. and Bausseron, E. (2020). Emotional Intelligence and Performance in a Stressful Task: The Mediating Role of Self-Efficacy. Personality and Individual Differences, 156, 1-6.
• Ulusoy, H. (2017). Turist Rehberlerinin Kültürel Zekâ Düzeyi ve Öz-yeterlilik İnançlarının Hizmet Sunumuna Etkisi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Balıkesir Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Balıkesir.
• Üngüren, E. ve Ercan, A. (2015). Sessizleşen Örgütlerde Öz Yeterlilik Algısının Rolü: Alanya’daki Konaklama İşletmeleri Üzerinde Bir Araştırma. İşletme Araştırmaları Dergisi, 7(2), 115-156.
• Üstüner, M., Demirtaş, H. ve Cömert, M. (2009). The Attitudes of Prospective Teachers towards the Profession of Teaching (The case of Inönü University, Faculty of Education). Education and Science, 34 (151), 140-155.
• Yıldırım, F. ve İlhan, İ. Ö. (2010). The Validity and Reliability of the General Self-Efficacy Scale Turkish Form. Türk Psikiyatri Dergisi, 21(4), 1-7.