HASANKEYF ER RIZK CAMİİ MİNARESİ YAPI MALZEMELERİNİN ARKEOMETRİK ANALİZLERİ
Abstract
Ilısu Barajı ve Hidroelektrik Santralı (HEPP) Projesi’nin tamamlanmasıyla büyük bir bölümü su altında kalacak olan Hasankeyf’teki kültürel mirasın belgelenmesi, korunması ve kurtarılmasına yönelik bir kurtarma projesi oluşturulmuştur. Bu proje kapsamında yeralan Er Rızk Camii Minaresi de yeni Hasankeyf yerleşiminde oluşturulan arkeopark alanındaki yeni yerine bütünüyle taşınanarak baraj gölü suları altında kalma tehdidinden kurtarılmıştır. Er Rızk Camii Minaresi taşıma çalışmaları kapsamında farklı seviyelerinden elde edilen taş ve derz/moloz dolgu harç örnekleri, çeşitli analitik metotlar kullanılarak arkeometrik yönden incelenmiştir. Er Rızk Camii Minaresi’ne ait taş ve harç örnekler öncelikle görsel olarak değerlendirildikten sonra fotoğraflanarak belgelenmiş ve kodlanmıştır. Arkeometrik çalışmalar kapsamında taş ve harç örneklerin fiziksel özellikleri temel fiziksel testlerle (birim hacim ağırlığı, su tutma kapasitesi ve gözeneklilikleri), suda çözünen tuz miktarı ile pH değerleri de kondaktometrik analiz ile belirlenmiştir. Harç örneklere, agrega/bağlayıcı ve agregada tane boyutu dağılımı (granülometrik) analizi uygulanmıştır. Örneklerin petrografik özellikleri, ince kesitleri hazırlanıp optik mikroskop analizi ile, kimyasal özelikleri de PED-XRF analizi ile belirlenmiştir.
References
- AHUNBAY, Z. 1998. “Hasankeyf’in Korunması/ Anıtların Taşınmasıyla İlgili Sorunlar”, GAP Bölgesi’nde Kültür Varlıklarının Korunması, Yaşatılması ve Tanıtılması Sempozyumu, Şanlıurfa: 325- 335.
- BLACK, C.A. / EVANS, D.D./ ENSMINGER, L.E./ WHITE, J.L./ CLARK, F.E. 1965. Methods of Soil Analysis No. 9 in the Series Agronomy, American Society of Agronomy, Inc., Madison, Wisconsin, USA.
- BOYNTON, R.S. 1980. Chemistry and Technology of Lime and Limestone, 2nd ed, John Wiley & Sons, Inc., New York.
- BRADY, N.C. / WEIL, R.R. 2004. Elements of the Nature and Properties of Soils, 2nd ed., Pearson and Prentice Hall, New Jersey.
- DURSUN, H./ DİZDAR, M.Y./ KIRIŞTIOĞLU, Ş./ ÖZCAN, İ./ HAMURKAR, Y. 2008. Toprak ve Arazi Sınıflaması Standartları Teknik Talimatı ve İlgili Mevzuat, Tarım ve Köyişleri Bakanlığı Tarımsal Üretim ve Geliştirme Genel Müdürlüğü Yayını, Ankara.
- GABRIEL, A. 1940. Oyoges Archéologiques Dans La Turquie Orientale, 1, Paris.
- KERR, P.F. 1977. Optical Mineralogy, McGraw-Hill Co. First Ed’n., New York.
- KILICI, A. 1987. “Hasankeyf Vakıf Eserleri”, V. Vakıf Haftası, Restorasyon ve Vakıfların Ekonomik ve Sosyal Etkileri Semineri, Ankara: 159-187.
- MEANS, R.E./ PARCHER, J.V. 1963. Physical Properties of Soils, Charles E. Merrill Publishing Co., Columbus, Ohio, USA.
- RILEM, 1980. Research and Testing, Materials and Construction 13, Chapman and Hall, Paris. (Réunion Internationale des Laboratoires et Experts des Matériaux, systèmes de construction et ouvrages)
- RAPP, G. 2002. Archaeomineralogy, Springer-Verlag, Berlin. SEVGİ, S./ MURAT, Ç./ YILMAZ, M. 2017. “Hasankeyf Zeynel Bey Türbesi’nin Koruma ve Kurtarma (Taşıma) Projesi”, Kargir Yapılarda Koruma ve Onarım Semineri IX Bildirileri, İstanbul: 10- 37.
- SHACKLEY, M.S. 2011. X-Ray Fluorescence Spectrometry (XRF) in Geoarchaeology, DOI 10.1007/978-1-4419-6886-9-2, Springer Publication.
- TSE / TÜRK STANDARTLARI ENSTİTÜSÜ, 2012. Agregaların Geometrik Özellikleri İçin Deneyler, Bölüm 1: Tane Büyüklüğü Dağılımı Tayini - Eleme Metodu. (TS 3530 EN 933-1/ Nisan 1999 / Şubat 2007 / 12.04.2012). Ankara.
- WENTWORTH, C.K. 1922. A Scale of Grade and Class Terms for Clastic Sediments, Journal of Geology, Vol. 30, p. 377-392.
- ULUÇAM, A. 2017. “Hasankeyf’teki Kültürel Mirasın Bugünkü Durumu”, XX. Uluslararası Ortaçağ Ve Türk Dönemi Kazıları Ve Sanat Tarihi Araştırmaları Sempozyumu Bildirileri, Sakarya: 14-36.
- YILMAZ, M./ ESKİCİ, B./ ELİÜŞÜK, M./ AKGÖNÜL, M./ ŞENER, Y.S. 2019. “Hasankeyf Mardinike Külliyesi Kalıntılarının Sağlamlaştırılması ve Su Altında Korunmasına Yönelik Uygulama Çalışmaları”, MASROP E-Dergi, 13 (1): 30-
Details
| Primary Language | Turkish |
|---|---|
| Subjects | Archaeology |
| Journal Section | Research Articles |
| Authors | |
| Publication Date | September 18, 2020 |
| Submission Date | January 6, 2020 |
| Published in Issue | Year 2020 Issue: 26 |
Cite
Publisher
Vedat Dalokay Caddesi No: 112 Çankaya 06670 ANKARA
TÜBA-AR Turkish Academy of Sciences Journal of Archaeology (TÜBA-AR) does not officially endorse the views expressed in the articles published in the journal, nor does it guarantee any product or service advertisements that may appear in the print or online versions. The scientific and legal responsibility for the published articles belongs solely to the authors.
Images, figures, tables, and other materials submitted with manuscripts must be original. If previously published, written permission from the copyright holder must be provided for reproduction in both print and online versions. Authors retain the copyright of their works; however, upon publication in the journal, the economic rights and rights of public communication -including adaptation, reproduction, representation, printing, publishing, and distribution rights- are transferred to the Turkish Academy of Sciences (TÜBA), the publisher of the journal. Copyright of all published content (text and visual materials) belongs to the journal in terms of usage and distribution. No payment is made to the authors under the name of copyright or any other title, and no article processing charges are requested. However, the cost of reprints, if requested, is the responsibility of the authors.
In order to promote global open access to scientific knowledge and research, TÜBA allows all content published online (unless otherwise stated) to be freely used by readers, researchers, and institutions. Such use (including linking, downloading, distribution, printing, copying, or reproduction in any medium) is permitted under the Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-NC-ND 4.0) License, provided that the original work is properly cited, not modified, and not used for commercial purposes. For permission regarding commercial use, please contact the publisher.