Research Article
BibTex RIS Cite

II. Meşrutiyet Dönemi Eğitim Politikalarına Bakış

Year 2020, Volume: 9 Issue: 2, 492 - 509, 25.10.2020
https://doi.org/10.17497/tuhed.676873

Abstract

II. Meşrutiyet dönemi her alanda olduğu gibi eğitim alanında da yeni ve önemli gelişmelerin kaydedildiği bir süreçtir. Özellikle Batı tarzı eğitim modellerinin çokça tartışıldığı bu süreçte yönetim İttihat ve Terakki Cemiyeti’nin elindedir. Memleketin bütün sorunlarının çözülmesi hedefi ile yola çıkmış olan İttihat ve Terakki’nin en fazla önem verdiği konu başlıklarından biri eğitimdir. Bu süreçte eğitim dilinin ne olması gerektiği, okulların denetlenmesi, dini okulların ıslahı, Batı tarzı okulların açılması gibi konular çokça tartışılmıştır. Osmanlıcı bir yaklaşımla bütün bu konu başlıklarında birtakım hedefleri olan İttihat ve Terakki programlarındaki eğitim başlığı altındaki maddelere dayanarak bu hedefleri yerine getirmeye çalışmıştır. Bu çerçevede iş başına getirdiği bazı eğitimciler vasıtası ile eğitimde başarılı dönüşümler yapmak istemiştir. Fakat Osmanlı Devleti’nin kozmopolit yapısı, karşısında keskin bir muhalefetin yer alması ve ekonomik yetersizlikler sebebiyle bu çalışmalar tam manasıyla başarıya ulaşamayacaktır.

