GÜLTEN AKIN'IN ŞİİRLERİNİN PSİKANALİTİK KURAM AÇISINDAN İNCELENMESİ

Yıl 2021, Cilt: 2 Sayı: 2, 70 - 87, 30.06.2021

Çağla Bozpinar

Öz

Çalışmanın amacı Gülten Akın’ın tüm eserlerinin bir araya toplandığı Kırmızı Karanfil (1956-1971), Ağıtlar ve Türküler (1972-1983) ve Uzak Bir Kıyıda (1991-2013) adlı yapıtlarda yer alan şiirlerin psikanalitik açıdan incelenmesidir. Sigmund Freud’un geliştirmiş olduğu psikanaliz yöntemi edebiyat eleştirilerinde sıkça başvurulan bir yöntemdir. Bu yöntemle yazar/şairin edebi esere yansıttığı duygu ve düşüncelerinin altında yatan nedenler irdelenmektedir. Bu çalışmada Gülten Akın’ın şiirleri, psikanalitik yönden incelenerek şairin dizelerine gizlediği anlamlar ortaya çıkarılmaya çalışılmıştır.
İncelenen 427 şiirde psikanalitik unsurları karşılayan 11 tema belirlenmiştir. Bu temaların tüm şiirlerdeki genel dağılımına bakıldığında Bilinçaltı ve İmge Unsurlarının 117 şiirde geçtiği; Serbest Çağrışım Unsurlarının 54; Aşk ve Sevgi Yansıması temasının 52; Toplumsal Aktarım temasının 46; İçe ve Dışa Dönük Psikanalitik Algı temasının 39; Yalnızlık temasının 29; Siyasal Dönem Resmi temasının 26; Karamsarlık 21; Kadın ve Erkek İkilemi 20; Kişisel Değişim Süreci 16; Ataerkil Gelenek temasının ise 7 şiirde geçtiği tespit edilmiştir. İncelenen eserlerde psikanalitik unsur içeren temaların işlenme yoğunluğuna bakıldığında Gülten Akın’ın şiirlerinde “Bilinçaltı ve İmge Unsurları” temasının dağılım yoğunluğu en fazla olan tema olarak tespit edildiği, en az dağılım yoğunluğuna sahip olan temanın ise “Ataerkil Gelenek” teması olduğu sonucuna varılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Gülten Akın, şiir, şair, psikanalitik inceleme, bilinçaltı, imge

