BAĞİMSİZLIK DÖNEMİ ÖZBEK ŞİİRİ; MİLLÎ KONULAR AÇISINDAN DEĞERLENDİRME

Year 2024, , 255 - 270, 31.07.2024

Terane Heşimova

https://doi.org/10.59182/tudad.1499086

Abstract

Özet
Bağımsızlık dönemi Özbek şiiri konu, içerik, toplumsal, millî-ideolojik açıdan büyük önem arzetmektedir. 20. yüzyılın başlarında Özbek edebiyatının marifetçilik dönemi adlanan aydınlanma döneminde nasıl halkın eğitilmesine, köküne, millî kimliyine sahib çıkılmasına, birlik ve beraberliği kazanmak adına çaba harcadıkları gibi, bağımsızlık dönemi edebiyatı, şiiri de aynı özü taşımış oldu. Edebiyatın, şiirin özgürleştiği, millî konuların öne geçtiği bağımsızlık döneminin şiiri ayrılıkta birkaç önemli konular üzerinden şekillenmiş oldu. Toplumda millî uyanışı başlatmak için bilinçli sanat aracılığıyla harekete geçen Özbek şairleri halkını aydınlatmak için özgürlük, vatan, millet, tarih, ulusal-kültürel, birlik konularını şiirlerinin ana muhtevasına dönüştürdüler. Bağımsızlık dönemi şiirinde Özbek millî kimliğinin inşasında merkezi roller üstlenmiş tarihi kahramanların, şanı dünyayı almış liderlerin yeniden canlandırılması da Özbek kimliğinin yeniden tanımlanmasında önemli rol oynadı.
“Bağımsızlık Dönemi Özbek Şiiri; Millî Konular Açısından Değerlendirme” başlıklı makalede Özbek Şiirinde Bağımsızlık dönemi kadın şairlerin sanatında vatan-millet konusu, ayrıca Özbek şairi Halime Hudayberdiyeva`nın sanatında vatanseverlik ahlâkı, bağımsızlık dönemi Özbek kadın şairlerin sanatında vatanın kutsallığı, bağımsızlık dönemi Özbek şiirinde Türk birliği ve Türkistanlılık konuları ele alınmaktadır. Bağımsızlık sonrası Özbek edebiyatında vatan-millet konularında şiirler yazan pek çok kadın şairler bilinmektedir. Makalede Özbek kadın şairleri Halime Hudayberdiyeva, Farida Afröz, Gülçehra Corayeva, Hosiyat Babomuradova gibi milletsever şairlerin milletinin, halkının tarihini, millî varlığını, atalarının izlerini, kültürünü, yurtseverlik, vatanseverlik ahlâkını şiirlerinin ana gayesine dönüştürmesinden bahsolunur. Aynı zamanda Özbek halkının cesur millî şairleri Rauf Parfi`nin, Erkin Vahidov`un, Mirza Gencebay`ın, Dedehan Hasan`ın sanatında Türk birliği, Türkistan konusu incelenmektedir.

Keywords

Bağımsızlık Dönemi, Özbek Şiiri, Milli Konular, Vatan, Millet

Thanks

Merhaba. "Bağımsızlık Dönemi Özbek Şiiri; Milli Konular Açısından Değerlendirme" başlıklı makalemi Sizlere gönderirİm. İnşallah, gerekli aşamalardan geçerek yayınlanır. Önceden Sizlere teşekkürlerimi ve emeklerinizden dolayı minnetdarlık dileklerimi iletirim. SELAM VE SAYGILARIMLA

References

• Babahan, Ş; İbrahimova, Ş. (2013). 20. yüzyıl Özbek şiirinde bahar, “Kardeş Kalemler” dergisi, sayı 75 Cavid, H. (2020). Kadın şiiri, “Edebiyat” gazeti, s. 1
• Doğan, S. (2015). Türkistan millî özgürlük mücadelesinde Dedehan Hasan`ın yeri ve önemi, “Türk Dünyası Araştırmaları” dergisi, sayı 218, s. 179-197
• Heşimova, T. (2019). Millî meseleler bağlamında bağımsızlık dönemi Azerbaycan-Özbek sanatsal ilişkileri, Azerbaycan Millî İlimler Akademisi Yayınları, s 256
• Kahhar, T. (2000). “Özbek Edebiyatı II”, Başlangıçtan günümüze kadar Türkiye dışındaki Türk edebiyatları antolojisi (nesir-nazım), Cilt 15, II, Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları
• Kocaoğlu, T. (1996). “Çağdaş Özbek şiiri.” “Turk Dünyası dil ve edebiyat” dergisi, Sayı 1, ss. 3-53.
• Мухаммедовa, С(2016). “Особенности современной узбекской и азербайджанской поэзии”, Ташкент,Экстериум пресс, стр 112-128
• Oba, E. (2014). Bağımsızlık devri Özbek edebiyatı Turkish Studies - International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 9/3 p. 997-1008
• Özbay, H. (1995). Günümüz Özbek şairleri antolojisi. Kültür Bakanlığı Yayınları. Türk dünyası edebiyatı, 310 s. Öztürk, F. (2018). Halime Hudayberdiyeva`nın şiirlerinde kadın, The Journal of Turkic Language and Literature Surveys (TULLIS), ss 35-51
• Tuğlacı, G, Solmaz, E. (2021). Özbek çocuk edebiyatında şiir. Türk Dünyasıd Dil ve edebiyat dergisi, (52), 359-384
• Söylemez, O, Ateş, Ö.F. (2020). Türk dünyasında çeyrek asırlık edebî tecrübe: millî ruh ve edebiyata yansıması, Ankara, s 220
• Yoldaşev, M. (2020). Bağımsızlık dönemi Özbek edebiyatı, “Kardeş kalemler” dergisi, sayı 166, ss 80-90
• Elektronik Kaynaklar
• Hudayberdiyeva, H. HalimeXudoyberdiyeva she’rlari va she’riy toʻplami ijodi. İlmlar.uz, (Erişim tarihi: 14.04.2024) https://ilmlar.uz/Halime-xudoyberdiyeva-sherlari--sheriy-toplami-ijodi
• Suyun, A (2024). Azim Suyun She’rlar toʻplami. Azim Suyun ijodi. İlmlar.uz, (Erişim tarihi: 14.04.2014) https://ilmlar.uz/azim-suyun-sherlar-toplami-azim-suyun-ijodi/#penci-TURONYURT