References

  • Ahmad, F. (2010). İttihat ve Terakki (1908-1914). İstanbul: Kaynak.
  • Akyüz, Y. (2013). Türk eğitim tarihi MÖ. 1000-MS. 2013. Ankara: Pegem.
  • Arıkan, Z. (1990). Latin harfleri. Ankara Üniversitesi Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü Atatürk Yolu Dergisi. 2 (5), 2.
  • Avagyan, A., Minassian, G. F. (2005). Ermeniler İttihat ve Terakki işbirliğinden çatışmaya. İstanbul: Aras.
  • Aydoğan E., Eyyüboğlu. İ. (2004). Bahaeddin Şakir bey’in bıraktığı vesikalara göre İttihat ve Terakki, Ankara: Alternatif.
  • Bardakçı, M. (07 Aralık 2014). Harf Devrimi’nden 14 sene önce yapılan imlâ devrimi girişimi: Enver Paşa yazısı. HaberTürk.
  • Bayur, Y. H. (1991). Türk İnkılâbı tarihi, (C. 2-K.4). Ankara: TTK.
  • Berkes, N. (2011). Türkiye’de çağdaşlaşma. İstanbul: Yapı Kredi.
  • Başbakanlık Osmanlı Arşivi (BOA). DH.EUM.LVZ; 22/32. Başbakanlık Osmanlı Arşivi (BOA). DH.HMŞ; 9/33.
  • Başbakanlık Osmanlı Arşivi (BOA). DH.MKT; 2903/17. Başbakanlık Osmanlı Arşivi (BOA). MF.MKT; 1112/35.
  • Başbakanlık Osmanlı Arşivi (BOA). MF.MKT; 1121/31. Başbakanlık Osmanlı Arşivi (BOA). MF.MKT; 1209/53.
  • Başbakanlık Osmanlı Arşivi (BOA). TFR.I.KV; 209/20833. Başbakanlık Osmanlı Arşivi (BOA). TFR.I.SL; 199/19814.
  • Buzpınar, Ş. T. (2009). Satı el-Husri. TDVİA, (C.36). İstanbul, 176-178.
  • Canbolat, M. (1991). Arap yazılı Türk alfabesinin gelişmesi. Harf Devrimi’nin 50. Yılı Sempozyumu. Ankara: TTK.
  • Canbolat, M. (1991). Tartışmalar ve açıklamalar. Harf Devrimi’nin 50. Yılı Sempozyumu, Ankara: TTK.
  • Cemal Paşa, (2012). Hatıralar. İstanbul: Türkiye İş Bankası.
  • Çavdar, T. (1999). Türkiye’nin demokrasi tarihi 1839-1950. Ankara: İmge.
  • Doğan, N. (1994). Ders kitapları ve sosyalleşme (1876-1918). İstanbul: Bağlam.
  • Ergin, O. N. (1977). Türk maarif tarihi, (C. III-IV). İstanbul: Eser.
  • Ergün, M. (1982). II. Meşrutiyet döneminde medreselerin durumu ve ıslah çalışmaları. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi, 30 (1-2), 59-89.
  • Ergün, M. (1996). II. Meşrutiyet döneminde eğitim hareketleri, 1908 –1914. Ankara, Ocak.
  • Fortna, B. C. (2005). Mekteb-i Hümayun, Osmanlı İmparatorluğunun son döneminde İslâm, devlet ve eğitim, (çev. P. Siral). İstanbul: İletişim.
  • Hanioğlu, Ş. (1981). Bir siyasal düşünür olarak Doktor Abdullah Cevdet ve dönemi. İstanbul: Üçdal.
  • Hatibzade Ayetullah, (1328). Kime rey verelim? İttihad ve Terakki-Hürriyet ve İtilaf hangisi iyi. İstanbul: Matbaa-i Hayriye ve Şürekası, 13-14.
  • Hayyale’l-Felâh. (1326). Osmanlı İttihad ve Terakki Cemiyeti’nin kardaşlarına hediyesidir. Selanik, 4-7.
  • İleri, İ. (2005). Batı gözüyle II. Meşrutiyet döneminde Osmanlı hükümetlerinin dil ve eğitim politikalarına karşı tepkiler. OTAM, ss.213-220.
  • Kanun-i Esasi. (7 Zilhicce 1293/23 Aralık 1876). Düstur. 1. Tertip, (C.4). 1-40.
  • Karpat, K. H. (2005). İslam’ın siyasallaşması, Osmanlı Devleti’nin son döneminde devlet, kimlik, inanç ve cemaatin yeniden yapılandırılması, (çev. Ş. Yalçın). İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi.
  • Kerimoğlu, H. T. (2007). II. Meşrutiyetin ilk yıllarında İttihat ve Terakki Cemiyeti’nin eğitim politikası ve Rumlar. Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, (22), 133-143.
  • Kılıçzade Hakkı (1 Temmuz 1923). İzmir İktisat Kongresinde harfler meselesi II. İçtihad, (155), 3196.
  • Kılıçzade Hakkı, (1332). Ne istiyoruz? İtikadat-ı Batılaya ilan-ı harb. (İkinci Tabı). Dersaadet: Matbaa-i Şems.
  • Koçer, H. A. (1974). Türkiye’de modern eğitimin doğuşu ve gelişimi (1773-1923). İstanbul: Milli Eğitim Bakanlığı.
  • Kodaman, B. (1991). Abdülhamit devri eğitim sistemi. Ankara: TTK.
  • Medâris-i İlmiye Nizamnâmesi (16 Safer 1328 / 13 Şubat 1325). Düstur. (1330). Tertîb-i Sânî. (C.2). Dersaadet: Matbaa-i Osmaniye.
  • Mektepler Meselesi. (19 Eylül 1908). Yeni Gazete (Hicri 1326).
  • MMZC, (15 Mayıs 1325 Cumartesi). Devre: 1, Cilt: 2, İçtima Senesi: 1, 82. İnikad, 40.
  • MMZC, (23 Mayıs 1325 Cumartesi). Devre: 1, Cilt: 1, İçtima Senesi: 1, 86. İnikad, 124.
  • Musa Kazım. (Eylül 1325). Kütüb-ü kelâmiyenin ihtiyâcât-ı asra göre ıslah ve te’lifi, beyne’l-müslimin mezahib-i muhtelifenin tevhidi, medreselerde tedrisatın ıslahı 2. Sırat-ı müstakim, 3 (54). 23.
  • Mustafa Celalettin Paşa, (2014). Eski ve modern Türkler. İstanbul: Kaynak.
  • Osmanlı İttihad ve Terakki Cemiyeti Nizamnamesi. (1327). 1327 senesi Umumi Kongresince tanzim olunmuştur. Selanik: Rumeli.
  • Osmanlı İttihat ve Terakki Cemiyeti Program ve Nizamnamesidir. (1332). 1332 senesi umumi Kongresi’nde tadil ve kabul olunmuştur. İstanbul: Tanin.
  • Safa, P. (1999). Türk inkılabına bakışlar. İstanbul: Ötüken.
  • Satı (Bey). (11 Nisan 1329). Elifba meselesi. İçtihad, (61), 1327-1329.
  • Taşdemirci, E. (2001). Türk eğitim tarihinde azınlık okulları ve yabancı okullar. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (10), 13-30.
  • Tunaya, T. Z. (1988). Türkiye’de siyasal partiler (C.1). İstanbul: İletişim.
  • Unat, F. R. (Toplayan ve Tertip Eden). (1927). Maarif düsturu. (C.1/2). Ankara: Maarif Vekaleti.
  • Uyanık, E. (Haziran 2009). II. Meşrutiyet döneminde toplumsal bir mühendislik aracı olarak eğitim: İttihat ve Terakki Cemiyeti’nin eğitim politikaları (1908-1918). Amme İdaresi Dergisi, 42 (2), 71-84.
  • Ülken, H. Z. (1979). Türkiye’de çağdaş düşünce tarihi. İstanbul: Ülken.
  • Ülkütaşır, M. Ş. (2000). Atatürk ve Harf Devrimi. Ankara: TDK.
  • Yalçın, H. C. (12 Eylül 1324-1908). Siyasat: Dâhili: Osmanlı Terakki ve İttihad Cemiyetinin siyasi programı. Tanin Gazetesi. 1.
  • Yalçın, H. C. (4 Haziran 1325/17 Haziran 1909). Siyasat: Mektepler meselesi nasıl çıktı? Tanin Gazetesi. 1.