Destekleyen Kurum

Fırat Üniversitesi

Teşekkür

Doç. Dr. Veysel ŞAHİN

Kaynakça

• Akın, Gülten (2001), Şiiri Düzde Kuşatmak, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul.
• Akın, Gülten (2013), Uzak Bir Kıyıda 1984-2003 Toplu Şiirler-3, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul.
• Akın, Gülten (2016), Ağıtlar ve Türküler, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul.
• Akın, Gülten (2016), Uzak Bir Kıyıda, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul.
• Akın, Gülten (2017), Kırmızı Karanfil, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul.
• Arabacı, Tahir (2003), “Yanık Kokan Karanfil -Gülten Akın Şiiri Üstüne-”, Yasakmeyve İki Aylık Şiir Dergisi, S.4, s.13-18.
• Atlı, Ferda (2012), “Edebi Metnin ve Yaratıcılığın Kaynağına UlaĢan Yol: Psikanalitik Edebiyat Eleştirisi”, Turkish Studies, C. 7, S.3, s.257-273. Aydın, Mehmet (1995), “Gülten Akın (1933- )”, Ne Yazıyor Bu Kadınlar, Osmanlıdan Günümüze Örnekleriyle Kadın Yazar ve Şairler, İlke Kitap ve Yayınevi, Ankara.
• Bulduklu, Yasin (2019), “Eleştirel Çalışmalarda Nitel Araştırma Yöntemi Olarak Gömülü Teori” Kritik İletişim Çalışmaları Dergisi, S.1, ss.1-14.
• Cebeci, Oğuz (2015), Psikanalitik Edebiyat Kuramı, İthaki Yayınları, İstanbul.
• Çolak, Veysel (2000), “Gülten Akın’ı Bilen Şiir, Sessiz Arka Bahçeler Odağında Gülten Akın Şiiri”, Sessiz Arka Bahçeler Odağında Gülten Akın Şiiri, 1999 Akdeniz Altın Portakal Şiir Ödülü Sempozyumu, Altın Portakal Kültür ve Sanat Vakfı Yayınları Antalya Kültür Merkezi, Antalya.
• Demiralp, Oğuz (2004), “Şair Ana”, Şiirin ve Dilin Bilinci Gülten Akın, (Der.) KABACALI, Alpay, (Ed.), Tüyap Tüm Fuarcılık Yapım A.Ş., İstanbul.
• Emre, İsmet (2006), Edebiyat ve Psikoloji, Anı Yayıncılık, Ankara.
• Ergişi, Ayşegül (2013), “Psikanalitik Bir Çözümleme: Halide Edib Adıvar”ın Handan Romanı”, The Journal of Academic Social Science Studies-International Journal of Social Science, C. 6, S. 2, s. 1737-1747.
• Ersevim, İsmail (2010), Freud ve Psikanalizin Temel İlkeleri, Assos Yayınları, İstanbul.
• Freud, Sigmund (2012), Psikanaliz Üzerine Konferanslar, (Çev.) İhsan Kırımlı, Alter Yayıncılık, Ankara.
• Freud, Sigmund (1999), Sanat ve Edebiyat, (Çev.) Dr. Emre Kapkın-Ayşen Tekşen Kapkın, Payel Yayınevi, İstanbul, , s. 125.
• Gariper, Cafer ve Küçükcoşkun, Yasemin (2009), Dionizyak Coşkunun İhtişam ve Sefaleti: Yakup Kadri’nin Nur Baba Romanına Psikanalitik Bir Yaklaşım, Akademik Kitaplar, İstanbul. Kalender, Arife (2004), “Sabrın ve Direncin Şairi”, Cumhuriyet Kitap Dergisi, S.766, s.10-14.
• Karabulut, Mustafa (2011), “Cahit Sıtkı Tarancı’nın Şiirlerine Psikanalitik Bir Yaklaşım”, Turkish Studies, S. 6/3, s. 974.
• Karabulut, Mustafa (2013), Edip Cansever Şiiri, “Psikanalitik Bir İnceleme”, Öncü Kitap Yayınları, Ankara.
• Kolcu, Ali İhsan (2015), Edebiyat Kuramları, Salkımsöğüt Yayınevi, Erzurum.
• Kris, Ernst and Otto, Kurz (2016), Sanatçı İmgesinin Oluşumu: Efsane, Mit ve Büyü (Çev.) Sabri Gürses, İthaki Yayınları, İstanbul.
• Moran, Berna (2007), Edebiyat Kuramları ve Eleştiri, İletişim Yayınları, İstanbul.
• Şahin, Veysel (2009), “Necip Fazıl Kısakürek’in Şiirlerinde ‘Hayat ve Ölüm’ Trajedisi”, Erdem İnsan ve Toplum bilimleri Dergisi, S.53, s. 207-220.
• Şahin, Veysel (2017), Turgut Uyar’ın Şiirlerinde “Ben ve Öteki”nin Görüntü Düzeyleri, (Turgut Uyar’ın Şiirleri Üzerine Tematik Bir İnceleme), Akçağ Yayınları, Ankara.
• Şahin, Veysel (2018), Turgut Uyar'ın Şiirlerinde “Ben Ve Öteki'nin Özgürlük Ve Kaçış İtkisi" , Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, S.11, s.9117-122.
• Varol, Kemâl (2007), “Gülten Akın Şiiri: Muğlak ‘Ben’“, Mesele Kitap Dergisi, S.9, s. 31-33.