AHLAKİ YOZLAŞMA ÖRNEĞİ OLARAK ÖLÜNÜN GÖZLERİ ESERİ

Yıl 2023, Cilt: 4 Sayı: 1, 120 - 130, 24.06.2023

Fatma Atay

https://doi.org/10.54566/turas.1290671

Öz

Ahlak kavramının geniş bir tanımına bakarsak “insan topluluklarınca zamanla benimsenen, fertlerin birbirleriyle aile, toplum, devlet ve bütün insanlarla ilişkilerini düzenleyen kurallar, ilkeler ve inançlar bütünü”dür. (Bolay, 2004: 22) Ahlak felsefesi ödev, yükümlülük, sorumluluk, gereklilik, erdem gibi kavramları değerlendirip, ahlakın alanına, ahlakın temel sorunlarına ilişkin problemleri irdeler, çözümlemeye çalışır. Ölünün Gözleri eserini incelerken ahlak felsefesinin problemlerinden ahlaki değerler, ahlaki özgürlük, ahlaki sorumluluk, ahlaki vicdan hususları ele alınacaktır. Batılılaşma süreci Birinci Dünya Savaşı, Kurtuluş Savaşı ve Cumhuriyet’in ilk yıllarında da devam etmiş, yalnızca siyasi, sosyal, ekonomik alanlarda değil edebiyat sahasında da etkili olmuştur. Mahmut Yesari, Tanzimat’la başlayan Cumhuriyet’le devam eden toplumsal değişime eserlerinde yer veren yazarlarımızdandır. Mahmut Yesari romanları bireysel ve toplumsal olmak üzere iki kategoriye ayrılır. “Ölünün Gözleri” toplumsal problemlere parmak bastığı eseridir. Eserde para hırsına kapılan insanların yaşadığı ahlaki yozlaşmayı anlatmaktadır. Ahlaki yozlaşmanın meydana gelmesinde temel etkenlerden biri yanlış batılılaşmayla gelen modernleşmedir. “Mahmut Yesari’nin romanlarında toplumsal olarak en çok işlenen konulardan birinin, ‘Türk modernleşmesi’ olduğunu söyleyebiliriz.” (Temizsu, 2020:157) Ölünün Gözleri eserinde kadın erkek yakınlaşmaları, kılık kıyafet, eğlence anlayışları, yeni aile tipi, entelektüel olma adına Fransızca konuşmalar yanlış anlaşılan modernleşmeyle gelen ahlaki yozlaşmayı göstermektedir.

Anahtar Kelimeler

Ahlaki Yozlaşma, Batılılaşma, Mahmut Yesari, Ölünün Gözleri

Kaynakça

• Bertrand, Alexis (2001), Ahlak Felsefesi, Akçağ Yayınları, Ankara.
• Bolay, S. Hayri (2004), Felsefe Doktrinleri ve Terimleri Sözlüğü, Akçağ Yayınları, Ankara.
• Cevizci, Ahmet (1999), Paradigma Felsefe Sözlüğü, Paradigma Yayıncılık, İstanbul.
• Çağrıcı, Mustafa (1989), Ahlak, Türkiye Diyanet Vakfı, İstanbul, C.2, s.1-9