The Education Policies of the II. Constitutional Era

Year 2020, Volume: 9 Issue: 2, 492 - 509, 25.10.2020
https://doi.org/10.17497/tuhed.676873

Abstract

The Period of II. Constitutional Monarchy is a process in which new and important developments are recorded in the field of education as well as in all fields. Management is in the hands of The Committee of Union and Progress (CUP), especially in this process where Western-style educational models are widely discussed. Education is one of the topics of the importance of the CUP that has been set out with the goal of solving all the problems of the country. In this process, topics such as what the language of education should be, supervising schools, reclamation of religious schools, the opening of Western-style schools have been widely discussed. With an Ottoman approach, the CUP tried to fulfill these goals based on the articles under the title of education in the CUP Programs, which had some goals in all these topics. Within this framework, the CUP wanted to make successful transformations in education through some of the educators' CUP brought to work. However, due to the cosmopolitan structure of the Ottoman Empire, the sharp opposition in the face of it, and the economic inadequacies, these works will not be successful.

References

  • Ahmad, F. (2010). İttihat ve Terakki (1908-1914). İstanbul: Kaynak.
  • Akyüz, Y. (2013). Türk eğitim tarihi MÖ. 1000-MS. 2013. Ankara: Pegem.
  • Arıkan, Z. (1990). Latin harfleri. Ankara Üniversitesi Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü Atatürk Yolu Dergisi. 2 (5), 2.
  • Avagyan, A., Minassian, G. F. (2005). Ermeniler İttihat ve Terakki işbirliğinden çatışmaya. İstanbul: Aras.
  • Aydoğan E., Eyyüboğlu. İ. (2004). Bahaeddin Şakir bey’in bıraktığı vesikalara göre İttihat ve Terakki, Ankara: Alternatif.
  • Bardakçı, M. (07 Aralık 2014). Harf Devrimi’nden 14 sene önce yapılan imlâ devrimi girişimi: Enver Paşa yazısı. HaberTürk.
  • Bayur, Y. H. (1991). Türk İnkılâbı tarihi, (C. 2-K.4). Ankara: TTK.
  • Berkes, N. (2011). Türkiye’de çağdaşlaşma. İstanbul: Yapı Kredi.
  • Başbakanlık Osmanlı Arşivi (BOA). DH.EUM.LVZ; 22/32. Başbakanlık Osmanlı Arşivi (BOA). DH.HMŞ; 9/33.
  • Başbakanlık Osmanlı Arşivi (BOA). DH.MKT; 2903/17. Başbakanlık Osmanlı Arşivi (BOA). MF.MKT; 1112/35.
  • Başbakanlık Osmanlı Arşivi (BOA). MF.MKT; 1121/31. Başbakanlık Osmanlı Arşivi (BOA). MF.MKT; 1209/53.
  • Başbakanlık Osmanlı Arşivi (BOA). TFR.I.KV; 209/20833. Başbakanlık Osmanlı Arşivi (BOA). TFR.I.SL; 199/19814.
  • Buzpınar, Ş. T. (2009). Satı el-Husri. TDVİA, (C.36). İstanbul, 176-178.
  • Canbolat, M. (1991). Arap yazılı Türk alfabesinin gelişmesi. Harf Devrimi’nin 50. Yılı Sempozyumu. Ankara: TTK.
  • Canbolat, M. (1991). Tartışmalar ve açıklamalar. Harf Devrimi’nin 50. Yılı Sempozyumu, Ankara: TTK.
  • Cemal Paşa, (2012). Hatıralar. İstanbul: Türkiye İş Bankası.
  • Çavdar, T. (1999). Türkiye’nin demokrasi tarihi 1839-1950. Ankara: İmge.
  • Doğan, N. (1994). Ders kitapları ve sosyalleşme (1876-1918). İstanbul: Bağlam.
  • Ergin, O. N. (1977). Türk maarif tarihi, (C. III-IV). İstanbul: Eser.
  • Ergün, M. (1982). II. Meşrutiyet döneminde medreselerin durumu ve ıslah çalışmaları. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi, 30 (1-2), 59-89.
  • Ergün, M. (1996). II. Meşrutiyet döneminde eğitim hareketleri, 1908 –1914. Ankara, Ocak.
  • Fortna, B. C. (2005). Mekteb-i Hümayun, Osmanlı İmparatorluğunun son döneminde İslâm, devlet ve eğitim, (çev. P. Siral). İstanbul: İletişim.
  • Hanioğlu, Ş. (1981). Bir siyasal düşünür olarak Doktor Abdullah Cevdet ve dönemi. İstanbul: Üçdal.
  • Hatibzade Ayetullah, (1328). Kime rey verelim? İttihad ve Terakki-Hürriyet ve İtilaf hangisi iyi. İstanbul: Matbaa-i Hayriye ve Şürekası, 13-14.
  • Hayyale’l-Felâh. (1326). Osmanlı İttihad ve Terakki Cemiyeti’nin kardaşlarına hediyesidir. Selanik, 4-7.
  • İleri, İ. (2005). Batı gözüyle II. Meşrutiyet döneminde Osmanlı hükümetlerinin dil ve eğitim politikalarına karşı tepkiler. OTAM, ss.213-220.
  • Kanun-i Esasi. (7 Zilhicce 1293/23 Aralık 1876). Düstur. 1. Tertip, (C.4). 1-40.
  • Karpat, K. H. (2005). İslam’ın siyasallaşması, Osmanlı Devleti’nin son döneminde devlet, kimlik, inanç ve cemaatin yeniden yapılandırılması, (çev. Ş. Yalçın). İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi.
  • Kerimoğlu, H. T. (2007). II. Meşrutiyetin ilk yıllarında İttihat ve Terakki Cemiyeti’nin eğitim politikası ve Rumlar. Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, (22), 133-143.
  • Kılıçzade Hakkı (1 Temmuz 1923). İzmir İktisat Kongresinde harfler meselesi II. İçtihad, (155), 3196.
  • Kılıçzade Hakkı, (1332). Ne istiyoruz? İtikadat-ı Batılaya ilan-ı harb. (İkinci Tabı). Dersaadet: Matbaa-i Şems.
  • Koçer, H. A. (1974). Türkiye’de modern eğitimin doğuşu ve gelişimi (1773-1923). İstanbul: Milli Eğitim Bakanlığı.
  • Kodaman, B. (1991). Abdülhamit devri eğitim sistemi. Ankara: TTK.
  • Medâris-i İlmiye Nizamnâmesi (16 Safer 1328 / 13 Şubat 1325). Düstur. (1330). Tertîb-i Sânî. (C.2). Dersaadet: Matbaa-i Osmaniye.
  • Mektepler Meselesi. (19 Eylül 1908). Yeni Gazete (Hicri 1326).
  • MMZC, (15 Mayıs 1325 Cumartesi). Devre: 1, Cilt: 2, İçtima Senesi: 1, 82. İnikad, 40.
  • MMZC, (23 Mayıs 1325 Cumartesi). Devre: 1, Cilt: 1, İçtima Senesi: 1, 86. İnikad, 124.
  • Musa Kazım. (Eylül 1325). Kütüb-ü kelâmiyenin ihtiyâcât-ı asra göre ıslah ve te’lifi, beyne’l-müslimin mezahib-i muhtelifenin tevhidi, medreselerde tedrisatın ıslahı 2. Sırat-ı müstakim, 3 (54). 23.
  • Mustafa Celalettin Paşa, (2014). Eski ve modern Türkler. İstanbul: Kaynak.
  • Osmanlı İttihad ve Terakki Cemiyeti Nizamnamesi. (1327). 1327 senesi Umumi Kongresince tanzim olunmuştur. Selanik: Rumeli.
  • Osmanlı İttihat ve Terakki Cemiyeti Program ve Nizamnamesidir. (1332). 1332 senesi umumi Kongresi’nde tadil ve kabul olunmuştur. İstanbul: Tanin.
  • Safa, P. (1999). Türk inkılabına bakışlar. İstanbul: Ötüken.
  • Satı (Bey). (11 Nisan 1329). Elifba meselesi. İçtihad, (61), 1327-1329.
  • Taşdemirci, E. (2001). Türk eğitim tarihinde azınlık okulları ve yabancı okullar. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (10), 13-30.
  • Tunaya, T. Z. (1988). Türkiye’de siyasal partiler (C.1). İstanbul: İletişim.
  • Unat, F. R. (Toplayan ve Tertip Eden). (1927). Maarif düsturu. (C.1/2). Ankara: Maarif Vekaleti.
  • Uyanık, E. (Haziran 2009). II. Meşrutiyet döneminde toplumsal bir mühendislik aracı olarak eğitim: İttihat ve Terakki Cemiyeti’nin eğitim politikaları (1908-1918). Amme İdaresi Dergisi, 42 (2), 71-84.
  • Ülken, H. Z. (1979). Türkiye’de çağdaş düşünce tarihi. İstanbul: Ülken.
  • Ülkütaşır, M. Ş. (2000). Atatürk ve Harf Devrimi. Ankara: TDK.
  • Yalçın, H. C. (12 Eylül 1324-1908). Siyasat: Dâhili: Osmanlı Terakki ve İttihad Cemiyetinin siyasi programı. Tanin Gazetesi. 1.
  • Yalçın, H. C. (4 Haziran 1325/17 Haziran 1909). Siyasat: Mektepler meselesi nasıl çıktı? Tanin Gazetesi. 1.
There are 51 citations in total.

Details

Primary Language Turkish
Journal Section Research & Theoretical Articles
Authors

Emine Aşçı 0000-0002-7113-751X

Publication Date October 25, 2020
Submission Date January 18, 2020
Acceptance Date September 14, 2020
Published in Issue Year 2020 Volume: 9 Issue: 2

Cite

APA Aşçı, E. (2020). II. Meşrutiyet Dönemi Eğitim Politikalarına Bakış. Turkish History Education Journal, 9(2), 492-509. https://doi.org/10.17497/tuhed.676873



ANNOUNCEMENTS:

1- APA7 Referencing Style:

As of May 2024, TUHED will follow APA 7 (American Psychological Association) style for referencing and citation. For more information, please refer to the TUHED template and writting guidelines.

2- Early Release:

According to the TUHED's new publication policy, the articles which have completed the evaluation process will be published online-first. It will no longer be necessary for manuscripts to wait until the “next issue”. Early Release articles will receive an international identification code (DOI), and identified page numbers. 

3- Ethics Committee Approval:

In accordance with the ULAKBİM decision of 25 February 2020, Ethics Committee Approval must be obtained for studies on people (without age restrictions), this approval must be specified in the Method section of the article and signed Ethics Committee Approval must be uploaded to the system. Applications that do not meet these requirements will not be considered for publication.

4- New Publication Policy 

Beginning from Spring 2021 issue TUHED will require all Turkish manuscripts to contain a full-text English translation. Manuscripts submitted in Turkish will be requested to have full-text English translation if they are accepted for publication after the review process. 




10829

 Turkish History Education Journal site and its metadata are licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License

Permissions beyond the scope of this license is available at COPYRIGHT